Πέγκυ Σταθακοπούλου: «Μου λείπει πολύ η συνωμοσία της νύχτας»

Η τέχνη μπορεί να αποτελέσει ένα από τα «αντίδοτα» στην τωρινή κατάσταση, που προσομοιάζει με αληθινό πόλεμο, λέει η ηθοποιός Πέγκυ Σταθακοπούλου στη συνέντευξή της στο ΘΕΜΑ της «Free Sunday» για την ψυχαγωγία στην εποχή του lockdown.

H κ. Σταθακοπούλου επισημαίνει ότι η τέχνη μπορεί να αποτελέσει, ειδικά για την Ελλάδα, και πολύ σημαντικό εγχώριο εισόδημα, αλλά εκφράζει την ανησυχία της για το ότι τα κονδύλια που προσφέρονται στον πολιτισμό είναι πολύ περιορισμένα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Παράλληλα τονίζει ότι πρέπει να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση του κλάδου της με το υπουργείο Πολιτισμού για τα συγγενικά δικαιώματα καθώς και για τον τρόπο αμοιβής των ηθοποιών από τις διαδικτυακές προβολές θεατρικών παραστάσεων.

Την περίοδο του lockdown έχετε αναθεωρήσει την άποψή σας για το τι είναι ψυχαγωγία;

Η έννοια της ψυχαγωγίας παραμένει για μένα πάντα ιδιαίτερα σημαντική, γιατί δεν περιορίζεται στενά στην έννοια της διασκέδασης. Στην ιδιαίτερα δύσκολη αυτή περίοδο της γενικής απαγόρευσης εξόδου και των τόσων περιορισμών στην προσωπική επικοινωνία όλων μας, θεωρώ ότι πρέπει να επανεφεύρουμε όχι μόνο τρόπους ψυχαγωγίας (με την έννοια της απασχόλησης και αγωγής της ψυχής μας) αλλά και δρόμους μέσα από τους οποίους θα αισθανθούμε δημιουργικοί και χαρούμενοι. Ακόμα κι αν κάτι τέτοιο μοιάζει ουτοπικό κάποιες στιγμές, είναι ο μόνος τρόπος κατά την άποψή μου για να «κατασκευάσουμε» τον νέο προσωπικό κόσμο του ο καθένας. Έναν κόσμο μέσα στον οποίο οι αισθήσεις μας θα λειτουργούν ελεύθερα και η φαντασία θα μας ταξιδεύει σε όλα τα ταξίδια που προς το παρόν ακυρώθηκαν.

Αισθάνεστε ότι έχετε λιγότερες επιλογές απ’ όσες πρόσφερε μια βραδινή έξοδος;

Οι βραδινές έξοδοι για μένα ήταν πάντα συνυφασμένες με την ελευθερία μου. Το βράδυ μου γέμιζε πάντα πάνω στη σκηνή του θεάτρου, η επικοινωνία μου με το κοινό είναι συνδεδεμένη με το σκοτάδι της σκηνής και της πλατείας του θεάτρου και φυσικά μετά τις παραστάσεις συναντούσα τους φίλους και τους συναδέλφους μου για να μοιραστώ μαζί τους στιγμές, σκέψεις, γέλια, ιδέες. Μου λείπει πολύ η συνωμοσία της νύχτας και όλων των μυστικών που κρύβονται στα σκοτάδια.

Είναι ανταγωνιστικές επιλογές ψυχαγωγίας το βιβλίο και η τηλεόραση;

Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ανταγωνιστικές επιλογές ψυχαγωγίας την τηλεόραση και το βιβλίο. Αντίθετα, νομίζω ότι είναι απολύτως συμπληρωματικές, υπό την προϋπόθεση ότι διαλέγουμε πώς θα μοιράσουμε τον χρόνο μας και φυσικά δεν κρατάμε όλη την ημέρα ανοιχτό τον δέκτη της τηλεόρασης, με την ψευδαίσθηση ότι μας κρατάει συντροφιά ή ότι μόνο με την τηλεόραση μπορούμε να είμαστε άριστα ενημερωμένοι ανά πάσα στιγμή για το τι συμβαίνει στον κόσμο. Υπάρχουν ώρες για ενημέρωση ή ψυχαγωγία με τηλεόραση, ώρες για διάβασμα ωραίων βιβλίων, ώρες για κουβέντα με τους φίλους, ώρες μουσικής ή ραδιοφώνου και ώρες ησυχίας και βαθύτερης επικοινωνίας με τον εαυτό μας.

Θα μπορούσατε να δείτε την τηλεοπτική ενημέρωση ως ψυχαγωγικό προϊόν;

Κάποιες φορές συμβαίνει κι αυτό. Υπάρχουν υπέροχα ντοκιμαντέρ, ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις με ξεχωριστούς ανθρώπους, ψαγμένες ταξιδιωτικές περιηγήσεις, ιστορικά οδοιπορικά και φυσικά εκπομπές αληθινής ενημέρωσης.

Σας επηρεάζει θετικά ή αρνητικά στην προσέγγισή σας το γεγονός ότι μέσω της τηλεόρασης μπήκατε στα σπίτια μας;

Είναι αλήθεια ότι αγαπώ την τηλεόραση και ως θεατής (με επιλογή προγραμμάτων) αλλά και ως ηθοποιός, γιατί μου δίνει την ευκαιρία μιας κάποιας επικοινωνίας με όλο τον κόσμο. Αλλά όχι, δεν με επηρεάζει στην προσέγγισή μου αυτή η προσωπική μου σχέση με αυτό το μέσο. Αναμφισβήτητα η τηλεόραση είναι το ισχυρότερο τοπίο που επηρεάζει την καθημερινότητα του καθενός μας και με αυτή την έννοια η δύναμή της είναι τεράστια.

Θα συνιστούσατε την παρακολούθηση μιας διαδικτυακής θεατρικής παράστασης;

Φυσικά και ναι! Υπό κάποιες προϋποθέσεις βέβαια. Πρωταρχικά, έχει μεγάλη σημασία πώς έχει γίνει η καταγραφή της παράστασης, γιατί αυτό επηρεάζει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα απόλυτα. Αν η καταγραφή είναι πρόχειρη και ερασιτεχνική, καταστρέφεται απόλυτα η ατμόσφαιρα και η αξία του καλλιτεχνικού έργου. Επίσης, πραγματικά αξίζει να παρακολουθήσει κανείς θεατρικές παραστάσεις που έχουν ήδη ανέβει και δεν είχε την ευκαιρία να τις απολαύσει. Δεν θεωρώ όμως ότι μπορεί βαθμιαία και μεθοδικά (κι αυτός είναι τεράστιος κίνδυνος) να υποκατασταθεί η ουσία της θεατρικής πράξης, που προϋποθέτει τη συνύπαρξη ηθοποιών και θεατών μέσα από τη σύμβαση και τη μαγεία ενός αόρατου μυστικού που μοιραζόμαστε μέσα σε μια σκοτεινή θεατρική αίθουσα όλοι μαζί.

Από την άλλη, εδώ πρέπει να ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση του κλάδου μας με το υπουργείο Πολιτισμού για τα συγγενικά μας δικαιώματα, καθώς και για τον τρόπο αμοιβής των ηθοποιών από αυτές τις προβολές. Οτιδήποτε ισχύει ερήμην μας είναι καταχρηστικό και άδικο.

Πόσες επαγγελματικές δυνατότητες μετά τον κορονοϊό νομίζετε ότι θα έχουν τα παιδιά στα οποία διδάσκετε υποκριτική; Όσες κι η προηγούμενη γενιά;

Αυτό μένει να αποδειχθεί στο επόμενο χρονικό διάστημα. Και εννοώ τα επόμενα χρόνια και φυσικά αφού αποφοιτήσουν τα παιδιά από τις δραματικές σχολές. Αυτό που παραμένει κρίσιμο αυτή τη στιγμή και για όσο οι δραματικές σχολές παραμένουν κλειστές είναι το γεγονός ότι με τόσους περιορισμούς είναι σχεδόν αδύνατο να διδαχτούν υποκριτική ή θεατρικό αυτοσχεδιασμό ή τραγούδι ή κινησιολογία, τηρώντας αποστάσεις ή φορώντας μάσκες. Η ουσία της θεατρικής τέχνης βρίσκεται τόσο στη σωματική όσο και στην πνευματική-συναισθηματική επαφή των ανθρώπων και καλλιτεχνών.

Ποιες βεβαιότητες, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών, του επαγγέλματός σας και όλων των συναφών επαγγελμάτων έχουν ακυρωθεί προσωρινά ή οριστικά;

Ένας καλλιτέχνης, από την ίδια τη φύση της δουλειάς του, ποτέ δεν είναι ασφαλής επαγγελματικά. Ειδικά ο ηθοποιός, συχνά είναι άνεργος ή σε αναζήτηση δουλειάς. Με πενιχρές απολαβές, πολλές φορές απλήρωτος και υποαπασχολούμενος, με ελάχιστη ή και καθόλου ασφάλιση. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Η εποχή του κορονοϊού ανέδειξε πλήρως τα χρόνια προβλήματα του κλάδου μας, προσθέτοντας νέα ζητήματα προς συζήτηση και διασφάλιση της αξίας της δουλειάς μας. Αποφεύγοντας την καταστροφολογία, δεν μπορώ να μη μοιραστώ μαζί σας την τεράστια αγωνία μου για την πορεία του θεάτρου και των εργαζομένων στον χώρο της τέχνης. Όλα αυτή τη στιγμή δείχνουν ισοπεδωμένα και ακινητοποιημένα. Είμαστε επί μεγάλο χρονικό διάστημα απολύτως άνεργοι. Τα δε κονδύλια που προσφέρονται στον πολιτισμό στην Ελλάδα είναι τόσο περιορισμένα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που αναρωτιέται κανείς ποια τελικά είναι συνολικά η αντίληψη και η σημασία που το ίδιο το κράτος μας αποδίδει στον πολιτισμό. Αντιλαμβάνομαι ότι η τωρινή κατάσταση προσομοιάζει με αληθινό πόλεμο –με δεδομένη και τη χρόνια οικονομική κρίση–, αλλά ένα από τα «αντίδοτα» πρέπει να είναι και η τέχνη, αν φυσικά έχουμε πιστέψει ότι –εκτός όλων των άλλων– μπορεί να αποτελέσει, ειδικά για τη χώρα μας, και πολύ σημαντικό εγχώριο εισόδημα.