Αλ.Μαλλιάς, πρέσβης ε.τ.: «Να κάνουμε συνεργασία με τις ΗΠΑ με πολιτικά ανταλλάγματα» - Free Sunday
Αλ.Μαλλιάς, πρέσβης ε.τ.: «Να κάνουμε συνεργασία με τις ΗΠΑ με πολιτικά ανταλλάγματα»

Αλ.Μαλλιάς, πρέσβης ε.τ.: «Να κάνουμε συνεργασία με τις ΗΠΑ με πολιτικά ανταλλάγματα»

Την εκτίμηση ότι οι σχέσεις με τις ΗΠΑ είναι στην ακμή τους και οι στρατιωτικές διευκολύνσεις που παρέχουμε στις ΗΠΑ είναι ένα τεράστιο διπλωματικό/πολιτικό όπλο κάνει ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς.

 

Πώς βλέπει ο πρόεδρος Ερντογάν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;

Οι διερευνητικές επαφές γίνονται μεταξύ δύο πλευρών σε επίπεδο πρέσβεων. Τα τελευταία χρόνια, όμως, οι στόχοι των δύο πλευρών αποκλίνουν, αν δεν συγκρούονται. Αυτό οφείλεται στην Τουρκία. Είχαν δρομολογηθεί προκειμένου να διερευνηθεί αν θα μπορούσαμε να συμφωνήσουμε μεταξύ μας ή να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε, ώστε να παραπεμφθεί η διαφορά για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπως προέβλεπε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο Ελσίνκι τον Δεκέμβριο του 1999. Η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη σε αυτόν τον στόχο. Η Τουρκία δεν επιθυμεί τη λύση αυτή και κάνει κάθε προσπάθεια ώστε να κινηθεί εκτός του διεθνούς δικαίου. Οφείλουμε να μην έχουμε αυταπάτες. Ο επιθετικός τουρκικός αναθεωρητισμός δεν πρόκειται να καμφθεί, ούτε να πειθαναγκαστεί σε υποχώρηση. Έστω κι αν υποχρεώνεται τώρα σε τακτικούς ελιγμούς…

 

Ποιοι είναι οι στόχοι της Άγκυρας;

Σταθερός και μόνιμος στόχος του κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι η εξασφάλιση των όρων μιας έντιμης ειρήνης που θα διασφαλίζει τις σχέσεις καλής γειτονίας και συνεργασίας με την Ελλάδα. Στόχος του είναι η αναγκαστική «προσαρμογή» της Ελλάδας στους όρους του παιχνιδιού της Τουρκίας. Επιμένω ότι δεν έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Δεν υπαγορεύεται καν αποκλειστικά από τις υποθαλάσσιες πηγές πλούτου. Κεντρικός του στόχος είναι να αντικαταστήσει στην πράξη το 1923 και τη Συνθήκη της Λωζάννης. Εδώ και χρόνια η Άγκυρα συστηματικά την υπονομεύει και μονομερώς αναθεωρεί. Η Τουρκία στοχευμένα προκαλεί τη δημιουργία τετελεσμένων. Ας σημειώσουμε, συνεπώς, ότι ό,τι σήμερα δρομολογηθεί δεν θα είναι μια νέα προσωρινή διευθέτηση με όρους ειρήνης ή «μη πολέμου». Θα αποτελέσει για την Τουρκία την αφετηρία και τη γραπτή ή άγραφη βάση επιβολής του νέου πλαισίου συμβίωσής μας που θα υποκαταστήσει τους όρους της Λωζάννης.

 

Αυτό σημαίνει προσφυγή σε διαιτησία;

Είναι αυταπάτη να πιστεύουμε –όπως ορισμένοι ακόμη και σήμερα θεωρούν– ότι η Χάγη είναι πανάκεια. Ότι δηλαδή τα προβλήματά μας εκεί θα λυθούν. Μακάρι έτσι να έχουν τα πράγματα. Όμως, πριν φτάσουμε στην αφετηρία της διαδικασίας για τη Χάγη, η Τουρκία θα θελήσει να εξασφαλίσει ικανοποιητικές διμερείς διευθετήσεις στα θέματα που σταθερά θέτει. Θα επιδιώξει, συνεπώς, την de facto αντικατάσταση κρίσιμων όρων της Λωζάννης πριν συναινέσει –αν ποτέ συναινέσει, πράγμα για το οποίο έχω σοβαρές αμφιβολίες– στην υπογραφή του αναγκαίου συνυποσχετικού με την Ελλάδα για την παραπομπή του ζητήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ. Προτάσσει εδώ και δεκαετίες την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας και τη μουσουλμανική μειονότητα.

 

Και για το Κυπριακό;

Όσον αφορά το Κυπριακό, καμία ένδειξη δεν έχουμε ότι η Τουρκία θα μεταβάλει πολιτική. Αυτή είναι η σημερινή μου εκτίμηση.

 

Πόσο πιεστικά περιθώρια δημιουργεί στην Τουρκία η όξυνση των αμερικανο-ρωσικών σχέσεων;

Η Τουρκία αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της πολιτικής των ΗΠΑ έναντι της Λ.Δ.της Κίνας και της Ρωσίας. Υπονομεύει τη συνοχή, την πειστικότητα και το περί αλληλεγγύης δόγμα του ΝΑΤΟ γενικότερα. Το κρίσιμο ερώτημα είναι, σε περίπτωση σύγκρουσης, με ποια πλευρά τελικά θα συμπαραταχθεί. Οι ΗΠΑ είναι ενοχλημένες και θορυβημένες από τη στάση της Τουρκίας. Αν όμως βρεθεί από την Τουρκία τρόπος να λυθεί το πρόβλημα των S-400, εκτιμώ ότι τα υπόλοιπα θα μπουν σε δεύτερη μοίρα. Θα παραμείνει το γκρίζο χρώμα, αλλά τα «μαύρα σύννεφα» θα φύγουν από τον ορίζοντα. Θα σημάνει η επανεκκίνηση των σχέσεων Ουάσινγκτον-Άγκυρας.

 

Σε τι κατάσταση είναι οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις;

Οι σχέσεις Ελλάδος-ΗΠΑ είναι στην ακμή τους. Είναι κατάλληλη η ώρα να προχωρήσουμε σε μια πολυετή συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, με την οποία δεν θα εξασφαλίζουμε μόνο χρήσιμο εξοπλισμό και ανταλλακτικά, αλλά και συγκεκριμένα πολιτικά ανταλλάγματα. Στόχος είναι να επαναληφθεί η παλιότερη δέσμευση (επιστολή Κίσιντζερ 1976) ότι οι ΗΠΑ θα πράξουν παν το δυνατό προκειμένου να αποτρέψουν μια στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδος. Θα παρέμβουν προληπτικά. Η Ελλάδα έχει ένα τεράστιο διπλωματικό/πολιτικό όπλο: τις στρατιωτικές διευκολύνσεις που παρέχουμε στις ΗΠΑ. Και αυτό είναι χρήσιμο και για εμάς.

Επιπλέον, οι τριγωνικές και πολυγωνικές συνεργασίες με μια σειρά χωρών είναι ένα τεράστιο πλεονέκτημα που απέκτησε η χώρα μας την τελευταία δεκαετία. Ευτυχώς, κάθε κυβέρνηση, αντί να γκρεμίζει ό,τι είχε γίνει, το ενίσχυε. Χαρακτηριστική περίπτωση συνέχειας πολιτικής είναι οι συνεχώς διευρυνόμενες και ενισχυόμενες σχέσεις μας με Ισραήλ, Αίγυπτο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Αυτή είναι μια βαριά σε σημασία και περιεχόμενο «προίκα» της Ελλάδος.

 

Τι ακριβώς ήταν το «sofagate»;

Δεν είμαι βέβαιος αν η πρόσφατη προσβολή του προέδρου της Τουρκίας κατά της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν σχεδιασμένη. Αντανακλά την πραγματικότητα των προκλητικών διακρίσεων στη σημερινή Τουρκία. Η πολιτική σιωπής και ανοχής της Γερμανίας και άλλων απέναντι στην κατάσταση αυτή ενθαρρύνει τον πρόεδρο Ερντογάν. Θα συνεχίσει να προκαλεί.

 

Μπορεί να αλλάξει η γερμανική πολιτική απέναντι στην Τουρκία σε ενδεχόμενη κυβερνητική αλλαγή μετά τις γερμανικές εκλογές;

Η σημερινή πολιτική της Γερμανίας έναντι της Τουρκίας εξακολουθεί να κλονίζει τη συνοχή και τη δυνατότητα άσκησης πειστικής πολιτικής της Ε.Ε. στην Τουρκία. Η σημερινή κυβέρνηση της Γερμανίας –αδύναμη προφανώς σε σχέση με το παρελθόν– δείχνει να μην αποδίδει σημασία στην κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων του ανθρώπου και στον βάναυσο περιορισμό των βασικών ελευθεριών στην Τουρκία. Υπάρχει απόσταση μεταξύ ΗΠΑ και Γερμανίας. Οι Εκθέσεις του Department of State (2020 και 2021) για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Τουρκία είναι καταπέλτης. Η ηγεσία της Γερμανίας δεν φαίνεται να συγκινείται. Λυπηρό είναι ότι συμπεριφέρεται ως εθισμένη να προτάσσει τις σχέσεις της με μία χώρα όπου η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η ελευθερία έκφρασης, Τύπου, το δικαίωμα στη διαφορετικότητα είναι στο απόσπασμα.

Ξέρετε, όταν ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, κ. Χάικο Μάας, λέει περίπου ότι πρέπει να επιδεικνύουμε ανοχή στην Τουρκία διότι είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ δεν αντιλαμβάνεται πόσο υπονομεύει την αξιοπιστία και το κύρος της Συμμαχίας. Η ευρωπαϊκή πολιτική των «δύο μέτρων και δύο σταθμών» που επιβλήθηκε, κυρίως από τη Γερμανία, έναντι της Τουρκίας είναι χαρακτηριστική της απομάκρυνσης της δικής μας Ευρώπης από τις αρχές και τις αξίες που την ανέδειξαν και την κατέστησαν πόλο έλξης κρατών, εθνών και λαών. Το Βερολίνο θα πρέπει να μελετήσει προσεκτικά τις επιπτώσεις στα θεμέλια της Ευρώπης από τη μεροληπτική υπέρ της σημερινής Τουρκίας πολιτική της.

Δεν μπορώ να προεξοφλήσω αν τυχόν αλλαγή κυβέρνησης στη Γερμανία θα οδηγήσει σε αναθεώρηση και της πολιτικής της.