Δ.Τσαϊλάς, Υποναύαρχος ε.α. «Το στρατιωτικό και οικονομικό “κέντρο βάρους» της Ελλάδας είναι στο Αιγαίο» - Free Sunday
Δ.Τσαϊλάς, Υποναύαρχος ε.α. «Το στρατιωτικό και οικονομικό “κέντρο βάρους» της Ελλάδας είναι στο Αιγαίο»

Δ.Τσαϊλάς, Υποναύαρχος ε.α. «Το στρατιωτικό και οικονομικό “κέντρο βάρους» της Ελλάδας είναι στο Αιγαίο»

Την εκτίμηση ότι οι αγορές των αεροσκαφών Rafale και των φρεγατών Belharra δημιουργούν μια ενίσχυση των ελληνικών δυνάμεων ανάλογη με αυτήν που είχε επιφέρει ο Αβέρωφ το 1912, κάνει, μιλώντας στη FS, ο Υποναύαρχος ε.α του Πολεμικού Ναυτικού, Δημήτρης Τσαϊλάς.

Παράλληλα, όμως, ο κ. Τσαϊλάς προειδοποιεί ότι οι Τούρκοι θα προβούν άμεσα σε προκλητικές ενέργειες εκτός των χωρικών υδάτων με στόχο να δείξουν ότι η συμφωνία δεν έχει δυναμική, από τη στιγμή που δεν καλύπτει παραβιάσεις σε περιοχές εκτός εθνικής κυριαρχίας, δηλαδή σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Πριν από λίγο καιρό, η κυβέρνηση έδειχνε να ταλαντεύεται ανάμεσα στις αμερικανικές και τις γαλλικές φρεγάτες. Μπορεί η πολιτική επιλογή να υπερισχύει των επιχειρησιακών αναγκών;

Σε έναν ιδανικό κόσμο, η συζήτηση για τα απαιτούμενα οπλικά συστήματα βασίζεται στην Πολιτική Εθνικής Ασφαλείας η οποία ενημερώνεται συνεχώς, λαμβάνοντας υπόψη τα εθνικά συμφέροντα και τις απειλές, δηλαδή την Εθνική Στρατηγική. Φυσικά, κανείς δεν πρέπει να πιστεύει στην ψευδαίσθηση ότι οι τελικές αποφάσεις ξεκινούν πλήρως από ανυπόφορες για τον περισσότερο κόσμο στρατηγικές αναλύσεις. Η απόφαση προκύπτει πάντα από τη σύγκρουση της στρατηγικής σκέψης και του πολιτικού περιβάλλοντος. Προτού, όμως, υποβάλουν την τελική τους πρόταση στη βάσανο της πολιτικής συζήτησης, οι ηγέτες μας πρώτα αναζητούν κατανόηση των γεγονότων, των αναγκών και της τρέχουσας κατάστασης των Ενόπλων Δυνάμεων. Αυτή η σαφήνεια είναι συχνά αόριστη. Οι συζητήσεις σχετικά με τα απαιτούμενα οπλικά συστήματα συχνά περιλαμβάνουν άτομα που μιλούν μεταξύ τους –σκόπιμα ή ακούσια– για να πείσουν το κοινό τους (ψηφοφόρους). Για τα άτομα που αναζητούν ρεαλιστικές λύσεις, μπορεί να είναι ενοχλητικό. Ωστόσο, οπλισμένοι με γνώση και προσήλωση στις ρεαλιστικές απαιτήσεις, είναι δυνατόν να φτάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Τι επιχειρησιακά κενά που υπήρχαν καλύπτουν οι συγκεκριμένες φρεγάτες;

Το Αιγαίο είναι ένα δύσκολο επιχειρησιακό περιβάλλον για τον αντίπαλο λόγω των περιορισμένων γεωγραφικών χαρακτηριστικών του και της πολυνησίας, σε συνδυασμό με την καθιερωμένη στρατιωτική κυριαρχία της Ελλάδας στην περιοχή. Όμως, στην ανοικτή θάλασσα της Μεσογείου, η Τουρκία απολάμβανε ένα μεγάλο πλεονέκτημα σε μια πιθανή σύγκρουση με την Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η Τουρκία μπορεί να υποστηρίξει λογιστικά τα πολεμικά της πλοία ως προς τα καύσιμα και τα πυρομαχικά, να παρέχει εγκαταστάσεις επισκευής μάχης σε κοντινή απόσταση και να επιχειρήσει με ευκολία. Για την Ελλάδα, οι κατεχόμενες φρεγάτες έχουν σημειακή άμυνα ενώ η αεροπορική κάλυψη ήθελε λεπτομερή σχεδιασμό για τη κάλυψη λόγω αποστάσεως. Αυτά τα ελλείμματα μας οδηγούσαν σε συνεργασίες και συμμαχίες με ξένες δυνάμεις, που είναι αμφίβολο αν σε περίπτωση επιθέσεως θα συνέδραμαν. Με τις νέες φρεγάτες Belharra και την αεροπορική υποστήριξη των νεοαποκτηθέντων Rafale, με πλήρως συμβατά συστήματα δικτυοκεντρικών επιχειρήσεων και όπλων, μας παρέχεται η δυνατότητα για άμυνα περιοχής, δηλαδή μια ομπρέλα κάλυψης 100 χιλιομέτρων για το κάθε σκάφος σε τρισδιάστατο χώρο. Δηλαδή, θα μπορούσε κάποιος να πει, τηρουμένων των αναλογιών, ότι οι συγκεκριμένες αγορές δημιουργούν μια ενίσχυση του ελληνικού αεροναυτικού στόλου ανάλογη με αυτήν που είχε επιφέρει ο Αβέρωφ το 1912.

Όμως η τουρκική πλευρά προμηθεύτηκε αεροπλανοφόρο. Μπορεί οι φρεγάτες να το ισοσταθμίσουν;

Πράγματι, η Ισπανία θα προμηθεύσει την Τουρκία με ένα αεροπλανοφόρο, και αυτό μας προβληματίζει πολύ. Αλλά, ο Ελληνισμός στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου διαθέτει δύο αεροπλανοφόρα και μάλιστα αβύθιστα. Την Κρήτη και την Κύπρο. Οπότε η ισορροπία ισχύος, και με την απόκτηση και των αεροσκαφών Rafale, μάλλον κλείνει προς το μέρος μας.

Πολλοί μιλούν για κούρσα εξοπλισμών αμφίβολης αποτελεσματικότητας, αλλά με σοβαρές οικονομικές συνέπειες…

Εμείς προβήκαμε σε μια ορθολογική αξιολόγηση της μελλοντικής αεροναυτικής ισχύος, δημιουργώντας μια νέα αρχιτεκτονική επιχειρήσεων τεχνολογικά εξελιγμένων. Δημιουργούμε έναν νέο οδικό στρατηγικό χάρτη με τη σύμμαχο Γαλλία, για να καθοδηγήσουμε τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη των δυνάμεων του μέλλοντος. Αυτό ήταν απαραίτητο επειδή η μελλοντική διαδικασία αξιολόγησης των Ενόπλων Δυνάμεων από τον νέο καθορισμό της Πολιτικής Εθνικής Ασφαλείας χρειαζόταν να αντιμετωπίσει τις εθνικές προκλήσεις ασφάλειας για τις επόμενες δεκαετίες. Το «κέντρο βάρους» της Ελλάδας συγκεντρώνεται στον θαλάσσιο γεωγραφικό χώρο, στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, όχι μόνο στρατιωτικά αλλά και για τους βασικούς θεσμούς της οικονομίας μας, καθώς αποτελεί κύρια πηγή εσόδων από τουρισμό, αλιεία, μεταφορές με την ελληνόκτητη ναυτιλία και, μελλοντικά, από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων. Έτσι, η αποτροπή του εχθρού στην ευρύτερη περιοχή και η υπεράσπισή της κυριαρχίας μας από επίθεση είναι κρίσιμης και ζωτικής σημασίας για την ικανότητα του Ελληνισμού να επιβιώσει και να επιχειρήσει κατά τη διάρκεια οποιουδήποτε σεναρίου πολέμου.

Μένει τώρα κάτι για την αμερικανική πλευρά σε ό,τι αφορά τις προμήθειες για το Πολεμικό Ναυτικό; Αν υπάρχουν λεφτά...

Πριν από μερικά χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν ενθουσιασμένες με την απόκτηση δυνατοτήτων ευρωπαϊκής άμυνας της Ένωσης. Σήμερα, αντίθετα, η αμερικανική διοίκηση ενδιαφέρεται η Ευρώπη να επωμιστεί περισσότερο το βάρος για τη δική της ασφάλεια. Άλλωστε, οι αξιωματούχοι των ΗΠΑ επικρότησαν την αμυντική συμφωνία.

Στη σύγχρονη Ευρώπη, ποια μπορεί να είναι η αμοιβαιότητα στρατιωτικής συνδρομής που η Ελλάδα μπορεί να εξασφαλίσει στη Γαλλία;

Η άσκηση αμυντικής διπλωματίας, με το σύμφωνο αμοιβαιότητας στρατιωτικής συνδρομής, σηματοδοτεί στους συμμάχους και εχθρούς μας την πρόθεση της εξωτερικής πολιτικής και των δυνατοτήτων μας με τις ημέτερες δυνάμεις ασφαλείας. Οι συνέπειες της διπλωματίας θεωρούνται αποτυχημένες εάν οδηγήσουν στους δρόμους του πολέμου. Από αυτή την άποψη, η διπλωματία είναι ένας από τους καλύτερους δείκτες αλλαγών στην παγκόσμια ή περιφερειακή ισορροπία δυνάμεων και ένα ανεκτίμητο εργαλείο για την ανάλυση των διεθνών σχέσεων. Μια επισήμανση είναι ότι η υπογραφείσα συμφωνία δεν καλύπτει παραβιάσεις σε περιοχές εκτός εθνικής κυριαρχίας. Εννοώ σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εκτιμώ ότι οι Τούρκοι θα προβούν άμεσα σε προκλητικές ενέργειες εκτός των χωρικών και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα με στόχο να αποδείξουν ότι η συμφωνία δεν έχει δυναμική, στο πλαίσιο του υβριδικού πολέμου. Σκόπιμο κρίνεται να διευκρινισθεί πώς θα αντιδράσει η Γαλλία στην περίπτωση αυτή. Από την πλευρά μας, είναι σαφές ότι κάτι θα δώσουμε για να πάρουμε. Όπως με τα Αραβικά Εμιράτα που συμφωνήσαμε προ καιρού, μας ζητήθηκε και τους ενισχύσαμε με μια συστοιχία Patriot.

Η Ελλάδα αγοράζει πολεμικά πλοία από τη Γαλλία, η Τουρκία από την Ισπανία και τη Γερμανία. Δεν ακυρώνεται ουσιαστικά η σύνθεση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για διάφορα ζητήματα;

Ίσως η Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσει τη δημιουργία ενός νέου υψηλού εκπροσώπου για την άμυνα ως τον ισχυρό εταίρο του σημερινού υψηλού εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική, ο οποίος να είναι περισσότερο διπλωμάτης παρά αξιωματούχος της άμυνας. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να επιτρέψουν να προχωρήσει η αμυντική-βιομηχανική ενοποίηση και να είναι λιγότερο προστατευτική για τις εθνικές αμυντικές βιομηχανίες. Κυρίως, τα κράτη μέλη της Ε.Ε. πρέπει να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, με την αιτιολόγηση ότι οι δαπάνες θα πάνε σε ευρωπαϊκές εταιρείες και στην ανάπτυξη μιας πιο υψηλής τεχνολογίας αμυντικής-βιομηχανικής βάσης. Τώρα, ας επικεντρωθούμε στο πραγματικό στρατηγικό ζήτημα της ευρωπαϊκής ασφάλειας σήμερα. Δηλαδή, πώς να κάνουμε την εγγύηση ασφάλειας του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ –ότι η επίθεση σε έναν σύμμαχο είναι επίθεση σε όλους– το αξιόπιστο αποτρεπτικό στοιχείο. Για αυτό, οι Ευρωπαίοι πρέπει να σκεπτόμαστε ευρωπαϊκά το συντομότερο δυνατό.