Η κρίση στον Έβρο απειλεί την απεξάρτηση των Βαλκανίων από το ρωσικό αέριο

Επισήμως διαρρέεται ότι το ραντεβού του Αμερικανού πρέσβη Τζέφρι Πάιατ με τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, ναύαρχο Ευάγγελο Αποστολάκη, την προηγούμενη Τετάρτη 7 Μαρτίου, ήταν ένα προγραμματισμένο ραντεβού. Αλλά κι έτσι να ήταν, μια τέτοια συνάντηση εν μέσω μιας ελληνοτουρκικής κρίσης έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ειδικά όταν πέντε μέρες νωρίτερα ο κ. Πάιατ με ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter είχε εκφράσει τις ευχαριστίες του στον ναύαρχο για την ομιλία του στο φόρουμ των Δελφών. «Στο φόρουμ των Δελφών ο ναύαρχος Αποστολάκης αποκάλεσε τη βάση της Σούδας “σημαία” της αμερικανοελληνικής συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας. Ευχαριστώ» είχε γράψει ο κ. Πάιατ.

Σύμφωνα με τις διαρροές, ο κ. Αποστολάκης έθεσε στον Αμερικανό πρέσβη το θέμα της κράτησης των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στην Τουρκία κι εκείνος διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ παρακολουθούν στενά την υπόθεση με τη σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών και είναι «μέσα» στις κινήσεις που γίνονται. Η κρίση στον Έβρο με τη σύλληψη των δύο και η ανησυχία που δημιούργησε για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι μια παράπλευρη απώλεια τόσο για τον Αμερικανό πρέσβη όσο και για τα εξαιρετικά φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια που προωθούσε για την Αλεξανδρούπολη.

 Αλεξανδρούπολη με αμερικανικά μάτια

«Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ. Θέλουμε να διαδραματίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο» είχε πει ο κ. Πάιατ κατά την επίσκεψή του στην πόλη στις 7 Σεπτεμβρίου και σε ανάρτησή του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter εκείνη την ημέρα είχε χαρακτηρίσει την πόλη «ιστορικό σταυροδρόμι και μελλοντικό ενεργειακό κεντρικό σημείο».

Τρεις μόλις ημέρες πριν από τις συγκεκριμένες αναφορές του κ. Πάιατ, η εταιρεία Gastrade είχε ανακοινώσει την ολοκλήρωση της μελέτης για το έργο του Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου Αλεξανδρούπολης (ΑΣΦΑ). Όπως αναφέρει η εταιρεία, το ΑΣΦΑ «αποτελεί ένα σύγχρονο, πρωτοποριακό και υψηλής τεχνολογίας έργο που αποτελείται από μία υπεράκτια πλωτή μονάδα παραλαβής, αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου και από ένα σύστημα υποθαλάσσιου και χερσαίου αγωγού μέσω του οποίου το φυσικό αέριο προωθείται στο Εθνικό Σύστημα (Μεταφοράς) Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) και από εκεί προς τους τελικούς καταναλωτές.

Η Gastrade είχε έρθει σε συμφωνία με τη ΔΕΠΑ και τη βουλγαρική εταιρεία φυσικού αερίου για τη συμμετοχή τους στο έργο, ενώ από τον Δεκέμβριο του 2016 αγόρασε το 20% της εταιρείας η αμερικανική GasLog, συμφερόντων του ελληνικής καταγωγής εφοπλιστή Peter Livanos. «Είμαι ευτυχής που η GasLog θα συμμετάσχει στην εταιρεία Gastrade. Πρόκειται για έργο στρατηγικής σημασίας στην περιοχή. Ο πλωτός τερματικός σταθμός της Αλεξανδρούπολης θα χρησιμοποιηθεί ως πύλη για τις εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Νότια Ευρώπη, όπου υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση και στρατηγική ανάγκη για διαφοροποίηση των υφιστάμενων πηγών εφοδιασμού με φυσικό αέριο» δήλωσε ανακοινώνοντας τη συμφωνία ο διευθύνων σύμβουλος της GasLog Ltd, κ. Paul Wogan. Ουσιαστικά ο κ. Wogan ανακοίνωνε έναν μηχανισμό διανομής φυσικού αερίου ευθέως ανταγωνιστικό στη ρωσική προμήθεια και στον ρωσοτουρκικό αγωγό, που θα φτάσει μέχρι τα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Ουσιαστικά, όπως εξήγησε ο κ. Πάιατ τον Σεπτέμβριο του 2017 κατά την ομιλία του στο Oil & Gas Forum στην Αλεξανδρούπολη, αυτές οι κινήσεις θα έχουν ως αποτέλεσμα να θιγεί η Ρωσία και να μην είναι ο μονοπωλιακός πάροχος φυσικού αερίου στην περιοχή, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί το φυσικό αέριο για «να επηρεάζει πολιτικούς στόχους». «Οι ΗΠΑ δεν θα χρησιμοποιήσουν ποτέ την ενέργεια για να εξαναγκάσουν τα έθνη σας και δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε άλλους να το κάνουν» δεσμεύτηκε στην ομιλία του ο Αμερικανός πρέσβης.

Όλα αυτά έφεραν στην Αλεξανδρούπολη και άλλες μεγάλες εταιρείες, όπως η γερμανική Kuehne+Nagel, η οποία νοίκιασε αποθήκες στο λιμάνι, αλλά και η ελληνική θυγατρική της Cosco Shipping-Agency (Greece) S.A.

 Η πλωτή μονάδα στα ανοιχτά της Αλεξανδρούπολης

Η πλωτή μονάδα του ΑΣΦΑ θα είναι μόνιμα αγκυροβολημένη σε σταθερό σημείο και σε απόσταση 17,6 χλμ. ΝΔ από το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και 10 χλμ. από την απέναντι ακτή της Μάκρης, δηλαδή σε ευθεία γραμμή λιγότερα από 50 χιλιόμετρα από την ελληνοτουρκική μεθόριο. Είναι προφανές ότι μια αναταραχή στις ελληνοτουρκικές σχέσεις θα επηρεάσει ευθέως το εγχείρημα της Gastrade. Σύμφωνα με το σχέδιο της εταιρείας, η πλωτή μονάδα, η οποία θα τροφοδοτείται από πλοία, θα έχει αποθηκευτικούς χώρους 170.000 κυβικών μέτρων και δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου 6,1 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως. Θα συνδέεται με το ΕΣΦΑ με αγωγό μήκους 28 χλμ. και μέσω του αγωγού αυτού το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές τόσο της Ελλάδας όσο και της ευρύτερης περιφέρειας και ειδικότερα της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σερβίας, της Ουγγαρίας αλλά και της Ουκρανίας.

Ποιος όμως θα φέρει καράβια σε μια ταραγμένη περιοχή;

Ένα πέναλτι και μία προστασία

«Το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης είναι στρατηγικής σημασίας για τις ΗΠΑ. Θέλουμε να διαδραματίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο, οι ΗΠΑ θέλουν να το χρησιμοποιήσουν τόσο για εμπορικούς όσο και για στρατιωτικούς σκοπούς και ειδικότερα για βάση ελικοπτέρων» είπε ο κ. Πάιατ κατά την επίσκεψή του στο Νεώριο της Σύρου στις 3 Νοεμβρίου.

Η σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης ενισχύεται από το γεγονός ότι η αμερικανική πλευρά είναι εξαιρετικά επιφυλακτική για τις εξελίξεις στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, όπου θεωρεί ότι το ΤΑΙΠΕΔ, η κυβέρνηση δηλαδή, επέδειξε μια σκανδαλώδη εύνοια στη διαχείριση της προσφοράς της κοινοπραξίας στην οποία συμμετέχει ο κ. Ιβάν Σαββίδης. Κύκλοι της αμερικανικής διπλωματικής αντιπροσωπείας, μάλιστα, σε ιδιωτικές συζητήσεις δεν αποκλείουν η κοινοπραξία Σαββίδη να είχε και εσωτερική πληροφόρηση για την προσφορά των ανταγωνιστών της, η οποία στον πρώτο γύρο ήταν δεκάδες εκατομμύρια καλύτερη από τη δική της.

Το βασικό ζήτημα που απασχολεί την αμερικανική πλευρά είναι το κατά πόσο το λιμάνι υπό την ιδιοκτησία Σαββίδη θα συνεχίσει να παρέχει τις απαραίτητες στρατιωτικές διευκολύνσεις, όπως είχε συμβεί το 1999, στον πόλεμο στο Κόσοβο.

Πάντως, πληροφορίες από τον χώρο του αθλητισμού ανέφεραν την προηγούμενη εβδομάδα ότι ο κ. Σαββίδης, έξαλλος μετά τον μηδενισμό της ομάδας του ΠΑΟΚ στον αγώνα με τον Ολυμπιακό, προσπάθησε να εκφράσει τη διαμαρτυρία του απευθείας στον πρωθυπουργό, αλλά η προσπάθεια έπεσε στο κενό, διότι δεν υπήρξε ιδιαίτερη διάθεση από την πλευρά του κ. Τσίπρα.

Οι ίδιοι αθλητικοί κύκλοι επισήμαιναν ότι ο ΠΑΟΚ έχασε στην Τρίπολη με γκολ που δέχτηκε στο 99΄, αφού προηγουμένως είχε ισοφαρίσει με πέναλτι στο 98΄, και περιγράφουν ένα κλίμα εκνευρισμού στις τάξεις του ΠΑΟΚ για το τέλος της προστασίας από τη διαιτησία. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΠΑΟΚ κέρδισε κάποιες εκδηλώσεις συμπάθειας από στελέχη της ΝΔ, κανένα από τα οποία όμως δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στον ιδιοκτήτη της ομάδας, ο οποίος είχε διαβεβαιώσει ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν θα γίνει ποτέ πρωθυπουργός.

Το ερώτημα το οποίο έχει τεθεί είναι κατά πόσο η υποχώρηση της προστασίας από τη διαιτησία, σε συνδυασμό με την απροθυμία του κ. Τσίπρα, προμηνύει αποστάσεις της κυβέρνησης από τον ομογενή μεγαλοεπιχειρηματία συνολικά. «Οι φίλοι σε πούλησαν» φέρεται να είπε στον κ. Σαββίδη, στα αποδυτήρια της Τούμπας, ο γενικός αρχηγός του Ολυμπιακού, Σάββας Θεοδωρίδης.

Μάλιστα, διπλωματικοί κύκλοι δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να έχει πληροφορηθεί ότι η κοινοπραξία έχει πρόβλημα να φέρει τα χρήματα για την αγορά του λιμανιού στην Ελλάδα, υπενθυμίζοντας ότι και εγγυητική επιστολή μόνο από ρωσική τράπεζα κατάφερε να φέρει.