Στρατηγικός στόχος οι επενδύσεις για βιώσιμη ανάπτυξη

Τα τελευταία χρόνια η βιώσιμη ανάπτυξη είναι βασικός στρατηγικός στόχος της Ε.Ε. Οι αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών του 2015 για τη λεγόμενη Ατζέντα 2030 για τη βιώσιμη ανάπτυξη και οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (Sustainable Development Goals – SDGs) έδωσαν μια νέα ορμή σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο στην επιδίωξη της βιώσιμης ανάπτυξης.

Η Ε.Ε. έχει δημιουργήσει ένα προωθημένο σύστημα παρακολούθησης, το οποίο στηρίζεται στους 17 Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και σε 99 σχετικούς δείκτες. Τριάντα επτά από αυτούς τους δείκτες είναι πολυδιάστατοι και σχετίζονται με περισσότερους στόχους.

Οι 17 Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη που προσδιορίστηκαν από τον ΟΗΕ και παρακολουθούνται και προωθούνται από την Ε.Ε. είναι:

1. Όχι στη φτώχεια
2. Εξάλειψη της πείνας
3. Καλή υγεία και ευεξία
4. Ποιοτική εκπαίδευση
5. Ισότητα των φύλων
6. Καθαρό νερό και συνθήκες υγιεινής
7. Οικονομικά προσβάσιμη και καθαρή ενέργεια
8. Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
9. Καινοτομία της βιομηχανίας και υποδομή
10. Περιορισμός των ανισοτήτων
11. Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
12. Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
13. Δράση για το κλίμα
14. Η ζωή κάτω από το νερό
15. Η ζωή στη γη
16. Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί
17. Συμπράξεις για τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης

Μεγάλες αλλαγές

Κατά την άποψή μου, υπάρχουν πέντε βασικοί λόγοι που εξηγούν την έμφαση που δίνεται στη βιώσιμη ανάπτυξη στην Ε.Ε. και στην Ελλάδα.

Πρώτον, στην Ε.Ε. αντιμετωπίσαμε με επιτυχία την οικονομική κρίση που κορυφώθηκε το 2012. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε μείνει πίσω σε πολλά κοινωνικά θέματα και πρέπει να αυξήσουμε τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στη βασική υποδομή και στην προετοιμασία του μέλλοντος.

Οι Στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη αποτελούν πλέον βασική προτεραιότητα και αυτό εξηγεί την πολύ καλή δουλειά της Eurostat στην παρακολούθηση των σχετικών δεικτών. Στην Ε.Ε. έχουμε αυστηρούς κανόνες που αφορούν την οικονομική πολιτική και μεθόδους να παρεμβαίνουμε για να γίνονται σεβαστοί. Έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου το λεγόμενο «ευρωπαϊκό εξάμηνο» –μια μέθοδος οικονομικού συντονισμού και προσαρμογής που πρωτοεφαρμόστηκε το 2010– πρέπει τώρα να συμπληρωθεί από ανάλογη μέθοδο συντονισμού και προσαρμογής για την επίτευξη των Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Δεύτερον, το πολιτικό και θεσμικό περιβάλλον έχει αλλάξει στην Ε.Ε. σε όφελος μιας διαφορετικής αντίληψης, που προωθεί την ανάπτυξη στη βάση των Στόχων για Βιώσιμη Ανάπτυξη.

Οι Πράσινοι πήγαν πολύ καλά στις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου. Ήρθαν δεύτεροι στη Γερμανία και τρίτοι στη Γαλλία, τις χώρες με τις σημαντικότερες οικονομίες στην Ε.Ε. Ένα μέρος της πολιτικής ατζέντας των Πρασίνων υιοθετήθηκε από τα παραδοσιακά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα.

Η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπό την προεδρία της Φον ντερ Λάιεν έχει θέσει ως βασικό στρατηγικό στόχο τον μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής οικονομίας και της κοινωνίας μέσω του λεγόμενου Green Deal (Πράσινη Συμφωνία). Η εφαρμογή της νέας στρατηγικής στηρίζεται στην επίτευξη συγκεκριμένων στόχων για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η χρηματοδότηση εθνικών και ευρωπαϊκών σχεδίων και προγραμμάτων εξαρτάται πλέον από την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό έχει να κάνει με διάφορα προγράμματα και επενδύσεις, ξεκινώντας από την ενεργειακή μετάβαση και φτάνοντας στον εκσυγχρονισμό της υποδομής και τη μετατροπή της ΚΑΠ σε πιο φιλική για το περιβάλλον.

Κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών η νέα Επιτροπή θα παρουσιάσει αναλυτικά την πολιτική της. Σημαντικοί ρόλοι έχουν ανατεθεί στον αντιπρόεδρο Τίμερμανς, που θα ασχοληθεί με θέματα που έχουν σχέση με την κλιματική αλλαγή, και στον αντιπρόεδρο Σχοινά, ο οποίος θα ασχοληθεί κυρίως με την κοινωνική διάσταση του λεγόμενου ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.

Τρίτον, η Ε.Ε. είναι αποφασισμένη να ηγηθεί με το παράδειγμά της. Ο Πρόεδρος Τραμπ περιορίζει τον ρόλο των ΗΠΑ στο πολυμερές σύστημα διεθνούς συνεργασίας που δημιουργήθηκε κατά τη μεταπολεμική περίοδο. Αρνείται να συνεργαστεί στην εφαρμογή της Συμφωνίας των Παρισίων για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής.

Η Ε.Ε. δεν έχει την πολιτική επιρροή ούτε τις στρατιωτικές δυνατότητες για να καλύψει το κενό που αφήνει η απόσυρση των ΗΠΑ από διάφορες περιοχές του κόσμου, στρατηγικής σημασίας. Έχει όμως τα μέσα και την πολιτική βούληση να ηγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο στη βιώσιμη ανάπτυξη.

Τέταρτον, η Ελλάδα δεν τα πηγαίνει πολύ καλά στην επίτευξη των περισσότερων στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη. Υπάρχει όμως η θέληση να μετατρέψουμε τα αδύνατα σημεία μας σε πρόσθετες ευκαιρίες.

Στη διάρκεια των τελευταίων μηνών βελτιώθηκε το οικονομικό και επιχειρηματικό περιβάλλον, τα επιτόκια στα δεκαετή και πενταετή ομόλογα που εκδίδει το ελληνικό Δημόσιο σημείωσαν δραματική πτώση και οι προσδοκίες των επενδυτών αυξήθηκαν.

Η νέα κυβέρνηση βάζει φιλόδοξους στόχους για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Για παράδειγμα, θέλει να σταματήσει τη λειτουργία λιγνιτικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας και να αυξήσει το ποσοστό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο 35% της συνολικής παραγωγής ενέργειας μέχρι το 2030, ενώ ο στόχος που είχε τεθεί ήταν 30%.

Η Ελλάδα έχει το υψηλότερο κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. και αυτό δημιουργεί ένα σοβαρό οικονομικό μειονέκτημα. Το υψηλό κόστος έχει σχέση με την εξάρτηση από τον λιγνίτη, την υποχρεωτική αγορά δικαιωμάτων ρύπων που ακριβαίνουν με το πέρασμα του χρόνου και την ελλιπή διασυνδεσιμότητα.

Η πολιτική της νέας κυβέρνησης είναι αρκετά φιλόδοξη αλλά έχουμε ακόμη να καλύψουμε μεγάλη απόσταση για να επεξεργαστούμε και να εφαρμόσουμε εθνική στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης η οποία θα βελτιώσει τη συγκριτική μας θέση στην Ε.Ε. και στον ΟΟΣΑ.

Πέμπτον, πιστεύω ότι οι λύσεις σε ορισμένα από τα βασικά προβλήματά μας πρέπει να αναζητηθούν στη στενότερη συνεργασία με τον αραβικό κόσμο.

Η Σαουδική Αραβία έχει παρουσιάσει μια πολύ φιλόδοξη και ενδιαφέρουσα στρατηγική για τον σταδιακό περιορισμό της εξάρτησης της οικονομίας της από το πετρέλαιο.

Υπάρχουν τεράστια κρατικά επενδυτικά ταμεία στον αραβικό κόσμο τα οποία μπορούν να καλύψουν ένα μέρος των χρηματοδοτικών αναγκών μας για την ενεργειακή μετάβαση και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης.

Ο αραβικός κόσμος έχει τεράστιο δυναμικό, ταυτόχρονα όμως έχει πολλά προβλήματα και αντιπαλότητες, που δημιουργούν σοβαρά εμπόδια στην παραπέρα ανάπτυξη.

Ως μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για δεύτερη πενταετή θητεία πιστεύω ότι πρέπει να προωθήσουμε την ευρωαραβική και την ελληνοαραβική συνεργασία. Γι’ αυτό άλλωστε έγινα μέλος της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με την Αραβική Χερσόνησο (DARP) και προσβλέπω σε μια γόνιμη συνεργασία κατά τη διάρκεια της πενταετίας.

*Το κείμενο της παρέμβασης του ευρωβουλευτή Γ. Κύρτσου στην Ευρωαραβική Σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα.