Συνέπεια «από τζάκι»

Ο σημερινός αρχηγός της ΝΔ απέχει από το πρότυπο του «ηγέτη της διπλανής πόρτας», ιδιότητας κεντρικής για την αξιολόγηση των πολιτικών σε καιρούς προσωποκεντρικών επιλογών ψήφου, αλλά και, συνάμα, ιδιότητας που φερόταν να κατέχει ο σημερινός πρωθυπουργός. Μήπως τελικά η εικόνα του αδέξια χαμογελαστού και τάχιστα ομιλούντος γόνου μιας από τις πλέον ισχυρές πολιτικές οικογένειες της χώρας είναι ένας αναπαραγόμενος μύθος που δεν γίνεται δεκτός από την κοινή γνώμη; Αν πάλι όχι και αν όντως ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι όλα τα παραπάνω στα μάτια της πλειοψηφίας, τότε πώς ξεπερνιέται στην πράξη ένα τόσο ισχυρό μειονέκτημα;

Πολλαπλές και διαφορετικές προσπάθειες ανίχνευσης των ιδιοτήτων των αρχηγών από την Prorata επιβεβαιώνουν, κατά πρώτον, ότι ο αρχηγός της ΝΔ δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά εκείνα που θα τον καθιστούσαν ένα οικείο πρόσωπο. Πρόσφατη ηλεκτρονική έρευνα της Prorata αποκάλυψε ότι τρεις στους πέντε ψηφοφόρους εκτιμούν ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν θα ήταν ο άνθρωπος που «θα μπορούσε να τους καταλάβει εύκολα» και δύο στους τρεις ψηφοφόρους δηλώνουν ότι ο ίδιος δεν θα ήταν αυτός με τον οποίο «θα επέλεγαν να κάνουν διακοπές μαζί». Στη μηνιαία τηλεφωνική μέτρηση της εταιρείας τον Δεκέμβριο του 2016 το 60% του δείγματος επέλεξε μεταξύ οκτώ χαρακτηρισμών τη φράση «από τζάκι» για να περιγράψει τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Είναι εμφανές ότι ο αρχηγός της ΝΔ εκλαμβάνεται ως απόμακρος και αυτό είναι θεωρητικά ένα σημαντικό του μειονέκτημα.

Και όμως, στην πράξη αποδεικνύεται αναιρέσιμο. Από τη μια πλευρά, το μειονέκτημα του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεθωριάζει λόγω της εξασθένησης της ιδιότητας του κοντινού και προσηνούς Αλέξη Τσίπρα. Ο αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ εκλαμβάνεται σήμερα από το 1/2 των ψηφοφόρων ως ένας άνθρωπος που δεν «θα μπορούσε να τους καταλάβει εύκολα» και δεν «θα επέλεγαν να κάνουν διακοπές μαζί». Ο σημερινός πρωθυπουργός επιλέγεται όλο και συχνότερα, σύμφωνα με την ακολουθία δεδομένων των μηνιαίων μετρήσεων, ως πιο απόμακρος από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, πιθανώς εξαιτίας και της επιλογής του κ. Τσίπρα –την οποία μόλις πρόσφατα φαίνεται να αναθεώρησε– να κρατηθεί μακριά από θέματα εσωτερικής πολιτικής.

Όμως η εξαιρετικά αρνητική εικόνα που αποτυπώνεται στην αυθόρμητη επιλογή του χαρακτηρισμού «από τζάκι» για τον Κυριάκο Μητσοτάκη (αξίζει να σημειωθεί ότι από τους ερωτηθέντες ζητήθηκε η επιλογή όσων ιδιοτήτων ταίριαζαν κατά τη γνώμη τους στον κάθε πολιτικό και συνεπώς δεν ζητήθηκε να τοποθετηθούν όλοι απέναντι στο νοητό δίπολο «από τζάκι» ή «αυτοδημιούργητος», κάτι που καθιστά ακόμα πιο σημαντική την επιλογή του συγκεκριμένου αρνητικού χαρακτηρισμού) συσκοτίζεται από το γεγονός ότι το σε άλλους καιρούς σημαντικό κριτήριο της εγγύτητας του πολιτικού αρχηγού έχει υποχωρήσει σε βαρύτητα. Μόλις το 2% της κοινής γνώμης κρίνει ως πλέον σημαντική για τον υποψήφιο πρωθυπουργό την ιδιότητα «να μην είναι απόμακρος». 

Οι ιδιότητες του «έντιμου» και του «αποτελεσματικού» υποψηφίου συγκεντρώνουν αντιστοίχως το 51% και 35% της κοινής γνώμης, εύρημα που μεταφέρει τελικά την αντιπαράθεση μεταξύ των ηγετών σε ένα άλλο πλαίσιο. Ένα πλαίσιο που μοιάζει να είναι ξένο για τον Αλέξη Τσίπρα. Η ηλεκτρονική έρευνα της Prorata έδειξε ότι στον Κυριάκο Μητσοτάκη θα «δάνειζαν χρήματά τους», φράση που συμπυκνώνει την εικόνα της σύνεσης ή και της ακεραιότητας στη διαχείριση, περισσότεροι απ’ όσους θα το έκαναν στον Αλέξη Τσίπρα (47% έναντι 32%). 

Και αν οι διαφορές δεν είναι καθηλωτικές στην περίπτωση του κριτηρίου της εντιμότητας, γίνονται τέτοιες στα κριτήρια της αποτελεσματικότητας και της συνέπειας. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς δήλωσαν ότι «θα εμπιστεύονταν τον Κυριάκο Μητσοτάκη να διαχειριστεί ένα κομμάτι της δικής τους δουλειάς σε περίπτωση ανάγκης», όταν την ίδια ώρα μόλις το 1/4 διατύπωνε μια τέτοια άποψη για τον Αλέξη Τσίπρα. Μόλις το 1/4 των ερωτηθέντων εξέφρασε την άποψη ότι ο κ. Μητσοτάκης «θα ματαίωνε ένα επαγγελματικό ραντεβού την τελευταία στιγμή» , όταν την ίδια ώρα την άποψη αυτή συμμερίζονταν τα 2/3 του δείγματος για την περίπτωση του κ. Τσίπρα.

Ο αρχηγός της ΝΔ έχει ένα αναμφίβολο μειονέκτημα: είναι «από τζάκι». Η καταγωγή του και οι συνδηλώσεις αυτής για την καθημερινότητα και τις ευκαιρίες ζωής εκλαμβάνονται αρνητικά σε μια περίοδο αυξανόμενης αίσθησης ματαίωσης των προσδοκιών. Ωστόσο, ο βασικός ανταγωνιστής του αρχηγού της ΝΔ δεν εκλαμβάνεται ως το «παιδί της διπλανής πόρτας», δηλαδή ο οικείος και αυτοδημιούργητος πολιτικός που θα «τους καταλάβει». Και τότε το παιχνίδι αλλάζει γήπεδο. Στο γήπεδο της «συνέπειας» ο εν πολλοίς ανοίκειος και απόμακρος ηγέτης της ΝΔ δείχνει να προηγείται με σαφήνεια.