Η ώρα της δικαιοσύνης για την τραγωδία στη Μάνδρα

Καταπέλτης για την Περιφέρεια Αττικής και τρεις δήμους είναι το εισαγγελικό πόρισμα για τα αίτια της φονικής πλημμύρας στη Μάνδρα Αττικής τον Νοέμβριο του 2017, που είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 25 άνθρωποι και να τραυματιστούν άλλοι 13.

Η απουσία αντιπλημμυρικών έργων και το πλήθος αυθαίρετων κατασκευών κατά μήκος των ρεμάτων προκάλεσαν, σύμφωνα με την εισαγγελέα, τη βιβλική καταστροφή.

Ακόμα μία δίωξη για τη Ρένα Δούρου

Μετά την ολοκλήρωση πολύμηνης έρευνας για τα αίτια που προκάλεσαν τη φονική πλημμύρα, η εισαγγελέας Πρωτοδικών Σωτηρία Παπαγεωργακοπούλου άσκησε ποινικές διώξεις στην περιφερειάρχη Αττικής Ρένα Δούρου, η οποία διώκεται και για την πυρκαγιά στο Μάτι, στον αντιπεριφερειάρχη Δυτικής Αττικής Γιάννη Βασιλείου, στη δήμαρχο Μάνδρας Ιωάννα Κριεκούκη, στον δήμαρχο Ελευσίνας Γιώργο Τσουκαλά, στον δήμαρχο Μεγαρέων Γρηγόρη Σταμούλη, στους δασάρχες Αιγάλεω και Μεγάρων και σε δύο υπαλλήλους δασαρχείων.
Το πόρισμα αποδίδει βαρύτατες ευθύνες στην Περιφέρεια. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «δεν είχε γίνει κανένα έργο αντιπλημμυρικής προστασίας από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας Αττικής, μολονότι υπήρχαν ώριμες μελέτες, εγκεκριμένες πιστώσεις και κατεπείγον εκτέλεσης των έργων, με δεδομένο ότι και κατά το παρελθόν είχαν συμβεί παρόμοια φαινόμενα και ιδίως τα έτη 2014-2015 και η περιοχή όφειλε να καταταγεί στη λίστα προτεραιότητας, όσον αφορά την ανάγκη αντιπλημμυρικής προστασίας».
Η εισαγγελική λειτουργός μελέτησε τις μηνύσεις που κατέθεσαν ιδιώτες, φορείς και ενώσεις σε βάρος 25 ατόμων, ανάμεσα στα οποία και οι εννέα κατηγορούμενοι.
Ειδικότερα, η δίωξη που ασκήθηκε σε βαθμό πλημμελήματος αφορά τα εξής αδικήματα: πλημμύρα από αμέλεια, ανθρωποκτονία διά παραλείψεως τελεσθείσα κατά συρροή, σωματική βλάβη διά παραλείψεως από υπόχρεο κατά συρροή και παράβαση διά παραλείψεως.
Αντίθετα, η εισαγγελέας εξέδωσε απαλλακτική διάταξη, με την οποία ζητεί την παύση της ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής αδικημάτων που αφορούν πολεοδομικές παραβάσεις και κοινώς επικίνδυνες βλάβες, για πέντε πρόσωπα, ενώ για άλλα έντεκα αποδείχθηκε ότι δεν είχαν αρμοδιότητες σχετικές με την πρόληψη, την αντιμετώπιση και τις συνέπειες της φονικής πλημμύρας.

Οι παραλείψεις

\Στο πόρισμα 66 σελίδων περιλαμβάνεται πληθώρα παραλείψεων και δυσλειτουργιών από την Περιφέρεια, τους δήμους και τα δασαρχεία σε επίπεδο πρόληψης και περιορισμού των συνεπειών ενός φυσικού φαινομένου.
Όπως τονίζεται, το φαινόμενο που έπληξε την περιοχή ήταν ακραίο, πλην όμως ο χαρακτηρισμός του ως θεομηνίας «δεν δικαιολογεί κατ’ ουδένα τρόπο την έλλειψη αντιπλημμυρικών έργων και έργων ορεινής υδρονομίας, τα οποία θα μείωναν σημαντικά τις αρνητικές συνέπειες της παντελούς ελλείψεώς τους και θα καθιστούσαν την κατάσταση περισσότερο ελέγξιμη».
Από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν, μεταξύ άλλων, έλλειψη αντιπλημμυρικής προστασίας, πολεοδομικές παραβάσεις, έλλειψη αστυνόμευσης και συντήρησης ρεμάτων, αλλά και έλλειψη διευθέτησης-οριοθέτησης ρεμάτων.
«Κρίσιμοι παράγοντες που συνέβαλαν στην τεράστια καταστροφή ήταν οι αυθαίρετες παρεμβάσεις εντός της κοίτης των ρεμάτων, η ανεπάρκεια των υφιστάμενων τεχνικών έργων, είτε λόγω κατασκευής είτε λόγω μη καθαρισμού και συντήρησης από τις εμπλεκόμενες υπηρεσίες, ήτοι πλήρης ανυπαρξία μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας, αλλά και έλλειψη έργων ορεινής υδρονομίας».
Η εισαγγελέας, πάντως, είναι ξεκάθαρη στο ότι η καταστροφή θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. «Η ωριμότητα της οριστικής μελέτης των αντιπλημμυρικών έργων και η ολοκλήρωσή τους θα επιδρούσε αποτελεσματικά στην πρόληψη και προστασία της πόλεως της Μάνδρας από την πλημμύρα, ενώ η καθυστέρηση που προέκυψε στη δημοπράτηση των εργασιών με υπαιτιότητα των εμπλεκομένων υπηρεσιών ήταν κρίσιμος παράγοντας για την αντιμετώπιση της πλημμύρας με την ταχύτατη ολοκλήρωση των αντιπλημμυρικών έργων» γράφει χαρακτηριστικά.

Οι ευθύνες του Δήμου Μάνδρας

Μεγάλες ευθύνες βαραίνουν όμως και τον Δήμο Μάνδρας, καθώς, όπως σημειώνεται στο πόρισμα, «χρησιμοποιούσε ως αμαξοστάσιο γήπεδο που φέρεται να είχε επιχωματωθεί στο απώτερο παρελθόν από την επιχείρηση Σκαλιστήρη. Με διαχρόνιες επιχώσεις μειώθηκε το εύρος της κοίτης του ρέματος Σούρες που διέρχεται από το αμαξοστάσιο και με την ανάσχεση των υδάτων που αυτή προκάλεσε συνέβαλε στην υπερχείλιση των υδάτων και την κατάκλυση των παραρεμάτιων περιοχών. Επίσης, ο Δήμος Μάνδρας φέρεται να κατασκεύασε χωρίς άδεια οικοδομής γήπεδο στην περιοχή και μάλιστα τμήμα των αποδυτηρίων αυτού εντός της υφιστάμενης κοίτης του ρέματος.
»Η δε πολεοδομία Ελευσίνας και η διεύθυνση πολεοδομίας Αιγάλεω εξέδωσαν τις με αριθμό 658\1991 και 3742\80 άδειες οικοδομής αντίστοιχα, οι οποίες ανακλήθηκαν λόγω υποβολής ψευδών στοιχείων».
Λόγω της σπουδαιότητας της υπόθεσης και παρά τον πλημμεληματικό χαρακτήρα της, η δικογραφία αποστέλλεται σε ανακριτή προκειμένου να ακολουθήσει ανάκριση, ενώ θα έχει τον χαρακτήρα του κατεπείγοντος.
Η εισαγγελέας διενεργεί παράλληλα άλλη έρευνα, που αφορά την πλημμύρα που έπληξε τη Μάνδρα τον Ιούνιο του 2018. Η έρευνα επικεντρώνεται σε πιθανές παραλείψεις για τη λήψη άμεσων μέτρων στο διάστημα που μεσολάβησε από τον Νοέμβριο του 2017 έως τον περασμένο Ιούνιο.

«Ακόμη και οι αθώοι πρέπει να περιμένουν»

Σε ανακοίνωσή της η περιφερειάρχης Αττικής Ρένα Δούρου επικαλείται πορίσματα –μεταξύ των οποίων και το πόρισμα της επιτροπής της γενικής επιθεωρήτριας Μαρίας Παπασπύρου– σύμφωνα με τα οποία η Περιφέρεια έκανε ό,τι ήταν απαραίτητο.
«Τόσο το ανεξάρτητο πόρισμα οκτώ επιθεωρητών ελεγκτών της Δημόσιας Διοίκησης όσο και το πόρισμα τριών ανεξάρτητων πραγματογνωμόνων μηχανικών του ΤΕΕ καταλήγουν κατηγορηματικά στη διαπίστωση ότι οι υπηρεσίες και η σημερινή διοίκηση της Περιφέρειας Αττικής για την εκτέλεση του έργου “Εκτροπή χειμάρρου Αγία Αικατερίνη και διευθέτηση χειμάρρου Σούρες Θριασίου Πεδίου” ενήργησαν ταχύτατα για το έργο αυτό, που εκκρεμούσε από το 2003, καθώς και σειρά έργων στην πληγείσα περιοχή, σε μια διαμορφωμένη κατάσταση δεκαετιών, όπου πλέον εκτελούνται αντιπλημμυρικά έργα με έντονους και γρήγορους, για τη συνήθη πρακτική έργων, ρυθμούς» αναφέρει η περιφερειάρχης.
Όπως σημειώνει, «εκτελούνται για πρώτη φορά σειρά αντιπλημμυρικών έργων σε όλη την Αττική, προϋπολογισμού άνω των 500 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο ενός συνολικού αντιπλημμυρικού σχεδιασμού».
Η κ. Δούρου τονίζει χαρακτηριστικά πως «η απονομή της δικαιοσύνης χρειάζεται υπομονή. Ακόμη και οι αθώοι πρέπει κάποιες φορές να περιμένουν».

Αγωγές συγγενών

Εν τω μεταξύ, επτά οικογένειες προτίθενται να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη, διεκδικώντας αποζημιώσεις για τον θάνατο των δικών τους ανθρώπων.
Ο πληρεξούσιος δικηγόρος των οικογενειών, Αλέξης Κούγιας, σε ανακοίνωσή του αναφέρει ότι «μετά την αναλυτική επεξεργασία του περιεχομένου της ποινικής δίωξης, θα δηλώσουμε παράσταση πολιτικής αγωγής για τους εντολείς μας και θα καταθέσουμε αγωγές - προσφυγές αποζημιώσεως κατά των φυσικών προσώπων για τα οποία ασκήθηκε ποινική δίωξη, εφόσον είναι νομικά δυνατόν (λόγω της ιδιότητάς των ως δημοσίων ή δημοτικών υπαλλήλων), και κατά των νομικών προσώπων της Περιφέρειας Αττικής και του Δήμου Μάνδρας».
Ο ποινικολόγος χαρακτηρίζει νομικά σωστή τη δίωξη σε βαθμό πλημμελήματος για την πλημμύρα. «Σαν δικηγορικό γραφείο, συμφωνούμε απολύτως για την ποινική δίωξη και τον νομικό χαρακτηρισμό των εγκλημάτων και θέλουμε να συγχαρούμε τους εισαγγελείς που χειρίστηκαν την υπόθεση» καταλήγει η ανακοίνωση.

«Αυτό που ξέχασε η κ. Παπασπύρου, το έκανε ο εισαγγελέας»

Εν τω μεταξύ, σχολιάζοντας τις διώξεις, ο αντιπρόεδρος της ΝΔ Άδωνις Γεωργιάδης σημείωσε ότι «ο εισαγγελέας έκανε για την κ. Δούρου αυτό που ξέχασε να κάνει η γενική επιθεωρήτρια κ. Παπασπύρου».
Μιλώντας στην Ολομέλεια της Βουλής κατά τη συζήτηση νομοσχεδίου του υπουργείου Εσωτερικών, ανέφερε ότι «η εισαγγελική δίωξη σε βάρος της κ. Δούρου έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το πόρισμα της κ. Παπασπύρου, η οποία είχε συμπεριλάβει ως υπεύθυνους όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα τα οποία κατηγορεί ο εισαγγελέας, αλλά περιέργως είχε ξεχάσει την κυρία Δούρου. Πρέπει να καταλάβουμε κάποτε ότι όσοι έχουμε αξιώματα έχουμε και ευθύνες. Τα αξιώματα πάνε και με τις ευθύνες. Όποιος αναλαμβάνει τις ευθύνες, επίσης, παραιτείται» δήλωσε ο κ. Γεωργιάδης.