Λίαρ τζετ στην υπηρεσία της παράτυπης μετανάστευσης

Την υπέρβαση του πρωτοκόλλου Ε.Ε. - Τουρκίας του 2016, με το οποίο συμφωνήθηκαν η διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά του Αιγαίου και η είσοδός τους σε ευρωπαϊκό έδαφος, και την ενίσχυση της νόμιμης μετανάστευσης ζήτησαν με κοινή τους δήλωση μετά από τα δύο τραγικά ναυάγια που προκάλεσαν δεκάδες νεκρούς στο Αιγαίο, πριν από λίγες ημέρες, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR) και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΙΟΜ).

Σε δήλωσή της, η εκπρόσωπος της UNHCR, Maria Clara Martin, ζήτησε εκ μέρους και του ΙΟΜ «να βελτιώσουμε τις διόδους για ασφαλή και νόμιμη μετανάστευση».

Την ίδια στιγμή, κάποιοι από τους διασωθέντες πρόσφυγες του ναυαγίου της Λέσβου δήλωναν σε ελληνικά μέσα ενημέρωσης ότι το κόστος της αναζήτησης της ευρωπαϊκής ασφάλειας, δηλαδή η μεταφορά από τις τουρκικές ακτές στα απέναντι ελληνικά νησιά, που δεν ήταν νόμιμη και δεν αποδείχτηκε «ασφαλής», ήταν στα 300 ευρώ για τον καθένα και ίσως φτάνει τα 600, «ανάλογα με τη διαπραγμάτευση».

Αν η δήλωση ήταν σωστή, πρόκειται για σημαντική μείωση στο «τιμολόγιο» της μεταφοράς, η συνήθης χρέωση για την οποία ήταν πολλαπλάσια.

Οι ροές του 2022

Η UNHCR και ο ΙΟΜ υπολογίζουν ότι μέχρι στιγμής, μέσα στο 2022, έχουν σημειωθεί 7.000 αφίξεις μέσω θαλάσσης, αριθμός ο οποίος βρίσκει σύμφωνη τη νορβηγική μη κυβερνητική οργάνωση Aegean Boat Report (ABR), έναν από τους πιο σκληρούς επικριτές της ελληνικής πολιτικής αποτροπής εισόδων παράνομων μεταναστών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της, μέσα στο 2022, στο συγκεκριμένο διάστημα (από 1ης Ιανουαρίου δηλαδή), από την Τουρκία ξεκίνησαν περίπου 50.000 επίδοξοι αιτούντες άσυλο (48.471 για την ακρίβεια) και στην Ελλάδα έφτασαν 6.694, δηλαδή μόλις το 13,7%.

Εάν οι αριθμοί είναι σωστοί, σύμφωνα με το Missing Migrants Project του ΙΟΜ, οι ανθρώπινες απώλειες, δηλαδή άνθρωποι που έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται στην προσπάθειά τους να διασχίσουν την Ανατολική Μεσόγειο, είχαν φτάσει αυτήν την περίοδο, μέχρι τα δυο τελευταία ναυάγια, στους 237, δηλαδή περίπου 0,5% όσων αποπειράθηκαν να περάσουν στα νησιά και το 15,5% των 1.522 που ήταν τα θύματα σε όλη τη Μεσόγειο. Μετά τα τελευταία ναυάγια αυξήθηκαν κατά περίπου 12%.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2020 οι αφίξεις ήταν μόλις 205 και το 2021 ήταν 717, κυρίως λόγω της πανδημίας, η οποία είχε αποτελέσει σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα με προφανείς οικονομικές συνέπειες στον κλάδο των διακινητών.

Τα στοιχεία της UNCHR αναφέρουν ότι οι κύριες εθνικότητες των νεοαφιχθέντων περιλαμβάνουν την Παλαιστίνη, το Αφγανιστάν και τη Σομαλία, δηλαδή τρεις χώρες προέλευσης οι οποίες, λόγω της εσωτερικής πολιτικής κατάστασης, μπορούν να δικαιολογήσουν την αίτηση για παροχή ασύλου.

Την ίδια στιγμή, πίεση στο σύστημα διακίνησης δημιουργεί και η νέα πολιτική κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ιταλία μετά την εκλογική νίκη του συνασπισμού στον οποίο συμμετέχει η Λέγκα του Σαλβίνι, με σκληρές εξαγγελίες για τον περιορισμό της μετανάστευσης.

Σύμφωνα με την υπηρεσία προσφύγων του ΟΗΕ, στους επτά μήνες του 2022, στην Ιταλία έφτασαν από την Τουρκία, κυρίως με 83 πλοία, τα περισσότερα από τα οποία ήταν γιοτ, 6.468 άνθρωποι,

περίπου όσοι πρόσφυγες έφτασαν και στην Ελλάδα, σχεδόν διπλάσιοι από τον αντίστοιχο αριθμό του προηγούμενου έτους, που ήταν 3.225. Ο μέσος όρος ήταν 77 επιβαίνοντες σε κάθε ταξίδι και το σύνολο των αφίξεων καλύπτει το 16% του συνόλου, με τους υπόλοιπους που έρχονται με πλοίο να ξεκινούν από τη Λιβύη.

Η «κρουαζιέρα» στο Αιγαίο και το Ιόνιο μέχρι την Ιταλία φερόταν να κοστίζει ανά άτομο 4.000 ευρώ το 2016 και να έχει φτάσει τις 5.000 εφέτος και οι «πελάτες» ήταν κυρίως Σύριοι και Αιγύπτιοι.

Αεροπλάνα στην αναζήτηση του ασύλου

Οι τιμές φαίνονται λογικές συγκρινόμενες με τα 10.000 ευρώ που είχαν πληρώσει οι μετανάστες που θα έφταναν από την Τουρκία στη Δυτική Ευρώπη με ιδιωτικό τζετ. Όπως μετέδωσε το el arabiya, σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, τόσα είχαν πληρώσει οι επιβάτες, κυρίως Κούρδοι και Ιρακινοί στα πέντε δρομολόγια που είχαν γίνει ανάμεσα στον Οκτώβριο και τον Δεκέμβριο του 2020, με κατάληξη σε Ιταλία, Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία και Βέλγιο.

Οι ιθύνοντες νόες του εγχειρήματος, ένας Ιταλός, τρεις Αιγύπτιοι και μια Τυνήσια, συνελήφθησαν στην Ιταλία τον προηγούμενο Σεπτέμβριο.

Οι επιβάτες, κυρίως Κούρδοι και Ιρακινοί, ήταν εφοδιασμένοι με ψεύτικα διπλωματικά διαβατήρια του Saint Kitts and Neviς, ενός κράτους 53.000 πολιτών στην Καραϊβική. Ο πιλότος ζητούσε στάση σε ένα δυτικοευρωπαϊκό αεροδρόμιο κι εκείνοι, μόλις κατέβαιναν, αποκάλυπταν την πραγματική τους ταυτότητα κι υπέβαλαν αίτημα ασύλου. Τον Σεπτέμβριο, η βελγική αστυνομία κατάσχεσε δύο τζετ αξίας 426.000 ευρώ.

Σκοτώνοντας τους πελάτες

Τα παραπάνω δεδομένα που απαντούν στο θέμα, το οποίο έχει προκύψει από τον απόπλου από τα τουρκικά παράλια των δύο σκαφών, είναι γιατί οι διακινητές διακινδύνευσαν τις ζωές των πελατών τους, μέσα σε τόσο αντίξοες καιρικές συνθήκες, τις οποίες επιβεβαιώνει ως αιτία των ναυαγίων και η ABR.

Η εύκολη απάντηση είναι ο ανταγωνισμός ο οποίος έχει δημιουργήσει εναλλακτικές και πιο ασφαλείς διόδους για την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Αυτό έχει δημιουργήσει προβλήματα στους παραδοσιακούς διακινητές, οι οποίοι είδαν τον όγκο εργασίας τους να μειώνεται δραματικά, με αποτέλεσμα από τη μία να μειώσουν τις τιμές και από την άλλη να υπενθυμίσουν την ύπαρξή τους και να κάνουν μια επίδειξη ικανοτήτων απέναντι στην ελληνική ακτοφυλακή, η οποία κατηγορείται ότι κάνει pushbacks και εμποδίζει τις αφίξεις προσφύγων.

Δεν επιβεβαιώθηκαν.

Τον τελευταίο καιρό αυξάνονται και οι απόπειρες θαλάσσιας προσέγγισης από τις ακτές της Τουρκίας, στη Μαύρη Θάλασσα, στις ακτές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας.

Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες, στις 22 Σεπτεμβρίου, η βουλγαρική ακτοφυλακή ανακοίνωσε ότι διέσωσε 38 μετανάστες που προσπάθησαν να περάσουν στη Βουλγαρία με πλοίο που ναυάγησε και ότι ενίσχυσε τις περιπολίες των αστυνομικών δυνάμεων μετά τον θάνατο δύο αστυνομικών, τους οποίους χτύπησε λεωφορείο που μετέφερε μετανάστες, όταν ζήτησαν από τον οδηγό να σταματήσει για έλεγχο.

Η μαύρη τρύπα στις προσπάθειες μείωσης των παράνομων ροών στα Βαλκάνια είναι η Σερβία, η οποία έχει συμφωνίες επισκέψεων χωρίς βίζα με πολλές χώρες.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι η Ινδία, πολίτες της οποίας έφτασαν στο Βελιγράδι αεροπορικώς κι από εκεί μετακινήθηκαν στην Αυστρία, όπου ζήτησαν άσυλο και συνελήφθησαν.

Σε τριμερή συνάντηση, ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάντρ Βούτσιτς, και οι πρωθυπουργοί της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν και της Αυστρίας, Καρλ Νεχαμέρ, δεσμεύτηκαν ότι θα κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να ενισχύσουν την αστυνόμευση στα σύνορά τους αλλά και για να βοηθήσουν τη Σερβία να απελάσει τους παράνομους μετανάστες.

Η Αυστρία ανησυχεί για το ενδεχόμενο οι διακινητές να αλλάξουν διαδρομές προς τη Γερμανία, προτιμώντας να περνούν από το έδαφός της αντί για την Τσεχία, με την οποία συμφώνησε να ενταθούν οι έλεγχοι για τις μεταναστευτικές ροές στα σύνορα των δύο χωρών με τη Σλοβακία, η οποία με τη σειρά της ανακοίνωσε συνοριακούς ελέγχους για την αποτροπή διελεύσεων από το δικό της έδαφος.

Η Ευρωπαϊκή Στατιστική υπηρεσία ανακοίνωσε τα στοιχεία για τις απελάσεις στο δεύτερο τρίμηνο του 2022, οι οποίες είναι αυξημένες κατά περίπου 15% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021.

Συνολικά, διατάχθηκαν 96.550 απελάσεις, από τις οποίες οι 33.450 από τη Γαλλία και οι 8.750 από την Ελλάδα.

Οι αποφάσεις που εκτελέστηκαν, όμως, ήταν περίπου στο 1/4, δηλαδή ήταν 23.110, από τις οποίες η Γαλλία εκτέλεσε 3.590, η Γερμανία 2.765, η Σουηδία 2.380 και η Ελλάδα 1.770.

Οι περισσότεροι απελαθέντες ήταν Αλβανοί, ακολουθούμενοι από Γεωργιανούς, Ρώσους και Τούρκους.