Η πρώτη εντύπωση είναι πάντα σωστή;
Τα κρίσιμα πρώτα δευτερόλεπτα μια γνωριμίας και τα συμπεράσματα που αντλούνται από αυτά πόση σημασία έχουν για τις κρίσεις και τις επικρίσεις στις οποίες καταλήγουμε; Και κυρίως πόση αλήθεια;
Γύρω απ' αυτό περιστρέφεται η έρευνα του Alex Todorov, καθηγητή Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον και συγγραφέα του καινούριου βιβλίου Face Value: The Irresistible Influence of First Impressions (Princeton University Press). Ο Todorov μελετά την ανθρώπινη αλληλεπίδραση εδώ και χρόνια –την πρώτη εντύπωση, το πώς κρίνουμε κάποιον ως αξιόπιστο, το πώς μπορούμε να αλλάξουμε την αρχική μας γνώμη– και η έρευνά του αποκαλύπτει εντυπωσιακά στοιχεία για την αρχική εντύπωση που σχηματίζουμε. Τις περισσότερες φορές, η πρώτη μας εντύπωση είναι λάθος και συνήθως πολύ μακριά από την πραγματικότητα.
Ο καθηγητής ισχυρίζεται πως «ο λόγος που βασιζόμαστε στην πρώτη εντύπωση είναι επειδή αυτόματα αισθανόμαστε ότι είναι σωστή. Πέφτουμε συχνά έξω, επειδή από την πρώτη εντύπωση δεν μπορούν να προκύψουν ακριβή συμπεράσματα για τον χαρακτήρα. Για παράδειγμα, χρησιμοποιώντας μοντέλα στον υπολογιστή διαπιστώνουμε ότι η εντύπωση σχηματίζεται με βάση τις εκφράσεις συναισθήματος. Ένα χαρούμενο πρόσωπο, ακόμη και αν δεν είναι χαμογελαστό, έχουμε την τάση να το αντιλαμβανόμαστε ως αξιόπιστο, ενώ ένα θυμωμένο πρόσωπο, το αντίθετο. Σε ένα κεφάλαιο του βιβλίου υπάρχουν φωτογραφίες ανθρώπων που κοιμήθηκαν καλά και άλλων που ήταν άυπνοι – με τα βλέφαρά τους κρεμασμένα, το δέρμα χλωμό, οι γωνίες των χειλιών στραμμένες προς τα κάτω. Όσοι βλέπουν τους άυπνους σκέφτονται, «αυτός δεν είναι και πολύ έξυπνος». Αλλά προφανώς αυτή η εκτίμηση δεν αποτελεί πετυχημένη πρόβλεψη του πώς θα είναι κάποιος όλες τις στιγμές και σε διάφορες καταστάσεις».
Τα παραπάνω είναι πολύ σημαντικά, αν σκεφτεί κανείς ότι κοιτάζουμε τα ψηφιακά προφίλ ανθρώπων στο LinkedIn, το Facebook και τα υπόλοιπα Social Media. O Alex Todorov το επιβεβαιώνει.
«Ζούμε πλέον σε μια ψηφιακή κουλτούρα γεμάτη εικόνες. Οι άλλοι θα βγάλουν συμπεράσματα για σένα από τις φωτογραφίες σου. Ιδανικά, θα πρέπει να έχεις διαφορετικές φωτογραφίες στο LinkedIn απ' ό,τι στο Facebook. Θυμάμαι μια μελέτη, στην οποία υποστηριζόταν ότι οι εργοδότες συχνά τσεκάρουν το Facebook πιθανών υπαλλήλων και αυτό είναι πολύ προβληματικό".
Αν δεν έχεις τις κατάλληλες ρυθμίσεις απορρήτου, οι φωτογραφίες που ανεβάζεις, για να τις δουν οι φίλοι σου, δεν θα διαφέρουν από τις φωτογραφίες που θα δει ο εργοδότης. Γράφω για όλα αυτά στο βιβλίο μου. Διαφορετικές εικόνες του ίδιου ανθρώπου μπορεί να προκαλέσουν τελείως διαφορετικές εντυπώσεις. Σε μια φωτογραφία μπορεί να φαίνεται γοητευτικός και ικανός, ενώ σε μια άλλη γελοίος ή όχι και πολύ έξυπνος.
Ένα από τα κεντρικά σημεία του βιβλίου του καθηγητή είναι ότι αυτές οι πρώτες εντυπώσεις καθρεφτίζουν τις δικές μας προκαταλήψεις. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να είμαστε επιφυλακτικοί ως προς τις αρχικές μας κρίσεις. Είναι δύσκολο, επειδή πολλοί πιστεύουν ότι η πρώτη εντύπωση είναι η σωστή, ότι μπορούν να ξεχωρίσουν το καλό από το κακό, αλλά τα στοιχεία δείχνουν πως δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Επιπλέον, υπάρχουν πολλές προκαταλήψεις. Έχουμε π.χ. την τάση να μας αρέσουν πρόσωπα που είναι συνηθισμένα για μας. Αλλά αυτό εξαρτάται από πού προερχόμαστε. Επίσης, η αρρενωπότητα και η θηλυκότητα είναι παράγοντες που επηρεάζουν την πρώτη εντύπωση - πρέπει να έχουμε κατά νου και τα έμφυλα στερεότυπα.
ΠΗΓΗ: VICE
