Η βιταμίνη του ήλιου, ο «κρυφός» διακόπτης του ανοσοποιητικού

Μαγικά χάπια που λύνουν τα προβλήματα υγείας δεν υπάρχουν. Μαζί με τη «χρυσή συνταγή», που περιλαμβάνει την άσκηση, τη διατροφή, τη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους, την επαρκή πρόσληψη μικροθρεπτικών συστατικών και νερού, τον καλό ύπνο, τη μείωση του τοξικού φορτίου και τη διαχείριση του στρες, ένας νέος παράγοντας αναδεικνύεται σε πολύτιμο σύμμαχό μας. Πρόκειται για τη βιταμίνη D, η οποία μέχρι πρόσφατα συνδεόταν κυρίως με την υγεία των οστών.

Ωστόσο, όπως εξηγεί ο δρ. Δημήτρης Τσουκαλάς, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Διατροφικής Ιατρικής (European Institute of Nutritional Medicine), η επίδρασή της στον οργανισμό είναι στην πραγματικότητα πολυδιάστατη και πολύπλοκη, καθώς επηρεάζει το ανθρώπινο γονιδίωμα και τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Ειδικότερα, έχει διαπιστωθεί ότι η βιταμίνη D αυξάνει τη σωματική απόδοση, βοηθά στη διατήρηση του ιδανικού βάρους, επηρεάζει την απορρόφηση των μεταλλικών στοιχείων, είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση του καλού ύπνου και τη μείωση του στρες, ευνοεί τους μηχανισμούς αποτοξίνωσης, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας πληθώρας χρόνιων νοσημάτων, όπως τα αυτοάνοσα, ο καρκίνος και ο διαβήτης, που αποτελούν στην εποχή μας τις νέες παγκόσμιες «επιδημίες».

Αφού η βιταμίνη D διαδραματίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην υγεία, εύλογα γεννιέται το ερώτημα «πόση βιταμίνη D πρέπει να λαμβάνουμε για να αποκομίσουμε όλα τα δυνατά οφέλη;». Όπως εξηγεί ο δρ. Τσουκαλάς, το συνιστώμενο ανώτερο ασφαλές όριο σε ό,τι αφορά τη δοσολογία της βιταμίνης D (χωρίς ιατρική παρακολούθηση) θεσπίστηκε από την Αμερικανική Ενδοκρινολογική Εταιρεία και διαμορφώνεται αντίστοιχα σε 10.000 μονάδες IU ημερησίως για τους ενήλικες και σε 4.000 μονάδες IU ημερησίως για παιδιά και εφήβους ηλικίας 8-18 ετών. Αν και η γνωστότερη πηγή βιταμίνης D είναι η έκθεση στον ήλιο, χωρίς αντηλιακό, σε καθημερινή βάση είναι δύσκολο να επιτύχουμε επαρκή πρόσληψη μόνο χάρη στον ήλιο, ακόμη και στη σχετικά ηλιόλουστη πατρίδα μας. Έρευνες που έγιναν έδειξαν ότι το 70% των Ελλήνων έχει ανεπάρκεια σε βιταμίνη D και έχει ανάγκη από συμπληρώματα διατροφής με βιταμίνη D3, προκειμένου να επιτύχει τα συνιστώμενα επίπεδα.

Μια βιταμίνη σε ρόλο ορμόνης

Η βιταμίνη D δεν είναι απλώς ένα συστατικό που ενισχύει την πυκνότητα των οστών αλλά μία από τις πιο «σοφιστικέ» ορμόνες του οργανισμού μας. Σε έρευνες του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης διαπιστώθηκε πως η βιταμίνη D ελέγχει περισσότερα από 3.000 γονίδια. Καθένα από τα γονίδια αυτά διαθέτει ειδικό υποδοχέα για τη βιταμίνη D3, η οποία δεσμεύεται σε αυτόν και ελέγχει άμεσα τη λειτουργία ενός μεγάλου μέρους του ανθρώπινου DNA. Έτσι εξηγείται πώς γίνεται ένας και μόνο παράγοντας να έχει τόσο πολλές επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό. Ο ρόλος της βιταμίνης D, ωστόσο, δεν εξαντλείται εκεί. Επιπλέον, επιτυγχάνει ανοσορύθμιση, δηλαδή δεν ενισχύει απλώς το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά το επαναφέρει στην αρχική φυσιολογική του λειτουργία. Η απώλεια της αναγνώρισης των ίδιων των κυττάρων σε έναν οργανισμό είναι η βασική αιτία για την εμφάνιση των αυτοάνοσων ασθενειών, οι οποίες στην εποχή μας παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση. Η ανοσορυθμιστική δράση της βιταμίνης D συμβάλλει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης των αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως η πολλαπλή σκλήρυνση και τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, αλλά και στην προστασία από τις εκφυλιστικές ασθένειες, όπως ο καρκίνος, η παχυσαρκία, ο διαβήτης και η άνοια. Για να επιτελέσει τον πολυσχιδή της ρόλο στον οργανισμό, η βιταμίνη D απαιτεί την παρουσία και κάποιων άλλων συστατικών, που αποκαλούνται «συμπαράγοντές» της και περιλαμβάνουν τη βιταμίνη Κ2 και τα μεταλλικά στοιχεία μαγνήσιο, ψευδάργυρο και βόριο. Για να επωφεληθούμε απ’ όλες τις ευεργετικές ιδιότητες της βιταμίνης D, χρειαζόμαστε επαρκείς ποσότητες και από τους συμπαράγοντές της, ώστε να υπάρχει βιοχημική ισορροπία σε αυτό το πολύπλοκο παζλ που λέγεται ανθρώπινος οργανισμός.

INFO

Τα άτομα που πάσχουν από αυτοάνοσα νοσήματα ενδέχεται να παρουσιάζουν αντίσταση στη βιταμίνη D και να χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις, ώστε να μπορέσει το σώμα τους να αποκομίσει πλήρως τα οφέλη της.