Αλλαγή πολιτικού σκηνικού με Νίκο Ανδρουλάκη

Τα δημοσκοπικά δεδομένα άλλαξαν με τη θριαμβευτική εκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ. Σε διάστημα ημερών, το ΚΙΝΑΛ μετατρέπεται σε τρίτη πολιτική δύναμη με διψήφιο δημοσκοπικό ποσοστό.

Αφού προειδοποιήσω ότι σε πολλές περιπτώσεις τα δημοσκοπικά αποτελέσματα δεν δεσμεύουν τις πολιτικές εξελίξεις, θα επιχειρήσω μία πρώτη ανάλυση των δημοσκοπικών ανακατατάξεων που παρατηρούνται.

Τρία τα κόμματα

Η βασική αλλαγή είναι ότι οι πρωταγωνιστές της πολιτικής ζωής εμφανίζονται να είναι πλέον τρεις αντί για δύο. Αυτό κάνει πιο σύνθετους τους υπολογισμούς και επιβάλλει αλλαγή πολιτικής συμπεριφοράς στη ΝΔ και στον ΣΥΡΙΖΑ, που μέχρι την εκλογή Ανδρουλάκη κυριαρχούσαν απόλυτα στην πολιτική ζωή. Θα πρέπει να έχουν υπόψη τους ότι η μεταξύ τους αναμέτρηση, αν γίνει με λάθος τρόπο, μπορεί να προσφέρει πολιτικές ευκαιρίες στο τρίτο κόμμα.

Η δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research για λογαριασμό του in.gr δίνει τα εξής αποτελέσματα.

Πρώτον, η ΝΔ πέφτει περίπου τρεις μονάδες, από το 36,7% στο 33,8%. Πρόκειται για σημαντική αλλαγή συσχετισμού δυνάμεων, εφόσον η κυβέρνηση πολιορκείται από προβλήματα και αναδεικνύεται, μέσα από την εκλογή Ανδρουλάκη, ένα τρίτο κόμμα με διψήφιο ποσοστό.

Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει σταθερός στο 23,5%.

Την «έκπληξη» κάνει το Κίνημα Αλλαγής, που εκτοξεύεται από το 6,2% στο 11,6%. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρόκειται για έκπληξη αλλά για επιβράβευση του φορέα της κεντροαριστεράς για τον τρόπο που διεξήγαγε τη μάχη για την ηγεσία, τη μεγάλη λαϊκή συμμετοχή και τον θρίαμβο Ανδρουλάκη με ένα ποσοστό της τάξης του 70% στον δεύτερο γύρο της αναμέτρησης, επί του εκπροσώπου της δυναστείας των Παπανδρέου.

Η δημοσκοπική εικόνα του ΚΙΝΑΛ δεν δεσμεύει απόλυτα τις πολιτικές εξελίξεις. Το ΚΙΝΑΛ εμφανίζεται να έχει επιτύχει σε διάστημα ημερών τον πολιτικό στόχο που είχε θέσει ο Νίκος Ανδρουλάκης, μια ανεξάρτητη πορεία που θα τον αναδείξει στον τρίτο πόλο του πολιτικού συστήματος.

Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν έχουμε να κάνουμε με ένα προσωρινό δημοσκοπικό «φούσκωμα» ή με ουσιαστική αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων. Αυτό θα φανεί στην πορεία, ανάλογα με τις ικανότητες του κ. Ανδρουλάκη και των συνεργατών του, αλλά και τα λάθη και τις αδυναμίες της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της ΚΑΠΑ Research, το ΚΚΕ ενισχύεται από το 5% στο 6%, ενώ η Ελληνική Λύση μένει σταθερή γύρω στο 3,7% και το ΜέΡΑ25 στο 3%.

Με βάση τα δημοσκοπικά ευρήματα, έχουμε δύο κατηγορίες κομμάτων. Τους τρεις πρωταγωνιστές με διψήφιο δημοσκοπικό ποσοστό και τα τρία μικρότερα κόμματα με ποσοστά της τάξης του 3%-6%.

Εφόσον η πρώτη εκλογική αναμέτρηση θα γίνει με σύστημα απλής αναλογικής, οι υπολογισμοί γίνονται εξαιρετικά σύνθετοι, ενώ μπορεί να προκύψουν διαφορετικές συμμαχίες σε αναζήτηση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, προκειμένου να μην υπάρξει δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με σύστημα ενισχυμένης αναλογικής. Όλοι οι υπολογισμοί ξανά από την αρχή.

Με καλή διάθεση

Εξαιρετικά θετικό για τη νέα ηγεσία του ΚΙΝΑΛ είναι το γεγονός ότι η ευρύτερη κοινή γνώμη την αντιμετωπίζει με εξαιρετικά καλή διάθεση, ενώ οι ψηφοφόροι των διαφόρων κομμάτων την εντάσσουν με διαφορετικούς τρόπους στους πολιτικούς υπολογισμούς.

33% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι καλύτερος εκφραστής του πολιτικού Κέντρου είναι ο Μητσοτάκης, 28% ο Ανδρουλάκης και 20% ο Τσίπρας. Αυτό σημαίνει ότι ο Μητσοτάκης απέκτησε ισχυρό ανταγωνιστή σε έναν πολιτικό χώρο στον οποίο κυριαρχεί τα τελευταία χρόνια.

Στο ερώτημα ποιος πολιτικός εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την κεντροαριστερά, το 51% των ερωτηθέντων απαντά ο Ανδρουλάκης και το 35% ο Τσίπρας.

Έτσι, ο νέος ηγέτης του ΚΙΝΑΛ εμφανίζεται να ανταγωνίζεται τον Μητσοτάκη στον χώρο του Κέντρου και να υπερισχύει άνετα του Τσίπρα στον χώρο της κεντροαριστεράς. Έχει τον πολιτικό χώρο για να κινηθεί, αλλά θα πρέπει να πάρει τις σωστές αποφάσεις και να του δώσουν οι Μητσοτάκης και Τσίπρας τις ευκαιρίες που χρειάζεται.

Στο σύνολο της κοινής γνώμης, 61% αντιμετωπίζουν την εκλογή Ανδρουλάκη θετικά ή μάλλον θετικά και μόλις 25% αρνητικά ή μάλλον αρνητικά.

Μεταξύ των ψηφοφόρων της ΝΔ, 75% έχουν θετική άποψη για την εκλογή Ανδρουλάκη. Το σχετικό ποσοστό είναι 43% στον ΣΥΡΙΖΑ, 77% στο ΚΙΝΑΛ, 53% στο ΚΚΕ, 67% στην Ελληνική Λύση και 53% στο ΜέΡΑ25.

Ο νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ εμφανίζεται εξαιρετικά πολυσυλλεκτικός από δημοσκοπική άποψη, ενώ προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι γίνεται δεκτός από τους ψηφοφόρους της ΝΔ με τον ίδιο περίπου ενθουσιασμό (75% έναντι 77%) που δείχνουν οι ψηφοφόροι του ΚΙΝΑΛ. Οι Νεοδημοκράτες μπορεί να θεωρούν ότι θα προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στον ΣΥΡΙΖΑ ή ότι θα βοηθήσει σε μία εξισορρόπηση του πολιτικού συστήματος και την καλύτερη λειτουργία του.

Οι πολίτες φαίνεται να αναθέτουν στον Νίκο Ανδρουλάκη διαφορετικούς ή και αλληλοσυγκρουόμενους στόχους. 40% επιθυμούν την ενίσχυση του ΚΙΝΑΛ υπό την ηγεσία Ανδρουλάκη σε βάρος της ΝΔ. 22% την επιθυμούν εις βάρος του ΣΥΡΙΖΑ. 17% εις βάρος και των δύο μεγάλων κομμάτων, ενώ μόνο το 17% των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι δεν επιθυμούν την ενίσχυση του ΚΙΝΑΛ.

Καλή εμφανίζεται και η σχέση του ΚΙΝΑΛ με τη δεξαμενή των αναποφάσιστων. Από το 28% του συνόλου των ερωτηθέντων που δηλώνουν ότι θα αποφασίσουν τι θα ψηφίσουν μετά την προκήρυξη των επόμενων εκλογών, το 40% φαίνεται να δίνουν πολιτικές ευκαιρίες στο ΚΙΝΑΛ. 24% από το σύνολο των αναποφάσιστων δηλώνουν ότι θα κινηθούν μεταξύ ΝΔ και ΚΙΝΑΛ, ενώ 16% δηλώνουν ότι θα κινηθούν μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΚΙΝΑΛ. Μόλις 3% ταλαντεύονται μεταξύ ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Κατά συνέπεια, η εκλογή Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ φαίνεται να επηρεάζει και τη δεξαμενή των αναποφάσιστων ψηφοφόρων.

Στα παραπάνω αποτυπώνονται και μεγάλες δυνατότητες της νέας ηγεσίας, έτσι όπως διαμορφώνεται το πολιτικό περιβάλλον. Δεν υπάρχουν βέβαια εγγυήσεις ότι οι δυνατότητες θα μετατραπούν σε πραγματικά πολιτικά κέρδη.

Η εικόνα στην Ε.Ε.

Η άνοδος Ανδρουλάκη στην ηγεσία του ΚΙΝΑΛ συμπίπτει χρονικά με την ενίσχυση της κεντροαριστεράς στην Ε.Ε.

Στη Σύνοδο Κορυφής που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες, το μεγάλο γεγονός ήταν η εμφάνιση του Σολτς με την ιδιότητα του καγκελάριου της Γερμανίας.

Η Μέρκελ και η δεκαεξατής πολιτική κυριαρχία της γερμανικής κεντροδεξιάς ανήκουν πλέον στο παρελθόν και τον τόνο στη Γερμανία –και σε μεγάλο βαθμό– και στην Ε.Ε. δίνουν οι Σοσιαλδημοκράτες με τον Σολτς μαζί με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους.

Στην Ισπανία και στην Πορτογαλία κυριαρχούν οι Σοσιαλιστές. Στην Ιταλία πρωταγωνιστεί ο Ντράγκι με βασικό στήριγμα το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα. Σουηδία, Φινλανδία, Δανία έχουν σοσιαλίστριες πρωθυπουργούς. Κεντροαριστερές δυνάμεις βρέθηκαν ξανά σε κυβερνητικούς συνασπισμούς στη Βουλγαρία και στη Ρουμανία.

Είναι φανερό ότι η κεντροαριστερή, σοσιαλδημοκρατική διασύνδεση θα φανεί πολύ χρήσιμη στον Ανδρουλάκη και στο ΚΙΝΑΛ. Κατά τη διάρκεια της οκταετίας του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των Σοσιαλιστών και στη συνεννόηση με άλλες πολιτικές ομάδες, όπως είναι οι Πράσινοι.

Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως είναι αποφασισμένος να μην επιτρέψει στον Ανδρουλάκη την πλήρη αξιοποίηση της κεντροαριστερής, σοσιαλδημοκρατικής ευρωπαϊκής διασύνδεσης. Γι’ αυτό ο Τσίπρας έσπευσε στις Βρυξέλλες για να πάρει μέρος σαν παρατηρητής στη συνάντηση των σοσιαλιστών ηγετών που προηγείται κάθε Συνόδου Κορυφής.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είχε αξιοποιήσει την πολιτική αδυναμία του ΚΙΝΑΛ για να αναπτύξει τις σχέσεις του με τους Ευρωσοσιαλιστές παρά το γεγονός ότι ανήκει, σαν κόμμα, στην ευρωπαϊκή Αριστερά.

Επιδίωξη του Ανδρουλάκη θα είναι η ανάπτυξη της συνεργασίας του με τους Ευρωσοσιαλιστές, ώστε να φανεί ότι αυτός είναι ο εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, ανεξάρτητα από τις κινήσεις Τσίπρα και ΣΥΡΙΖΑ.

Με την ανάδειξη του Σοσιαλδημοκράτη Σολτς στην καγκελαρία της Γερμανίας ενισχύεται θεαματικά η μετριοπαθής στάση των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, η οποία δεν έχει διάθεση οποιασδήποτε συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές αντιλαμβάνονται ότι το ΚΙΝΑΛ αποκτά τώρα δυνατότητες έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και είναι πιθανόν να αποφασίσουν να το στηρίξουν.

Αυτή η υπόθεση θα εξελιχθεί σε βάθος χρόνου, με το πλεονέκτημα να ανήκει για πρώτη φορά στο ΚΙΝΑΛ και την ηγεσία του.

Ο Ανδρουλάκης φαίνεται αποφασισμένος να θέσει κι άλλα ζητήματα στους Ευρωσοσιαλιστές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ξεκίνησε με την επισήμανση ότι δεν είναι δυνατόν ευρωπαϊκές κυβερνήσεις –όπως της Γερμανίας και της Ισπανίας– να συνεχίζουν να προμηθεύουν οπλικά συστήματα στο καθεστώς Ερντογάν.

Είχα συνεργαστεί –ως ευρωβουλευτής– με τον Ανδρουλάκη, τον Μεϊμαράκη, τον Χριστοφόρου και τον Παπαδάκη σε μια προσπάθεια να βάλουμε ένα τέλος στον υπερεξοπλισμό της Τουρκίας με γερμανικά υποβρύχια και ισπανικό αεροπλανοφόρο. Οι παρεμβάσεις μας στην κυβέρνηση Σάντσεθ και στην κυβέρνηση Μέρκελ δεν έφεραν αποτέλεσμα. Σε αυτή την κατεύθυνση θα κινηθεί ο Ανδρουλάκης και σαν πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ. Είναι βέβαιο ότι με τις πρωτοβουλίες του θα ασκήσει μεγάλη πίεση, τόσο στους Γερμανούς Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινους, όσο και στους Ισπανούς Σοσιαλιστές και Podemos να βάλουν ένα τέλος στην εξαιρετικά επικερδή στρατιωτική συνεργασία τους με την Τουρκία.

Η αριστερή πολιτική στροφή που παρατηρείται σε χώρες της Ε.Ε. μπορεί να ενισχύσει την αξιοπιστία του ΚΙΝΑΛ και έναντι της ΝΔ. Η ευρωπαϊκή κεντροδεξιά περνάει φάση μεγάλης υποχώρησης, αλλά η εξαιρετικά καλή ευρωπαϊκή εικόνα του Μητσοτάκη και η στενή πολιτική συνεργασία του με τον πρόεδρο της Γαλλίας, Μακρόν, προσφέρουν κάλυψη στην κυβέρνηση της ΝΔ σε σχέση με την υποχώρηση της ευρωπαϊκής κεντροδεξιάς.

Προβλήματα και ευκαιρίες

Ο Ανδρουλάκης αναδείχθηκε εξαιρετικά ενισχυμένος από την αναμέτρηση για την ηγεσία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το ΚΙΝΑΛ είναι απαλλαγμένο από παθογένειες και εσωτερικά προβλήματα.

Ο Γιώργος Παπανδρέου είναι αποδυναμωμένος, εξακολουθεί όμως να αποτελεί απειλή για την ενότητα και την αξιοπιστία του ΚΙΝΑΛ. Ο Λοβέρδος και τα στελέχη που τον στήριξαν δείχνουν σε γενικές γραμμές συνεργάσιμα, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα έχουν την ίδια καλή πολιτική διάθεση σε βάθος χρόνου. Ο Ανδρουλάκης είναι υποχρεωμένος να προχωρήσει στην αναδιοργάνωση του ΚΙΝΑΛ και να επιβάλει τον έλεγχό του με έναν τρόπο που δεν θα υπονομεύσει την ουσιαστική ενότητα. Επιπλέον, τα πολιτικά του μηνύματα πρέπει να εκφράζονται με σαφήνεια και να χαρακτηρίζονται από πολιτική συνέπεια για να διατηρήσει το ενδιαφέρον και την καλή διάθεση της ευρύτερης κοινής γνώμης έναντι του ΚΙΝΑΛ.

Αν ο νέος πρόεδρος του ΚΙΝΑΛ καταφέρει να ελέγξει την κατάσταση στον πολιτικό του χώρο και να δημιουργήσει μία νέα δυναμική, τότε το ΚΙΝΑΛ θα μπορέσει να αξιοποιήσει καλύτερα τα αναπόφευκτα λάθη και τις παραλείψεις της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ.