Αύξηση αποποιήσεων κατά 333% από το 2013
Κάθε πέρυσι και καλύτερα για τα ακίνητα, καθώς κάθε χρόνο προστίθεται ένας ακόμη επιβαρυντικός παράγοντας στην ήδη πληγωμένη αγορά. Φέτος το στοιχείο που κερδίζει τις εντυπώσεις είναι οι αποποιήσεις κληρονομιάς, οι οποίες σε τέσσερα χρόνια εκτινάχθηκαν από 6.079 το 2013 σε περισσότερες από 130.000 το 2017.
Κύριες αιτίες, πέρα από την αδυναμία πληρωμής και διατήρησης των περιουσιών, είναι η εξάντληση της φοροδοτικής ικανότητας των φορολογουμένων και η δυσκολία αντιμετώπισης της καθημερινότητας. Έτσι, χιλιάδες ακίνητα μένουν στα αζήτητα, καθώς οι πολίτες αναγκάζονται να αποποιούνται κληρονομιές, θεωρώντας παράλληλα ότι με τους φόρους που πλέον πληρώνουν, είναι σαν να πληρώνουν σταθερά ενοίκιο στο κράτος ακόμη κι αν είναι δικό τους το σπίτι. Οι πολίτες προσπαθούν να ξεφύγουν από τον ΕΝΦΙΑ, τον φόρο κληρονομιάς, τα τεκμήρια και τη συντήρηση των ακινήτων, αλλά και από τη γραφειοκρατία.
Σε πολλές περιπτώσεις οι φόροι και οι οφειλές που καλούνται να πληρώσουν οι φορολογούμενοι υπερβαίνουν ακόμη και την αξία της περιουσίας που κληρονομούν, αναγκάζοντάς τους έτσι να την κληροδοτούν στο κράτος, προκειμένου να μην κληρονομήσουν μαζί με την περιουσία τα χρέη των συγγενών τους και να μη βρεθούν αντιμέτωποι με φόρους που αδυνατούν να πληρώσουν.
Έτσι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το 2017 οι αποποιήσεις έφτασαν τις 130.000 (οριστικά στοιχεία θα εκδοθούν το προσεχές διάστημα, αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Δικαιοσύνης), όταν ο αριθμός των αποποιήσεων κληρονομιάς το 2013 ανερχόταν σε 6.079.
Το νούμερο αυτό είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, καθώς είναι περίπου τριπλάσιο συγκριτικά με τις αποποιήσεις του 2016 (54.422) και αυξημένο κατά 333% συγκριτικά με το 2013. Έτσι, το Δημόσιο γίνεται ο μεγαλύτερος κληρονόμος μιας περιουσίας που δεν μπορεί να αξιοποιηθεί. Και αυτό καθώς είναι άγνωστο τι γίνονται τα ακίνητα αυτά, αφού τα προγράμματα πλειστηριασμών του Δημοσίου είναι περιορισμένα. Το μόνο βέβαιο είναι πως πρόκειται για ακίνητα που απαξιώνονται σε καθημερινή βάση, γεγονός που καθιστά όλο και δυσκολότερη την εύρεση αγοραστών στο μέλλον.
Αυτό όμως που δείχνει την οικονομική ανέχεια είναι οι αποποιήσεις κληρονομιάς και οι εκχωρήσεις ακινήτων προκειμένου να πληρωθούν οφειλές προς το Δημόσιο. Χιλιάδες φορολογούμενοι δεν μπορούν να πληρώσουν τον φόρο κληρονομιάς, ενώ άλλοι, που αδυνατούν να ενταχθούν στη ρύθμιση των 12 δόσεων για την πληρωμή των οφειλών τους, αναγκάζονται να εκχωρούν τα σπίτια τους.
Η οικοδομική δραστηριότητα και η πραγματική εικόνα
Από την άλλη, μπορεί η οικοδομική δραστηριότητα να παρέμεινε σε θετικό πρόσημο φέτος, παρά την πτώση του όγκου των αδειών κατά τον Φεβρουάριο, ωστόσο φαίνεται ότι αυτή οφείλεται περισσότερο στις περιφράξεις οικοπέδων και λιγότερο στις πραγματικές αναπτύξεις ή έστω επεκτάσεις υφιστάμενων οικοδομών και κατοικιών.
Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), η συνολική οικοδομική δραστηριότητα ανήλθε σε 989 άδειες, που αντιστοιχούν σε 220,5 χιλιάδες τ.μ. επιφάνειας και 899 χιλιάδες κυβικά μέτρα όγκου, παρουσίασε δηλαδή αύξηση κατά 5,4% στον αριθμό των αδειών, αλλά και μείωση κατά 2,2% στην επιφάνεια και κατά 14,5% στον όγκο, συγκριτικά με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους. Αντίστοιχα, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα ανήλθε σε 985 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 218 χιλιάδες τ.μ. επιφάνειας και 889,4 χιλιάδες κυβικά μέτρα όγκου, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 5,6% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, μείωση κατά 2,8% στην επιφάνεια και κατά 15,0% στον όγκο, σε σχέση με τον Φεβρουάριο του 2017.
Κατά την περίοδο των τελευταίων δώδεκα μηνών, δηλαδή από τον Μάρτιο 2017 έως τον Φεβρουάριο 2018, η συνολική οικοδομική δραστηριότητα ανήλθε σε 14.107 οικοδομικές άδειες, που αντιστοιχούν σε 2.922,2 χιλιάδες τ.μ. επιφάνειας και 12.808,4 χιλιάδες κυβικά μέτρα όγκου. Σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο Μαρτίου 2016 - Φεβρουαρίου 2017, παρατηρήθηκε αύξηση κατά 10,1% στον αριθμό των οικοδομικών αδειών, κατά 19,4% στην επιφάνεια και κατά 22,8% στον όγκο. Κατά την ίδια περίοδο σύγκρισης, η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα κατέγραψε αύξηση κατά 10,1% στον αριθμό των αδειών, κατά 19,2% στην επιφάνεια και κατά 21,5% στον όγκο.
Τα αποτελέσματα για την οικονομία από την κατάσταση που επικρατεί στην αγορά ακινήτων είναι φοβερά. Ειδικότερα αν ληφθεί υπόψη ότι η αξία του οικιστικού αποθέματος της χώρας το 2014 ήταν 400 δισ. ευρώ, όπως αναφέρει σχετική μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδος, και υποτεθεί ότι ετησίως «χάνεται» περί το 2% των κατοικιών, ήτοι 8 δισ. ευρώ, είναι προφανές ότι δημιουργείται ένα σημαντικό έλλειμμα. Αυτό γιατί το σημερινό ύψος των επενδύσεων για την ανέγερση νέων κατοικιών δεν ξεπερνάει τα 2 δισ. ευρώ, επομένως οι ετήσιες απώλειες κατοικιών (περιέρχονται σε αχρηστία) υπολογίζεται ότι διαμορφώνονται στο 1,5% του συνολικού αριθμού κατοικιών.
Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με τα σχετικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι επενδύσεις για την ανέγερση νέων κατοικιών στην Ελλάδα έχουν καταγράψει συνολική πτώση της τάξης του 95% κατά το διάστημα από το 2007 μέχρι το τέλος του δεύτερου τριμήνου του έτους, ενώ η πτώση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας κατά την περίοδο από το 2005 έως το τέλος του πρώτου φετινού εξαμήνου αγγίζει το 93% (με βάση την επιφάνεια). Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, μειώθηκαν από το 10,8% το 2007 σε μόλις 0,8% το 2015. Φέτος, μάλιστα, η εικόνα είναι ακόμα χειρότερη, καθώς κατά την περίοδο του οκταμήνου Ιανουαρίου-Αυγούστου ολοκληρώθηκαν μόλις 4.853 νέες κατοικίες, όταν κατά το αντίστοιχο διάστημα του 2007 είχαν κατασκευαστεί 71.936 κατοικίες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επενδύσεις σε κατοικίες διαμορφώνονται πλέον σε μόλις 0,6% του ΑΕΠ, έναντι 11% στο απόγειο της αγοράς ακινήτων το 2007. Μάλιστα, ο κλάδος της κατοικίας αποτελεί πλέον μόλις το 12,7% των συνολικών επενδύσεων σε κατασκευές, έναντι ποσοστού 78,8% που αποτελούσε στο τρίτο τρίμηνο του 2007. Σημειωτέον ότι κατά το διάστημα από το 2007 μέχρι το τέλος του 2016 ο αριθμός των οικοδομικών αδειών μειώθηκε κατά 84,1% και ο όγκος ιδιωτικών κατασκευών κατά 86,9%. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 2008 εκδόθηκαν 66,7 χιλιάδες άδειες, έναντι μόλις 12,6 χιλιάδων αδειών το 2015.
