Οι δύο… όψεις της ανεργίας

Απίστευτο, κι όμως ελληνικό. Άλλα στοιχεία για την ανεργία δίνει ο ΟΑΕΔ και άλλα η ΕΛΣΤΑΤ. Αύξηση της ανεργίας δίνει ο ΟΑΕΔ, μείωση της ανεργίας δίνει η ΕΛΣΤΑΤ. Ποιος είναι σωστός;

Η αλήθεια είναι ότι τα στοιχεία του ΟΑΕΔ δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, καθώς «μετράει» έναν προς έναν τους ανθρώπους που προσέρχονται κάθε μήνα στον οργανισμό και προσκομίζουν τα έγγραφα που αποδεικνύουν ότι είναι άνεργοι. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα της ΕΛΣΤΑΤ βασίζονται σε στατιστική. «Η ΕΛΣΤΑΤ ανακοινώνει μηνιαίες εκτιμήσεις που παράγονται βάσει των στοιχείων που συλλέγονται στα πλαίσια τριμηνιαίας έρευνας. Η τριμηνιαία έρευνα συγκεντρώνει πληροφορίες από ένα δείγμα 27.000 περίπου νοικοκυριών ανά τρίμηνο. Τα ερευνώμενα άτομα καλούνται να απαντήσουν εάν έχουν εργαστεί έστω και μία ώρα στη διάρκεια μίας συγκεκριμένης περιόδου 7 ημερών κι αν αναζητούσαν εργασία κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου ή αν αναζητούσαν εργασία τις προηγούμενες τρεις» αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Στατιστικής Αρχής.

Είναι απορίας άξιο, λοιπόν, πώς η ελληνική κυβέρνηση «πανηγυρίζει» για τη μείωση της ανεργίας τη στιγμή που τα επίσημα στοιχεία του ΟΑΕΔ, τα οποία δεν βασίζονται σε δειγματοληπτική έρευνα, όχι μόνο είναι αυξημένα αλλά είναι σε επίπεδα ρεκόρ.

Οι αριθμοί

Το τελευταίο τρίμηνο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι άνεργοι μειώθηκαν από 887.009 άτομα τον Σεπτέμβριο σε 875.997 άτομα τον Οκτώβριο και σε 875.195 άτομα τον Νοέμβριο, οπότε η ανεργία μειώθηκε στο 18,5%.

Στον αντίποδα, σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ, οι εγγεγραμμένοι άνεργοι έσπασαν κάθε ρεκόρ και βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά, ενώ αυτοί που λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας είναι στο υψηλότερο σημείο από το 2012. Συγκεκριμένα, οι άνεργοι στον ΟΑΕΔ έφταναν τους 939.185 τον Σεπτέμβριο, αυξήθηκαν σε 1.012.269 τον Οκτώβριο και σε 1.098.427 τον Νοέμβριο. Τον Δεκέμβριο –για τον οποίο ακόμα δεν έχει ανακοινώσει στοιχεία η ΕΛΣΤΑΤ– ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων του ΟΑΕΔ εκτοξεύτηκε σε 1.116.816 άτομα. Έτσι, οι εγγεγραμμένοι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 46.154 ή 4,1% τον Δεκέμβριο του 2018 σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2017. Να σημειωθεί πως πρόκειται για το υψηλότερο πλήθος ανέργων που έχει καταγραφεί τον μήνα Δεκέμβριο από το 2010, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ. Αυτό σημαίνει ότι το μέγεθος ξεπέρασε ακόμα κι εκείνο του 2013, κατά το οποίο είχε κορυφωθεί το ποσοστό της ανεργίας (1.069.341).

Πάντως, ακόμα και με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ποσοστό ανεργίας παραμένει στο υψηλότερο επίπεδο στην Ε.Ε. και σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες. Ο αριθμός, μάλιστα, θα έφτανε τα 1,5 εκατομμύρια εάν στη μείωση του αριθμού των ανέργων δεν συνέτεινε το brain drain. Η πιο μετριοπαθής εκτίμηση δείχνει ότι περίπου 300.000 άτομα με πτυχία και δεξιότητες εγκατέλειψαν την προσπάθεια αναζήτησης εργασίας στη χώρα μας.

Η απόκλιση

Οι… μυημένοι στην ελληνική πραγματικότητα αποδίδουν την απόκλιση των στοιχείων μεταξύ ΕΛΣΤΑΤ και ΟΑΕΔ στο γεγονός ότι κάποιοι άνεργοι οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα του οργανισμού εργάζονται χωρίς ασφάλιση, δηλαδή με «μαύρα». Ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, μόνο… πανηγυρισμούς δεν σηκώνει η κατάσταση, καθώς όχι μόνο τα ασφαλιστικά ταμεία χάνουν έσοδα από τη μη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών αλλά αποδεικνύεται και ότι η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει τη μαύρη εργασία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Οικονομικού Επιμελητηρίου, το νέο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών οδήγησε από την ημέρα εφαρμογής του σχεδόν 200.000 άτομα να κλείσουν τα βιβλία τους, με κάποιους εξ αυτών να έχουν περάσει στη μαύρη εργασία. Καθόλου τυχαίο δεν είναι ότι το 2016 οι ελεύθεροι επαγγελματίες δήλωσαν εισοδήματα 4,7 δισ. ευρώ, το 2017 3,8 δισ. ευρώ, ενώ το 2018 3,3 δισ. ευρώ.

Εξάλλου, τον κώδωνα του κινδύνου για την αύξηση της μαύρης εργασίας έχει κρούσει και το ΙΟΒΕ. Κι αυτό γιατί είναι υπαρκτός ο κίνδυνος μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού μια επιχείρηση να αρχίσει να αναγκάζει τους εργαζομένους της να δηλώνουν ότι απασχολούνται με μερική και όχι με πλήρη απασχόληση. Τέτοιες συμπεριφορές στην αγορά μπορεί να αυξηθούν, πολλώ δε μάλλον όταν ούτως ή άλλως είναι πολύ περισσότεροι όσοι αμείβονται με κατώτατο μισθό και απασχολούνται κυρίως στην τεράστια κατηγορία των ευέλικτων μορφών εργασίας. Σύμφωνα με στοιχεία από το σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, με κατώτατο μισθό αμείβεται το 35% όσων εργάζονται με μερικό καθεστώς απασχόλησης, έναντι μόλις 14% όσων εργάζονται με πλήρη απασχόληση.