Το πλήγμα του κορονοϊού στα νοικοκυριά
Βαθιά πληγή σε επτά στα δέκα ελληνικά νοικοκυριά άφησε ο κορονοϊός, λόγω των επιπτώσεων που έχει επιφέρει στην οικονομία. Μάλιστα, το ποσοστό που καταγράφεται στην Ελλάδα, 67% (το ίδιο και στη Ρουμανία), στο πλαίσιο σχετικής έρευνας που πραγματοποίησε η σουηδική εταιρεία διαχείρισης απαιτήσεων Intrum σε 24 χώρες σε όλη την Ευρώπη, όχι μόνο απέχει σημαντικά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που είναι 48%, αλλά είναι και το υψηλότερο.
Πίσω από αυτό το ποσοστό βρίσκεται η άμεση εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό, που ήδη έχει δεχτεί πλήγμα λόγω των αυστηρών περιοριστικών μέτρων για τον κορονοϊό. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι χώρες με πολύ περισσότερα κρούσματα και δεκάδες χιλιάδες θανάτους από την πανδημία, όπως για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία και η Γαλλία, εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά (55%, 54% και 41% αντιστοίχως) νοικοκυριών που εκτιμούν ότι η οικονομική τους κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε σύγκριση με έξι μήνες πριν.
Αύξηση οφειλών
Η επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης μεγάλου ποσοστού των νοικοκυριών αναμένεται να έχει ως συνέπεια την αύξηση των οφειλών τους, τη μείωση της δυνατότητάς τους για αποταμίευση, αλλά και την αύξηση του δανεισμού για την κάλυψη των υποχρεώσεών τους. Πρόκειται δηλαδή για στοιχεία που μπορούν να συνθέσουν μια νέα κρίση ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα, τη στιγμή που δεν έχει ξεπεραστεί η προηγούμενη.
Σύμφωνα με την έρευνα, το 61% των νοικοκυριών στην Ελλάδα θεωρεί ότι οι λογαριασμοί του αυξάνονται με υψηλότερο ρυθμό απ’ ό,τι το εισόδημά του. Πρόκειται για το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό, μετά από αυτό της Γαλλίας (62%), ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 42%.
Μείωση καταθέσεων
Την ίδια στιγμή, την κατιούσα αναμένεται να πάρουν και οι καταθέσεις, που κατά τη διάρκεια του lockdown είχαν αυξηθεί, καθώς οι καταναλωτές αναγκαστικά ξόδευαν λιγότερα. Λόγω, όμως, των αυξημένων υποχρεώσεων και του χαμηλότερου διαθέσιμου εισοδήματος, το 52% των νοικοκυριών στην Ελλάδα –πρόκειται για το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό μεταξύ των 24 χωρών– δηλώνει ότι αποταμιεύει σημαντικά λιγότερα χρήματα σε σύγκριση με το παρελθόν. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι χαμηλότερος μεν, υψηλός δε, καθώς ανέρχεται στο 39%.
Ανησυχία, εξάλλου, προκαλεί το γεγονός ότι στην Ελλάδα το 28% δηλώνει ότι καταφεύγει σε δανεισμό για την πληρωμή των λογαριασμών –γεγονός που πιθανότατα οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο χρέους–, με το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη να διαμορφώνεται σε 18%, από 12% το 2019.
Στο 19,4% η ανεργία
Παρά τις δυσοίωνες αυτές εκτιμήσεις, εντύπωση προκαλούν τα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), που βλέπει για την ελληνική οικονομία μικρότερη ύφεση σε σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.
Λόγω του «ασυνήθιστου βαθμού αβεβαιότητας», ο ΟΟΣΑ χρησιμοποιεί δύο σενάρια για όλες τις χώρες και τις οικονομίες, τα οποία θεωρεί εξίσου πιθανά.
Στο πρώτο σενάριο, κατά το οποίο δεν θα υπάρξει νέα έξαρση του κορονοϊού, το ελληνικό ΑΕΠ προβλέπεται να μειωθεί 8% το 2020 έναντι μείωσης 9,1% στην Ευρωζώνη και να αναπτυχθεί 4,5% το 2021 έναντι 6,5% στην Ευρωζώνη.
Στο δεύτερο σενάριο, κατά το οποίο θα υπάρξει νέα έξαρση της Covid-19 σε όλες τις χώρες περί τα τέλη του 2020, η ελληνική οικονομία προβλέπεται να καταγράψει ύφεση 9,8% το 2020 έναντι 11,5% στην Ευρωζώνη και να αναπτυχθεί 2,3% το 2021 έναντι ανάκαμψης 3,5% στην Ευρωζώνη.
Παράλληλα, το ποσοστό ανεργίας προβλέπεται να αυξηθεί στο 19,4% (19,6% στο δεύτερο σενάριο) φέτος και στο 19,8% (20,4% στο δεύτερο σενάριο) το 2021.
Ο ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η ενίσχυση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος θα βελτίωνε το κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας, ιδιαίτερα στην περίπτωση μιας νέας έξαρσης του ιού που θα συνοδεύεται από περιοριστικά μέτρα.
Ο ΟΟΣΑ τονίζει ότι η Ελλάδα ήταν πολύ αποτελεσματική στον περιορισμό των κρουσμάτων κορονοϊού, αποφεύγοντας την υπερφόρτωση του συστήματος υγείας της.
Τονίζει ακόμη ότι η στήριξη στα εισοδήματα και στις επιχειρήσεις με τα μέτρα που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση έως τώρα ως αντίδραση στην Covid-19 θα φτάνει και μέσα στο 2021, αλλά σημειώνει ότι θα χρειαστούν νέα μέτρα στην περίπτωση του δεύτερου σεναρίου (νέας έξαρσης του κορονοϊού στα τέλη του 2020) για την επανέναρξη της ανάκαμψης.
«Η κρίση του κορονοϊού είναι ένα εξωτερικό σοκ που αναστέλλει την ανάκαμψη της Ελλάδας από τις προηγούμενες κρίσεις της και καθυστερεί κάποιες από τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες της κυβέρνησης, ενώ επιταχύνει άλλες» σημειώνει ο ΟΟΣΑ, προσθέτοντας ότι αυτό ενισχύει τη σημασία τού να συνεχιστεί η επιδίωξη ενός πολυετούς προγράμματος μετασχηματισμού.
Η έκθεση σημειώνει την ανακοίνωση από την κυβέρνηση ενός «ξεκάθαρου χρονοδιαγράμματος για την επανέναρξη του τουρισμού, που μπορεί να προκαλέσει μια αύξηση των κρατήσεων αργότερα στη διάρκεια της σεζόν».
Ωστόσο, προσθέτει ότι στην περίπτωση του δεύτερου σεναρίου η μείωση των εισοδημάτων και της εμπιστοσύνης παγκοσμίως αναμένεται να περιορίσουν τις αφίξεις τουριστών και το 2021 και συνιστά να δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης άλλων τομέων της οικονομίας.
