Κορονοϊός: Ο εμβολιασμός μόνο των ενηλίκων δεν αρκεί για να σταματήσει την εξάπλωση του ιού σε μια χώρα

Ο εμβολιασμός όλων των ενηλίκων για την Covid-19 κατά πάσα πιθανότητα δεν θα επιτύχει τον στόχο για την ανοσία της αγέλης, ούτε θα καταφέρει να σταματήσει την εξάπλωση του ιού, όπως υποστηρίζει μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε προσφάτως στο «Lancet Infectious Diseases» και την οποία επιμελήθηκε στα ελληνικά ο Αντώνιος Δημητρακόπουλος MD, PhD, ειδικός παθολόγος.

«Το μοντέλο ανάλυσής μας έδειξε ότι ο εμβολιασμός μόνο των ενηλίκων δεν αρκεί για να σταματήσει εντελώς την εξάπλωση του ιού σε μια χώρα όπως η Μεγάλη Βρετανία. Διαπιστώσαμε επίσης ότι η πρώιμη ολική άρση των περιοριστικών μέτρων θα οδηγήσει πιθανώς σε ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων, κάτι που δεν θα γίνει αν τα μέτρα αρθούν σταδιακά. Η επιτυχία του προγράμματος εμβολιασμού της Μεγάλης Βρετανίας σίγουρα δημιουργεί αισιοδοξία, ωστόσο ορισμένα μέτρα, όπως οι ιχνηλατήσεις, το πλύσιμο των χεριών, η χρήση μάσκας και η διερεύνηση περιστατικών υπερμετάδοσης, θα πρέπει πιθανώς να συνεχιστούν για αρκετό καιρό» δήλωσε ο καθηγητής Matt Keeling, επικεφαλής της έρευνας από το Πανεπιστήμιο του Warwick.

Στο μοντέλο τους οι επιστήμονες θεώρησαν ότι τα ποσοστά εμβολιασμού είναι 95% στους ενήλικες άνω των 80, 85% στους ενήλικες 50-79 και 75% στις ηλικίες 18-49. Εξετάστηκε επίσης ένα σενάριο με υψηλότερο ποσοστό εμβολιαστικής κάλυψης (95%, 90% και 85% αντίστοιχα), καθώς και ένα σενάριο με χαμηλότερο ποσοστό (90%, 80% και 70% για καθεμία από τις παραπάνω ηλικιακές ομάδες).

Οι επιστήμονες θεώρησαν ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της συμπτωματικής λοίμωξης ήταν κατά μέσο όρο 88% με βάση τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών της Pfizer και της AstraZeneca. Καθώς η αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην πρόληψη της λοίμωξης (και κατά συνέπεια της μετάδοσης του ιού) ήταν άγνωστη όταν έγινε η μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν τέσσερα διαφορετικά σενάρια (0%, 35%, 60% και 85%).

Από τα αποτελέσματα διαπιστώθηκε ότι αν και ο εμβολιασμός μπορεί να περιορίσει σημαντικά τον δείκτη μεταδοτικότητας (γνωστό και ως R), δεν μπορεί να φέρει την τιμή του σε επίπεδα κάτω του 1 χωρίς την εφαρμογή άλλων μέτρων. Σύμφωνα με τους επιδημιολόγους, αναχαίτιση της επιδημίας επιτυγχάνεται μόνο όταν ο δείκτης R είναι κάτω του 1, δηλαδή όταν ένας ασθενής με Covid δεν μολύνει έναν υγιή άνθρωπο. Μάλιστα το ιδανικό είναι ο δείκτης να είναι κάτω από 0,5, που σημαίνει ότι «χρειάζονται δύο κρούσματα για να προκαλέσουν άλλο ένα», για να το πούμε πολύ απλά.

Στο πιο θετικό σενάριο προστασίας από τη λοίμωξη (85%), χωρίς την εφαρμογή άλλων μέτρων πρόληψης εκτιμήθηκε ότι ο R μπορεί να φτάσει μέχρι και 1,58.

Κατά συνέπεια, καθώς ο εμβολιασμός δεν μπορεί να περιορίσει τον R κάτω από 1, η άρση όλων των μέτρων περιορισμού μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εμβολιασμού θα οδηγήσει σε ένα μεγάλο κύμα κρουσμάτων και αρκετούς θανάτους. Το μέγεθος των μελλοντικών κυμάτων, καθώς και ο αριθμός των θανάτων, σύμφωνα με την έρευνα εξαρτώνται από τον τρόπο χαλάρωσης των μέτρων, από την αποτελεσματικότητα των εμβολίων στην πρόληψη της λοίμωξης, αλλά και από το ποσοστό εμβολιασμού.

Ακόμα και η άρση ήπιων μέτρων, αν γίνει απότομα, μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των κρουσμάτων. Οι συγγραφείς εξέτασαν τέσσερα διαφορετικά σενάρια άρσης των μέτρων όταν το εμβόλιο έχει αποτελεσματικότητα 85% στην πρόληψη της λοίμωξης, με σκοπό να εκτιμήσουν τον αριθμό των θανάτων από τον ιό μέχρι τον Ιανουάριο του 2024.

Αν και ο εμβολιασμός μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο θανάτου, καθώς σήμερα δεν υπάρχει εμβόλιο με 100% αποτελεσματικότητα, οι συγγραφείς υποστήριξαν ότι αναμένεται να παρατηρηθούν και θάνατοι από Covid-19 στον πληθυσμό που έχει εμβολιαστεί. Αν η αποτελεσματικότητα του εμβολίου στην πρόληψη της λοίμωξης είναι 60%, οι επιστήμονες εκτίμησαν ότι το 48% και το 16% των θανάτων θα είναι ασθενείς που έχουν κάνει μία ή δύο δόσεις του εμβολίου αντίστοιχα.

Τόνισαν επίσης ότι, καθώς ο εμβολιασμός του πληθυσμού δεν θα γίνει ομοιόμορφα, θα υπάρχουν συγκεκριμένες εστίες λοιμώξεων, επομένως ο αριθμός των θανάτων θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα περιορισμού των λοιμώξεων σε αυτές τις ομάδες.

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα της έρευνας, η Dr Viola Priesemann (η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη) από το Max Planck Institute for Dynamics and Self-Organization της Γερμανίας υποστήριξε ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να χρησιμοποιηθούν με σωστό τρόπο τα εμβόλια, ώστε να προληφθούν όσο το δυνατόν καλύτερα τα μελλοντικά κύματα κρουσμάτων. Αναφέρθηκε επίσης σε ένα ακόμη πλεονέκτημα από τον μαζικό εμβολιασμό, που είναι ο μειωμένος αριθμός περιστατικών long Covid.