Οι νέοι επιλέγουν επαγγέλματα του… χθες
Τις θέσεις εργασίας από τους νέους ανά τον κόσμο κλέβει η… αυτοματοποίηση. Όπως προκύπτει από έρευνα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) με τίτλο «Dream Jobs», σχεδόν τα μισά επαγγέλματα είναι πιθανό να αυτοματοποιηθούν τα επόμενα χρόνια. Μάλιστα, ακόμα πιο ανησυχητική είναι η διαπίστωση ότι οι νέοι και οι νέες στις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ επιλέγουν να σπουδάσουν και να ακολουθήσουν επαγγέλματα που… εξαφανίζονται, ως αποτέλεσμα των νέων τεχνολογιών και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης.
Στην έκθεση αναφέρεται χαρακτηριστικά πως μερικές από τις πιο δημοφιλείς επιλογές καριέρας για τους νέους είναι ήδη κορεσμένες, ενώ πλέον απειλούνται και από την αυτοματοποίηση. Συνολικά, 39% των θέσεων εργασίας που αναφέρθηκαν από τους συμμετέχοντες σε έρευνα της PISA, την οποία επικαλείται ο ΟΟΣΑ, διατρέχουν τον κίνδυνο να αυτοματοποιηθούν μέσα στα επόμενα 10-15 χρόνια. Με απλά λόγια, ο σημερινός 15χρονος θα επενδύσει χρόνο και κόπο για να σπουδάσει κάτι που κατά 50% δεν θα εξασκήσει ως επάγγελμα. Μάλιστα, όπως προκύπτει από την έρευνα, οι επαγγελματικές διεκδικήσεις των 15άρηδων ανά τον κόσμο αφορούν μια μικρή «λίστα» παραδοσιακών σπουδών (γιατροί, δικηγόροι, δάσκαλοι, διευθυντές επιχειρήσεων κ.λπ.), ενώ οι έφηβοι αγνοούν τελείως νέους τύπους εργασίας που αναδύονται ως αποτέλεσμα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και της «επανάστασης» των νέων τεχνολογιών.
Η έρευνα, σχετικά με τις επαγγελματικές προσδοκίες των νέων σήμερα, αποκαλύπτει ότι 47% των αγοριών και 53% των κοριτσιών που ερωτήθηκαν σε 41 χώρες αναμένουν να εργαστούν σε ένα από τα «παραδοσιακά» δημοφιλή επαγγέλματα μέχρι την ηλικία των 30.
Οι ερευνητές του ΟΟΣΑ αναφέρουν ότι σε χώρες με ισχυρό εκπαιδευτικό σύστημα στον χώρο της επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως η Γερμανία ή η Ελβετία, λιγότεροι από τέσσερις στους δέκα νέους εκφράζουν ενδιαφέρον για παραδοσιακά επαγγέλματα. Αντιθέτως, στις χώρες αυτές αναζητούν νέες επαγγελματικές προτάσεις και διεξόδους.
Η έκθεση «Dream Jobs» επισημαίνει ότι ο κίνδυνος αυτοματοποίησης ποικίλλει μεταξύ των χωρών, αντανακλώντας τόσο τις διαφορές στις επαγγελματικές προσδοκίες των νέων όσο και τον χαρακτήρα των εθνικών αγορών εργασίας. Ενώ στην Αυστραλία, στην Ιρλανδία και στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου το 35% των θέσεων εργασίας που επιλέγονται από τους σπουδαστές διατρέχει τον κίνδυνο αυτοματοποίησης, στη Γερμανία, στην Ελλάδα, στην Ιαπωνία, στη Λιθουανία και στη Σλοβακία το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 45%.
Βέβαια, στα Συμπεράσματα της νέας έκθεσης του ΟΟΣΑ αναφέρεται η υψηλή σημασία των συστημάτων επαγγελματικού προσανατολισμού στα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών-μελών του, καθώς και του κοινωνικού και οικογενειακού περιβάλλοντος στις επιλογές και τις προσδοκίες σταδιοδρομίας των νέων, όπως και η ανάγκη για σαφή σήματα των αναγκών της αγοράς εργασίας.
Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ δεν είναι ο μόνος οργανισμός που προειδοποιεί για το… αναπόφευκτο. Προ μηνών παγκόσμια έρευνα από την KPMG International αποκάλυψε ότι οι επιχειρήσεις που δεν αξιοποιούν αρκετά γρήγορα τις τεχνολογίες έξυπνης αυτοματοποίησης (τεχνητή νοημοσύνη, προηγμένη ανάλυση δεδομένων και ρομποτική αυτοματοποίηση διαδικασιών) πολύ απλά αποτυγχάνουν να πιάσουν τους στόχους που έχουν θέσει. Στον αντίποδα, οι επιχειρήσεις που αξιοποιούν τεχνολογίες Intelligent Automation σημειώνουν ισχυρές οικονομικές αποδόσεις.
Οι τομείς με… ζήτηση
Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα ευρήματα της Διεθνούς Έρευνας Έλλειψης Ταλέντου της ManpowerGroup για το 2019, απ’ όπου προκύπτει ότι σχεδόν οκτώ στους δέκα εργοδότες στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν δυσκολία στην κάλυψη θέσεων εργασίας.
Η διαμόρφωση του σχετικού ποσοστού στο επίπεδο του 77% αποτελεί, σύμφωνα με την έρευνα, ρεκόρ ενδεκαετίας για την Ελλάδα, αφού πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί ποτέ από την έναρξη της έρευνας, το 2008, ενώ σημειώνει αύξηση κατά 16 μονάδες σε σύγκριση με το 2018.
Αναφορικά με τις 10 θέσεις εργασίας με τη μεγαλύτερη δυσκολία κάλυψης για το 2019, σύμφωνα με την έρευνα τα πρωτεία στη λίστα κατέχουν οι θέσεις των «τεχνικών», που «εκθρονίζουν» τους «επαγγελματίες πωλητές», που βρίσκονταν στην 1η θέση από την έναρξη της έρευνας, το 2008. Για πρώτη φορά στην κατηγορία των «επαγγελματιών πωλητών» προστίθενται και ρόλοι του μάρκετινγκ και μεταφέρονται στην 3η θέση.
Στη 2η θέση βρίσκονται οι «πτυχιούχοι μηχανικοί», που τοποθετούνταν στην 4η θέση της κατάταξης το 2018. Αξίζει να σημειωθεί πως η ειδικότητα των «εργατών κατασκευαστικού κλάδου» εισέρχεται για πρώτη φορά στη λίστα, ενώ εκτός κατάταξης βρίσκονται οι ειδικότητες των «οδηγών» και των «επαγγελματιών υγείας», που το 2018 καταλάμβαναν την 9η θέση και τη 10η θέση αντίστοιχα.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και ανάμεσα στις ΕΜΕΑ (Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική) χώρες, στην κορυφή των θέσεων τις οποίες οι εργοδότες δυσκολεύονται περισσότερο να καλύψουν βρίσκονται οι «εξειδικευμένοι τεχνίτες». Επίσης παρατηρείται πως η ειδικότητα των «επαγγελματιών πωλητών και μάρκετινγκ» βρίσκεται εντός τριάδας για την Ελλάδα, τις ΕΜΕΑ χώρες αλλά και παγκόσμια. Στην 3η θέση της παγκόσμιας κατάταξης βρίσκεται η ειδικότητα των «τεχνικών», που στην Ελλάδα βρίσκεται στην 1η θέση, ενώ τη 2η θέση με τη μεγαλύτερη δυσκολία κάλυψης για τις ΕΜΕΑ χώρες καταλαμβάνουν οι «οδηγοί».
