Αλαλούμ με τις συντάξεις

Φωτιά έχει πάρει η συζήτηση για το μέλλον των συντάξεων. Εν μέσω της κρίσης του κορονοϊού έχουν φουντώσει τα σενάρια περί μείωσής τους και όσο κι αν η κυβέρνηση απορρίπτει αυτό το ενδεχόμενο, η ανησυχία παραμένει. Τα οικονομικά των ασφαλιστικών ταμείων αναμένεται να επιδεινωθούν λόγω του κορονοϊού, καθώς τόσο η αύξηση της ανεργίας όσο και η εκ περιτροπής απασχόληση θα συμβάλουν στη μείωση των εισφορών που θα καταβάλλονται.

Άλλωστε, οι μνήμες των μνημονιακών ετών παραμένουν ζωντανές. Κανείς δεν ξεχνά ότι οι συνταξιούχοι έχασαν από το 2010 και μετά περί τα 63 δισ. ευρώ, ενώ το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων μετρά περισσότερες από 20 μνημονιακές περικοπές.

Από τα στοιχεία του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής προκύπτει ότι ο κορονοϊός έχει αρχίσει να αφήνει το αποτύπωμά του. Ειδικότερα, η εκτέλεση του προϋπολογισμού των ασφαλιστικών ταμείων για το πρώτο τρίμηνο του 2020 εμφανίζει μειωμένο πλεόνασμα κατά 74 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2019, καθώς τα έσοδα είναι μειωμένα κατά 46 εκατ. ευρώ και οι δαπάνες αυξημένες κατά 28 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, οι δαπάνες για την καταβολή συντάξεων (κύριων και επικουρικών) είναι αυξημένες κατά 68 εκατ. ευρώ, οι άλλες παροχές και εφάπαξ μειωμένες κατά 42 εκατ. ευρώ, οι αποδόσεις προς τρίτους είναι αυξημένες κατά 24 εκατ. ευρώ και οι άλλες δαπάνες μειωμένες κατά 24 εκατ. ευρώ.

Σε αναμονή 160.959 συντάξεις

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, στο τέλος Μαρτίου 2020 ο ΕΦΚΑ κατέβαλε 2.720.453 συντάξεις (που αντιστοιχούν σε 2.467.247 συνταξιούχους), αριθμός μειωμένος σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2019, που καταβλήθηκαν 2.722.617 συντάξεις, αλλά και σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2019 (2.743.781 συντάξεις). Ο συνολικός αριθμός των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης του ΕΦΚΑ (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται από τον Ιούνιο του 2019 και οι εκκρεμείς συντάξεις του πρώην Δημοσίου για τις οποίες δεν υπήρχε σαφής πληροφόρηση πριν από τον Ιούνιο του 2019) αυξήθηκε στο τέλος Μαρτίου 2020 σε 160.959 από 151.496 στο τέλος Δεκεμβρίου 2019, με εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 360 εκατ. ευρώ, από 383 εκατ. ευρώ στο τέλος Δεκεμβρίου 2019.

Παράλληλα, οι ληξιπρόθεσμες αιτήσεις κύριας σύνταξης στον ΕΦΚΑ αυξήθηκαν από 93.785 στο τέλος Δεκεμβρίου 2019 (εκτιμώμενη δαπάνη 389 εκατ. ευρώ) σε 105.850 στο τέλος Μαρτίου 2020 (εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 416 εκατ. ευρώ). Στο ΕΤΕΑΕΠ ο αριθμός των ληξιπρόθεσμων αιτήσεων επικουρικής σύνταξης αυξήθηκε από 44.293 στο τέλος Δεκεμβρίου 2019 σε 47.363 (εκτιμώμενη δαπάνη περίπου 63 εκατ. ευρώ) στο τέλος Μαρτίου 2020. Ως ληξιπρόθεσμες χαρακτηρίζονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που εκκρεμούν για τουλάχιστον 90 ημέρες. Στις ληξιπρόθεσμες αυτές αιτήσεις δεν περιλαμβάνονται εκείνες που αφορούν και συνταξιοδότηση με διεθνείς κανόνες.

«Όχι» της κυβέρνησης σε μειώσεις

Πάντως, η κυβέρνηση ξορκίζει το ενδεχόμενο μείωσης των συντάξεων. Δεν υπάρχει καμία σκέψη, ούτε σχέδιο, για μείωση μισθών και συντάξεων στο Δημόσιο, επισήμαναν με δηλώσεις τους οι υπουργοί Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, και Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος. «Κατηγορηματικά, δεν υπάρχει κανένας σχεδιασμός για μειώσεις στους μισθούς των εργαζομένων του δημοσίου τομέα» ανέφερε ο κ. Θεοδωρικάκος. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Σταϊκούρας, ο οποίος τόνισε ότι «δεν υπάρχει καμία σκέψη, ούτε σχέδιο, για μείωση μισθών και συντάξεων».

Μάλιστα, ο υπουργός Εργασίας, Γιάννης Βρούτσης, ανακοίνωσε την αύξηση των επικουρικών συντάξεων από τον επόμενο μήνα. «Στις 2 Ιουνίου 250.000 συνταξιούχοι θα πάρουν αυξημένες τις επικουρικές συντάξεις τους» είπε και συμπλήρωσε ότι η αύξηση θα κυμαίνεται από 5 έως 200 ευρώ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι αυξήσεις αυτές αφορούν όσους συνταξιούχους είχαν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης πάνω από 1.300 ευρώ και είχαν υποστεί μειώσεις τον Ιούνιο του 2016, οι οποίες κρίθηκαν αντισυνταγματικές από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Βέβαια, ο νόμος Βρούτση προβλέπει ότι οι αυξήσεις θα πρέπει να δοθούν αναδρομικά, από την 1η Οκτωβρίου 2019, όταν αποφασίστηκε από το ΣτΕ η αντισυνταγματικότητα του νόμου Κατρούγκαλου.

Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, τα αναδρομικά θα καταβληθούν με εφάπαξ πληρωμή το συντομότερο δυνατό και σίγουρα μέχρι τον Οκτώβριο του 2020. Σύμφωνα μάλιστα με τον αρμόδιο υπουργό, το εγχείρημα της πληρωμής των αυξημένων συντάξεων εν μέσω πανδημίας ήταν πραγματικά πολύ δύσκολο.

Το… τρικ

Από την πλευρά του, πάντως, ο ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Σάββας Ρομπόλης αναφέρεται στον κίνδυνο η πανδημία να χρησιμοποιηθεί ως τρικ για τη μείωση των συντάξεων και επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποια απειλή. Ο ίδιος εστιάζει σε δύο σενάρια. Το πρώτο αφορά ύφεση 6,5% έως 8,8% και ανεργία 19,3%-19,8% το 2020, ενώ το δεύτερο αφορά ύφεση 12% και ανεργία 22,1%.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, το επίπεδο των καταβαλλόμενων συντάξεων δεν απειλείται λόγω του κορονοϊού. Κι αυτό γιατί είναι δυνατό να χρηματοδοτηθούν από τους διαθέσιμους πόρους (εγχώριους και ευρωπαϊκούς) της ελληνικής οικονομίας και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Δεν απειλείται ούτε η δημοσιονομική βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, δεδομένης της διατήρησης (μέχρι το 2070) της συνταξιοδοτικής δαπάνης (κύριας και επικουρικής σύνταξης) σε χαμηλά επίπεδα.