Μονόδρομος η επιστροφή στις ΑΠΕ

Η ώρα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) έχει φτάσει. Άλλωστε αυτή η στροφή θεωρείται μονόδρομος, προκειμένου να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση του πλανήτη και να μηδενιστούν έως το 2050 οι εκπομπές αερίων που επιδεινώνουν την κλιματική αλλαγή.

Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι οι ΑΠΕ είναι πλέον απολύτως ανταγωνιστικές και έχει έρθει η ώρα, μετά από ένα μεταβατικό στάδιο, να ενταχθούν στην αγορά, προκειμένου να μειωθούν οι τιμές της ενέργειας. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και πετρελαϊκές εταιρείες-κολοσσοί, όπως η BP, η Eni, η Shell, η Total, η Chevron, παρουσίασαν φέτος τις «πράσινες» στρατηγικές τους για τον περιορισμό της εξάρτησής τους από τα ορυκτά καύσιμα. Στην Ελλάδα οι ΑΠΕ, συνεπικουρούμενες από το φυσικό αέριο, τείνουν να εξαλείψουν τον λιγνίτη από το ενεργειακό μείγμα.

Βροχή επενδύσεων

Με όχημα τον κυβερνητικό σχεδιασμό για συμμετοχή των ΑΠΕ κατά 35% στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, θα απαιτηθούν επενδύσεις 43,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 9 δισ. ευρώ αφορούν αποκλειστικά τις ΑΠΕ.

Πρωταγωνιστές είναι όλοι οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι της Ελλάδας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η ΔΕΠΑ, εκ των πρωταγωνιστών στην αγορά φυσικού αερίου, στο νέο της επιχειρησιακό σχέδιο για την πενταετία 2020-2024 προγραμματίζει επενδύσεις 120 εκατ. ευρώ προκειμένου να χτίσει ένα «πράσινο» χαρτοφυλάκιο 240 MW.

Μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα στον τομέα των ΑΠΕ αλλά και της αποθήκευσης ενέργειας έχει σχεδιάσει και ο Όμιλος MYTILINEOS.

Δυναμική διείσδυση στις ΑΠΕ έχει βάλει ως στόχο και η ΔΕΗ, η οποία θα επιχειρήσει εντός της επόμενης τριετίας να καλύψει το κενό που θα αφήσει στην παραγωγή της η απομάκρυνση από τον λιγνίτη. Σε συνεργασία με σημαντικούς εγχώριους και διεθνείς «παίκτες», όπως έχει δηλώσει ο επικεφαλής της επιχείρησης Γιώργος Στάσσης, σχεδιάζει να ξεπεράσει το 1 GW έως το 2023 μέσα από μια δεξαμενή έργων –σε διαφορετικά αδειοδοτικά στάδια– περίπου 6 GW που ήδη διαθέτει στο χαρτοφυλάκιό της. Στα σκαριά βρίσκονται από τη ΔΕΗ έργα φωτοβολταϊκών πάρκων στην Πτολεμαΐδα (30 MW και 200 MW) και στη Μεγαλόπολη (50 MW). Να σημειωθεί ότι η επιχείρηση έχει υπογράψει μνημόνιο συνεργασίας με τη γερμανική RWE για την υλοποίηση κοινής επένδυσης 2 GW φωτοβολταϊκών. Παράλληλα, η θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες μαζί με την εταιρεία Ηλέκτωρ του Ομίλου Ελλάκτωρ θα εκμεταλλευτούν τα γεωθερμικά πεδία σε Λέσβο, Μήλο, Κίμωλο, Πολύαιγο, Νίσυρο και Μέθανα.

Πακέτο μέτρων

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση έχει προωθήσει πακέτο μέτρων για την εξυγίανση του λογαριασμού χρηματοδότησης των ΑΠΕ και τη λειτουργία των ανανεώσιμων πηγών με πιο ανταγωνιστικούς όρους, προς όφελος της οικονομίας.

Στα μέτρα περιλαμβάνονται η επιβολή (ισόποσης) εφάπαξ έκτακτης εισφοράς σε παραγωγούς ΑΠΕ και προμηθευτές, η επιβολή πράσινου τέλους 0,03 ευρώ ανά λίτρο στο πετρέλαιο κίνησης, καθώς και η αξιοποίηση του οικονομικού οφέλους που προκύπτει από τις διασυνδέσεις των νησιών υπέρ της στήριξης των ΑΠΕ. Θα υποβληθεί επίσης αίτημα για τη χρηματοδότηση του λογαριασμού των ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) από το Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε.

Στα διαρθρωτικά μέτρα περιλαμβάνονται:

1. Επέκταση των διαγωνιστικών διαδικασιών για έργα ΑΠΕ το αργότερο έως το 2024, με διενέργεια έξι κοινών διαγωνισμών για αιολικά και φωτοβολταϊκά, με ποσόστωση ανά τεχνολογία και δημοπρατούμενη ισχύ 350 MW σε καθέναν από αυτούς (2,1 GW συνολικά).

2. Από την 1η Ιανουαρίου του 2021 όλες οι νέες αιτήσεις για «μικρά» φωτοβολταϊκά ισχύος κάτω των 500 kW (συμπεριλαμβανομένων των αιτήσεων που δεν θα έχουν πληρότητα ως την 1η Ιανουαρίου του 2021) θα υποχρεούνται να συμμετάσχουν σε ανταγωνιστική διαδικασία για να «κλειδώσουν» τιμή. Οι διαγωνισμοί για τα μικρά φωτοβολταϊκά θα γίνονται σε μια ειδική, απλοποιημένη και φιλική στον χρήστη πλατφόρμα που θα διασφαλίζει την ευχερή πρόσβαση και χρήση απ’ όλους. Ειδικό καθεστώς για την κατηγορία αυτή θα προβλέπεται για τους κατοίκους των λιγνιτικών περιοχών.

3. Από την 1η Ιανουαρίου του 2021 το όριο ισχύος των 18 MW για τη λήψη λειτουργικής ενίσχυσης εκτός ανταγωνιστικής διαδικασίας καταλαμβάνει αποκλειστικά τα έργα των ενεργειακών κοινοτήτων στις οποίες συμμετέχουν ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού ή περισσότερα από 60 μέλη (εκ των οποίων τουλάχιστον τα 50 είναι φυσικά πρόσωπα).

4. Οι εκκρεμείς αιτήσεις από ιδιώτες για φωτοβολταϊκά ισχύος κάτω των 500 kW που έχουν καταστεί πλήρεις ως το τέλος του έτους και περιμένουν όρους σύνδεσης από τον ΔΕΔΔΗΕ λαμβάνουν προθεσμία υπογραφής σύμβασης με το ΔΑΠΕΕΠ έως την 31η Δεκεμβρίου 2021 για να «κλειδώσουν» τιμή εκτός διαγωνισμών.

5. Στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων, στο εξής θα προτεραιοποιούνται προτάσεις ΑΠΕ με ελάχιστο προϋπολογισμό τα 100 εκατ. ευρώ που αφορούν συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, εγκατάσταση θαλάσσιων αιολικών πάρκων, παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου κ.ά. Έργα συμβατικών τεχνολογιών ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολικά) θα θεωρούνται επιλέξιμα υπό προϋποθέσεις.

6. Προχωρά η αναθεώρηση του χωροταξικού πλαισίου για τις ΑΠΕ, που θα λαμβάνει υπόψη αφενός μεν τις νέες τεχνολογίες και τις νέες μορφές ΑΠΕ, αφετέρου δε τις περιοχές με ιδιαιτερότητες.