Η γραμμή στην Ειδομένη είναι κλειστή από ιδεοληψία ή διαπλοκή;

Υλοποίηση πολιτικών για τη μετατόπιση του μεταφορικού όγκου από το οδικό δίκτυο στον σιδηρόδρομο.

(Κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ Σεπτεμβρίου 2015, http://www.avgi.gr/article/5854285/oi-theseis-tou-suriza-gia-tis-metafores-kai-ta-diktua)

«Οι μεταφορές είναι σαν το νερό, φεύγουν όπου βρουν διέξοδο». Με αυτό τον τρόπο γνωστός παράγοντας του χώρου των μεταφορών σχολίασε τις επιπτώσεις από το κλείσιμο της σιδηροδρομικής γραμμής Θεσσαλονίκης-Σκοπίων στο ύψος της Ειδομένης, η οποία κοντεύει πλέον να φτάσει τους δύο μήνες εκτός λειτουργίας. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ίδιων των παραγόντων του κλάδου, η σιδηροδρομική σύνδεση της Ελλάδας με τα Βαλκάνια και την Ευρώπη θα αργήσει πολύ να ανακτήσει τη σημασία που είχε μέχρι τον προηγούμενο Νοέμβριο, όταν έκλεισε για πρώτη φορά.

Προφανώς αυτό δεν είναι το τέλος των μεταφορών, αλλά είναι βέβαιο ότι αλλάζει το τοπίο, με αποτέλεσμα κάποιοι να κερδίζουν και κάποιοι να χάνουν. Το ερώτημα το οποίο τίθεται είναι αν η αλλαγή στην κατανομή της πίτας, που έχει οικονομικές επιπτώσεις για όσους εμπλέκονται στη διαδικασία, είναι συνέπεια πολιτικής επιλογής ή τυχαίο προϊόν.

Η σιδηροδρομική γραμμή της Ειδομένης έκλεισε για πρώτη φορά τον Νοέμβριο του 2015. Έμεινε κλειστή για 19 ημέρες, με κόστος 2 εκατ. ευρώ κατά την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και το «κεφάλι» του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου του οργανισμού Θανάση Ζηλιασκόπουλου, ο οποίος παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας, επειδή οι εισηγήσεις του να ανοίξει με κάθε δυνατό τρόπο η γραμμή δεν γίνονταν δεκτές. Ο κ. Ζηλιασκόπουλος προειδοποίησε πως οι απώλειες, εκτός από τα οικονομικά μεγέθη, που υπολογίστηκαν σε περίπου 2 εκατ. ευρώ, ήταν σημαντικότερες σε ό,τι αφορά την αξιοπιστία της εταιρείας. Ήδη η Hewlett-Packard δοκίμαζε σλοβενικά λιμάνια και η Sony μελετούσε τις κινήσεις της, που κατέληξαν στην αλλαγή του ελληνικού δρόμου.

Το άνοιγμα της γραμμής έγινε μετά από 19 ημέρες. «Τότε ήταν εύκολο, γιατί η αστυνομία απομάκρυνε τους δημοσιογράφους και δεν μεταδόθηκε τίποτε» υποστηρίζει κυβερνητικό στέλεχος που έχει ρόλο στη διαχείριση του ζητήματος και για σήμερα διαβεβαιώνει ότι «επιλογή είναι να γίνει η απομάκρυνση με τον πιο ήπιο δυνατό τρόπο και η κυβέρνηση δεν θέλει να χρησιμοποιηθεί βία».

Σύμφωνα με τους υπηρεσιακούς υπολογισμούς, πάνω στη γραμμή υπάρχουν περίπου 80 σκηνές, στις οποίες βρίσκονται καμιά 500αριά άνθρωποι σε ένα σύνολο περίπου 10.000 που εγκαταβιούν στον καταυλισμό της Ειδομένης. «Αν αποπειραθούμε να τους διώξουμε βίαια, θα έρθουν άλλοι τόσοι και θα είναι εκρηκτικό αν χρησιμοποιηθεί βία» λέει.

Η δεύτερη φάση της κατάληψης ξεκίνησε στις 19 Μαρτίου. Πριν από λίγες ημέρες η γραμμή άνοιξε για λίγες ώρες, πριν επανακαταληφθεί. Ο κ. Ζηλιασκόπουλος υπολογίζει τη ζημιά για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ σε πολύ περισσότερα από 4 εκατ. ευρώ, που ακούστηκε ως εκτίμηση από τη διοίκηση της εταιρείας. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, κάθε φορτίο που δεν φεύγει με τρένο κοστίζει περίπου 10.000 ευρώ.

Από την πλευρά τους, οι μεταφορείς που χρησιμοποιούσαν το τρένο εμφανίζονται δυσαρεστημένοι από την κυβερνητική διάψευση του επιπλέον κόστους που έχει επιφέρει η επιλογή της βουλγαρικής σιδηροδρομικής οδού. «Προσπάθησε να μας εκθέσει στους πελάτες μας προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι το επιπλέον κόστος είναι μόλις 1.500 και όχι 3.000-5.000 ευρώ και ότι εμείς φουσκώνουμε τον λογαριασμό» λένε και επισημαίνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των μεταφορών που δεν έγινε σιδηροδρομικά έγινε θαλάσσια μέσω Ηγουμενίτσας, όπου τα φορτία πήγαν οδικώς μέσω Εγνατίας Οδού. Δηλαδή ένα μέρος των εσόδων που χάθηκε από τον σιδηρόδρομο μετακυλίσθηκε σε οδικές και θαλάσσιες μεταφορές.

Μέχρι στιγμής δεν έχει υπολογιστεί η ανακατανομή της πίτας. Αλλά είναι βέβαιο ότι όσο διαρκεί η κρίση στην Ειδομένη, τόσο θα αποκτά μονιμότερα χαρακτηριστικά αυτή η ανακατανομή. Και σε αντίθεση με το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ και τις οικολογικές ανησυχίες του, οι σιδηροδρομικές μεταφορές θα απαξιωθούν ακόμη περισσότερο από τη μια και από την άλλη τόσο η ΤΡΑΙΝΟΣΕ όσο και το λιμάνι της Θεσσαλονίκης θα πωληθούν πιο φτηνά. Διότι το μεγάλο πλεονέκτημα του λιμανιού της Θεσσαλονίκης ήταν η δυνατότητα άμεσης μεταφόρτωσης από το πλοίο στο τρένο, που με την κατάληψη έχει ακυρωθεί.

Είναι προφανές ότι η πολιτική επιλογή να μην ανοίγει η γραμμή στην Ειδομένη έχει δυσμενείς οικονομικές συνέπειες για τον κλάδο των σιδηροδρομικών μεταφορών και ευνοϊκές για τις οδικές και τις θαλάσσιες. Είναι από ιδεοληψία ή διαπλοκή;