Μαριέττα Γιαννάκου: «Δεν χρειάζεται καταστολή το κίνημα των καταλήψεων»

Την πεποίθησή της ότι ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν οι καταλήψεις είναι η δημιουργία «ενός μετώπου κοινής λογικής», έτσι ώστε να εξηγήσουμε στους νέους ότι το ανοιχτό σχολείο αποτελεί τη σημαντικότερη δημοκρατική κατάκτηση και όρο ισοτιμίας των πολιτών, εκφράζει στη «Free Sunday» η βουλευτής Επικρατείας της ΝΔ και πρώην υπουργός Παιδείας Μαριέττα Γιαννάκου.

Η κ. Γιαννάκου χαρακτηρίζει «θεμιτά και εύλογα» κάποια αιτήματα των μαθητών και κάποια άλλα «εντελώς ασυνάρτητα», ενώ διευκρινίζει ότι υποστηρίζει «το δικαίωμα των νέων να απαιτούν από την πολιτεία ακόμη μεγαλύτερη μέριμνα».

Παράλληλα, κάνει τη δυσάρεστη πρόβλεψη ότι οι δυσμενείς συνθήκες που αντιμετωπίζει η νέα γενιά σήμερα δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να βιώσει «μια χειρότερη προοπτική από τη γενιά των γονιών τους».

Η πρώην υπουργός Παιδείας επανατοποθετεί το ερώτημα που κατά τη γνώμη της πρέπει να απαντήσει η ελληνική κοινωνία: Μας ενδιαφέρει η ποιοτική αναβάθμιση της παιδείας, ακόμη και με τους περιορισμούς της πανδημίας;

Πώς κρίνετε τα μέτρα που επιβλήθηκαν στην εκπαιδευτική διαδικασία λόγω κορονοϊού;

Η πανδημία προκάλεσε πρωτόγνωρα προβλήματα στη λειτουργία των σχολείων για δύο σχολικές χρονιές, την προηγούμενη και την τρέχουσα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα μέτρα της άνοιξης ήταν υποχρεωτικά για την ανακοπή της μετάδοσης του Covid-19 μέσω του έσχατου μέτρου, του lockdown. Κανείς δεν διατηρεί ευχάριστες μνήμες από την περίοδο εκείνη, ούτε υπάρχει εχέφρων άνθρωπος ο οποίος θέλει την επανάληψη μιας τέτοιας κατάστασης.

Μπορούμε να αποτιμήσουμε ήδη τις συνέπειες της πανδημίας;

Οι συνέπειες ήταν πολλές, οδυνηρές και αισθητές σε κάθε κοινωνική ομάδα και οικογένεια. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη τεκμηρίωση για να εξηγήσουμε τις συνέπειες της ύφεσης στην εργασία και στα εισοδήματα, την ανατροπή του οικονομικού σχεδιασμού για όλους, τις ψυχολογικές επιπτώσεις του εγκλεισμού, καθώς και τις επιπτώσεις στις διαπροσωπικές σχέσεις γενικά.

Αρκετοί παραβλέπουν τις επιπτώσεις στην εκπαίδευση. Πράγματι, οι πρακτικές εξ αποστάσεως εκπαίδευσης διέσωσαν τη σχολική χρονιά και περιόρισαν το κόστος της ολοκληρωτικής αναστολής των μαθημάτων. Ωστόσο, οι σχολικές μονάδες και οι εκπαιδευτικοί δεν ήταν έτοιμοι για μια τέτοια αναγκαστική μετάβαση. Ούτε, βεβαίως, υπάρχει εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο να έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για εξ αποστάσεως μάθηση. Η εμπειρία στον πανεπιστημιακό τομέα, και μάλιστα σε ορισμένες μόνο σχολές, είναι διαφορετική, γιατί ορίζεται από ειδικές συνθήκες και προϋποθέσεις. Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να υποκατασταθεί η διά ζώσης αμφίδρομη επικοινωνία διδασκόντων και διδασκομένων, γιατί αυτή δίνει νόημα και ενισχύει αποφασιστικά την ανάπτυξη γνώσεων.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της UNESCO (https://en.unesco.org/covid19/educationresponse/support), οι συνέπειες της πανδημίας στην εκπαίδευση είναι δυσμενέστερες, ιδιαίτερα για τις πλέον ευάλωτες ομάδες της εκπαιδευτικής κοινότητας.

Όμως τα μέτρα στην εκπαίδευση προκάλεσαν αντιδράσεις…

Η συζήτηση για τις συνέπειες της πανδημίας στις εκπαιδευτικές διαδικασίες χαρακτηρίζεται από στρεβλώσεις. Την άνοιξη κάποιοι εξεγέρθηκαν προτάσσοντας τα προσωπικά δεδομένα και τη χρήση κάμερας για τα μαθήματα. Τον Αύγουστο κάποιοι άλλοι ξεσηκώθηκαν για την υποχρεωτική χρήση μάσκας. Τον Σεπτέμβριο άλλοι προέβαλαν καταλήψεις με ορισμένα θεμιτά, αλλά και πολλά ασυνάρτητα αιτήματα.

Ποιο είναι το επίδικο σε όλη αυτή τη διελκυστίνδα;

Πρέπει τελικά να αποφασίσουμε οριστικά: Μας ενδιαφέρει η ποιοτική αναβάθμιση της Παιδείας, ακόμη και με τους περιορισμούς της πανδημίας; Μήπως κάποιοι διαχρονικά θεωρούν τα σχολεία ως το πεδίο το οποίο προσφέρει άφθονη εύφλεκτη ύλη για την αναζωπύρωση των δικών τους φαντασιακών κινημάτων, τα οποία αδυνατούν να εμπνεύσουν σε άλλα πεδία;

Πολιτικά, όμως, είχε κέρδη για τους εμπνευστές της…

Πιστεύω ακράδαντα ότι έχουμε πληρώσει πολύ ακριβά αυτή την πρακτική. Μεταρρυθμίσεις ακυρώθηκαν, νησίδες αριστείας υπονομεύτηκαν, μια ισοπεδωτική λογική επικράτησε, αρκετοί εκπαιδευτικοί και μαθητές απογοητεύτηκαν, υπουργοί στοχοποιήθηκαν.

Σας ενοχλούν οι καταλήψεις;

Οι καταλήψεις εν καιρώ πανδημίας είναι ίσως η πλέον ακραία εκδήλωση του φαινομένου αυτού. Γιατί δημιουργούν επιπρόσθετους περιορισμούς στην εκπαίδευση. Γιατί εντείνουν τα προβλήματα τα οποία δημιουργήθηκαν ήδη από την άνοιξη και με δεδομένο έναν δύσκολο χειμώνα. Γιατί επιδεικνύουν αδιαφορία απέναντι σε εκείνους που εξακολουθούν να προσπαθούν παρά τις αντιξοότητες. Γιατί εκφράζουν και αιτήματα τα οποία σε τελική ανάλυση στρέφονται εναντίον του δημοσίου συμφέροντος.

Μήπως αυτή η προσέγγιση οδηγεί στην αμφισβήτηση του δικαιώματος στη δυναμική διεκδίκηση;

Υποστηρίζω το δικαίωμα των νέων να απαιτούν από την πολιτεία ακόμη μεγαλύτερη μέριμνα, γιατί πρόκειται για μια γενιά η οποία αντιμετωπίζει ένα φάσμα δυσμενών συνθηκών και ενδεχομένως μια χειρότερη προοπτική από τη γενιά των γονιών τους. Αυτό, όμως, δεν δικαιολογεί την προσφυγή στη λογική της καταστρατήγησης των συμφερόντων της σιωπηρής πλειοψηφίας, η οποία θεωρεί ότι η σχολική πρόοδος αποτελεί το αναντικατάστατο εφόδιο για μια καλύτερη ζωή. Όχι θεωρητικά, αλλά από το παράδειγμα που δίνουν νέοι απ’ όλες τις γωνιές της Ελλάδας, οι οποίοι φέτος, παρά τις αντιξοότητες, ως απόφοιτοι δημοσίων σχολείων της περιφέρειας και μη προνομιούχων περιοχών των αστικών κέντρων με υπαρκτές αδυναμίες πέτυχαν υψηλές επιδόσεις και κατοχύρωσαν θέση φοίτησης σε περιζήτητες πανεπιστημιακές σχολές.

Πώς πρέπει να αντιμετωπιστούν πολιτικά οι καταλήψεις;

Δεν χρειάζεται καταστολή το κίνημα των καταλήψεων. Χρειάζεται ένα μέτωπο κοινής λογικής, για να εξηγήσουμε στους νέους οι οποίοι διατυπώνουν εύλογα αιτήματα, ακόμη και σε εκείνους οι οποίοι «παπαγαλίζουν» εντελώς ασυνάρτητα αιτήματα, ότι το ανοιχτό σχολείο αποτελεί τη σημαντικότερη δημοκρατική κατάκτηση και όρο ισοτιμίας των πολιτών.