Ν. Παπαϊωάννου, πρύτανης ΑΠΘ: «Η ακαδημαϊκή κοινότητα να δείξει τον δρόμο προς την κάθαρση» - Free Sunday
Ν. Παπαϊωάννου, πρύτανης ΑΠΘ: «Η ακαδημαϊκή κοινότητα να δείξει τον δρόμο προς την κάθαρση»

Ν. Παπαϊωάννου, πρύτανης ΑΠΘ: «Η ακαδημαϊκή κοινότητα να δείξει τον δρόμο προς την κάθαρση»

Στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης αρχής η οποία θα είναι επιφορτισμένη με την αντιμετώπιση ζητημάτων παρενόχλησης ή διακριτικής μεταχείρισης εντός του πανεπιστημίου προχωρά το ΑΠΘ, όπως προαναγγέλλει στην F.S. ο πρύτανης του ΑΠΘ, Νίκος Παπαϊωάννου.

Ο κ. Παπαϊωάννου επισημαίνει ότι τέτοιες σοβαρές υποθέσεις δεν μπορεί να μένουν στο σκοτάδι, εγκλήματα να παραμένουν ατιμώρητα και η συζήτηση να αναλώνεται σε επίπεδο ψιθύρων και αναζήτησης υπόπτων. Παράλληλα προαναγγέλλει εκστρατεία ενημέρωσης της πανεπιστημιακής κοινότητας σχετικά με ζητήματα παρενόχλησης, ώστε «να γνωρίζουν τα μέλη του πανεπιστημίου μας πού να απευθυνθούν αν τυχόν αντιμετωπίσουν τέτοιες συμπεριφορές».

Ο πρύτανης του ΑΠΘ τονίζει την ανάγκη για εξάλειψη των φαινομένων ευνοιοκρατίας, που, όπως λέει, πλήττουν το κύρος του πανεπιστημίου, και καλεί την πολιτεία να δημιουργήσει το θεσμικό πλαίσιο που θα εγγυάται όλα αυτά.

 

Λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση διαφόρων καταγγελιών για παρενοχλήσεις στο ΑΠΘ, ζητήσατε παρέμβαση του εισαγγελέα. Σημαίνει αυτό ότι δεν είχατε δυνατότητα παρέμβασης;

Απευθύνθηκα άμεσα στις αρμόδιες αρχές, ως όφειλα. Ως πρύτανης, ως ακαδημαϊκός δάσκαλος και κυρίως ως πατέρας, ήταν η αυτονόητη αντίδραση. Μέχρι τη στιγμή της δημοσιοποίησής τους, μέσα από έναν καταιγισμό δημοσιευμάτων στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καμία καταγγελία δεν είχε περιέλθει σε γνώση της παρούσας διοίκησης του Αριστοτελείου. Οπότε ζήτησα επισήμως την παρέμβαση της Δικαιοσύνης, ώστε να διερευνηθούν πλήρως και σε βάθος οι υποθέσεις αυτές που αφορούν το πανεπιστήμιο, να αποδοθούν ευθύνες εκεί όπου υπάρχουν και ταυτόχρονα να προστατευτούν τα νόμιμα δικαιώματα των καταγγελλόντων/καταγγελλουσών, των καταγγελλομένων, αλλά και συνολικά της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς στοχοποιείται με όλα αυτά που ακούγονται. Δεν μπορεί τέτοιες σοβαρές υποθέσεις να μένουν στο σκοτάδι, εγκλήματα να παραμένουν ατιμώρητα και η συζήτηση να αναλώνεται σε επίπεδο ψιθύρων και αναζήτησης υπόπτων. Δεν θα μπορούσα να επιτρέψω τον εκφυλισμό ενός τόσο σοβαρού ζητήματος.

 

Θεσμικά, πώς νομίζετε ότι πρέπει να αντιμετωπίζονται πάγια από τα πανεπιστήμια αυτά τα ζητήματα;

Αφενός χρειάζεται να καλλιεργείται, όχι μόνο στα πανεπιστήμια αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία, μια κουλτούρα που αντιτίθεται στην ανοχή και τη συγκάλυψη φαινομένων σεξουαλικής παρενόχλησης και κακοποίησης. Κι έχουμε δρόμο ακόμη να διανύσουμε προς την κατεύθυνση αυτή. Γι’ αυτό έχουμε όλοι ευθύνη να συμβάλουμε προς μια θετική αλλαγή, τόσο κατά της νοοτροπίας της σιωπής όσο και του τρόπου που προσεγγίζονται οι υποθέσεις αυτές. Τα δημόσια τηλεδικαστήρια δεν είναι ο χώρος όπου θα αποδοθεί δικαιοσύνη σε όσους έχουν υποφέρει. Και όσοι έχουμε θεσμικό ρόλο οφείλουμε να κινηθούμε θεσμικά, αξιοποιώντας κάθε μέσο που έχουμε στη διάθεσή μας για να αντιδράσουμε. Η κοινωνική μας ευθύνη αφορά την ενθάρρυνση, στήριξη και ενίσχυση των ατόμων που έχουν υποστεί τέτοιες ανάρμοστες και καταδικαστέες συμπεριφορές, ώστε να μιλήσουν. Να μη φοβηθούν και να καταγγείλουν επώνυμα το περιστατικό, ώστε οι υποθέσεις αυτές να μη μένουν στο σκοτάδι, αλλά να διερευνώνται από τις αρμόδιες αρχές και οι υπεύθυνοι να έρχονται αντιμέτωποι με τις ανάλογες συνέπειες και κυρώσεις. Μια μεγάλη αθλήτρια έκανε το πρώτο γενναίο βήμα, σπάζοντας ένα κοινωνικό απόστημα, η ακαδημαϊκή κοινότητα μπορεί και πρέπει να πάρει τη σκυτάλη να το καθαρίσει, να δείξει τον δρόμο προς την κάθαρση.

 

Ποιο είναι το δίχτυ προστασίας που διαβεβαιώσατε ότι το ίδρυμα θα απλώσει για όποιον κάνει καταγγελία;

Οι πρυτανικές αρχές είμαστε εδώ για να ακούσουμε όποιον/όποια έχει να καταγγείλει κάποιο περιστατικό οποιασδήποτε μορφής παρενόχλησης. Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει και θα αντιμετωπίζει κάθε άτομο που θέλει να κάνει καταγγελία με υψηλό αίσθημα ευθύνης και με ευαισθησία. Με δικλείδες ασφαλείας για την προστασία της ανωνυμίας και με σεβασμό στην προσωπικότητα και την αξιοπρέπεια κάθε ατόμου, είμαστε ανοιχτοί για όποιον/όποια θέλει να μιλήσει και να συμβάλει στην έρευνα για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων. Η πόρτα μου ήταν, είναι και θα είναι πάντα ανοιχτή σε κάθε μέλος της πανεπιστημιακής κοινότητας. Αυτό είναι μια προσωπική δέσμευση, με συναίσθηση ευθύνης που απορρέει πρώτα και κύρια από την ιδιότητα του πατέρα.

 

Νομίζετε ότι μια ανώνυμη καταγγελία πρέπει να αντιμετωπίζεται διαφορετικά από μια επώνυμη;

Μια καταγγελία συνιστά πάντα καταγγελία και οφείλει να τυγχάνει προσοχής και διερεύνησης από τις αρμόδιες αρχές. Ωστόσο, κάποιες φορές για να προχωρήσουν οι διαδικασίες χρειάζεται οι καταγγελίες να είναι επώνυμες. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για λεπτά ζητήματα που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.

 

Υπάρχουν τα θεσμικά εργαλεία για την παροχή στήριξης στα θύματα της παρενόχλησης ή πρέπει να δημιουργηθούν;

Υπάρχει η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων, τα μέλη της οποίας δραστηριοποιούνται χρόνια και υποστηρίζουν ουσιαστικά την όποια φοιτήτρια και όποιον φοιτητή ζητήσει τη συνδρομή τους. Επιπλέον, το ΑΠΘ έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό τη διαδικασία θέσπισης του Συνηγόρου του Φοιτητή, ενός θεσμού που μπορεί να διερευνήσει την όποια καταγγελία. Μετά από πρωτοβουλία της προέδρου της Επιτροπής, καθηγήτριας Δήμητρας Κογκίδου, θα προχωρήσουμε με βάση το θεσμικό πλαίσιο στη δημιουργία μιας ανεξάρτητης αρχής η οποία θα είναι επιφορτισμένη με την αντιμετώπιση ζητημάτων παρενόχλησης ή διακριτικής μεταχείρισης εντός του πανεπιστημίου. Η αρχή αυτή θα έχει τη δυνατότητα να επιβάλλει κυρώσεις όταν υπάρχουν αποδείξεις ενοχής.

 

Τι πρέπει να κάνει το θύμα μιας τέτοιας παρενόχλησης;

Όσο ψυχολογικά επίπονο κι αν είναι, να μη φοβηθεί και να μιλήσει. Να μην αφήσει τον οποιονδήποτε φόβο να επιβάλει σιωπή, αλλά να μιλήσει για το περιστατικό, να το καταγγείλει στους αρμόδιους φορείς, ώστε να μη μένουν ατιμώρητες τέτοιες συμπεριφορές, τέτοιες πράξεις. Όσο επικρατεί ο νόμος της σιωπής και οι υπεύθυνοι δεν λογοδοτούν στη Δικαιοσύνη, τόσο διαιωνίζονται τέτοιου είδους φαινόμενα.

 

Τι μπορείτε να κάνετε για να μάθουν όλοι οι φοιτητές τι πρέπει να κάνουν αν υποστούν τέτοια συμπεριφορά;

Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων του ΑΠΘ είναι ιδιαίτερα δραστήρια, πραγματοποιεί ποικίλες εκδηλώσεις που στοχεύουν στην εδραίωση μιας κουλτούρας που αντιτάσσεται σε όλες τις μορφές της έμφυλης βίας και προάγει υγιείς σχέσεις, με έμφαση στον σεβασμό, στη συναίνεση και στην ισότητα. Άλλωστε με πρωτοβουλία της επιτροπής αυτής δημιουργήθηκε πρόσφατα και ένα Πανελλαδικό Δίκτυο των Επιτροπών Ισότητας των Φύλων στα ΑΕΙ.

Με αφορμή τα περιστατικά παρενόχλησης που είδαν το φως της δημοσιότητας θα προβούμε σε εκστρατεία ενημέρωσης της πανεπιστημιακής κοινότητας σχετικά με ζητήματα παρενόχλησης, ώστε να γνωρίζουν τα μέλη του πανεπιστημίου μας πού να απευθυνθούν αν τυχόν αντιμετωπίσουν τέτοιες συμπεριφορές.

 

Πώς μπορεί να προστατευτεί ο καταγγελλόμενος από μια ψευδή καταγγελία;

Η Δικαιοσύνη είναι η αρμόδια αρχή να διερευνά τις καταγγελίες, έτσι ώστε στο πλαίσιο του κράτους δικαίου να προστατεύονται τα δικαιώματα όλων. Κάθε καταγγελία πρέπει να ερευνάται σε βάθος και με ευαισθησία, σοβαρότητα και προσήλωση στο να μη μείνει καμία σκιά. Η πολιτεία, οι αρμόδιοι φορείς, πρέπει να προστατεύουν τα δικαιώματα όλων όσοι εμπλέκονται, να προστατεύουν όλους τους πολίτες, τόσο από τον στιγματισμό όσο και από τον διασυρμό, τον κανιβαλισμό επί δικαίους και αδίκους. Ζητούμενο είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη σε κάθε θύμα.

 

Συμμερίζεστε την άποψη ότι ο χώρος του πανεπιστημίου χρειάζεται να ανακτήσει το κύρος που του στερεί η διάσπαρτη φημολογία για ευνοιοκρατικές ανελίξεις στον ακαδημαϊκό χώρο;

Όπως και στις υποθέσεις των καταγγελιών για τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις, η διάσπαρτη φημολογία αναπαράγει μια εσωστρέφεια που η πραγματικότητα σε καμία περίπτωση δεν την αιτιολογεί. Το ΑΠΘ δεν είναι το «μαγαζάκι» κανενός. Είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας κι αυτό δεν έχει να κάνει με το ότι έχει 41 τμήματα που καλύπτουν κάθε γνωστικό πεδίο, αλλά με το κοινωνικό αποτύπωμα του ερευνητικού έργου που παράγεται, με τις παγκόσμιες διακρίσεις εκατοντάδων μελών του, τις διεθνείς κατατάξεις των τμημάτων του, τις συνεργασίες με τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου. Η συνεισφορά των μελών μας στην περίοδο της πανδημίας είναι ένα πρόσφατο δείγμα της καθημερινής δουλειάς που γίνεται από το υψηλού επιπέδου επιστημονικό δυναμικό. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι εποικοδομητικός ένας στρουθοκαμηλισμός ότι τα φαινόμενα που λέτε δεν έχουν υπάρξει ποτέ. Χρειάζεται θέληση και βούληση για την αντιμετώπιση και την εξάλειψη κάθε φαινομένου που πλήττει το κύρος του πανεπιστημίου, βάζει στο στόχαστρο την ακαδημαϊκή κοινότητα και αδικεί τη δουλειά όσων μοχθούν για ένα πανεπιστήμιο πρωτοπόρο, αξιοκρατικό και ανοιχτό στην κοινωνία. Όμως το θεσμικό πλαίσιο που θα εγγυάται όλα αυτά είναι δουλειά της πολιτείας.

 

 

 

ΜΟΤΟ: Να περιφρουρήσουμε τον πυρήνα της ακαδημαϊκής δεοντολογίας, τον ακαδημαϊκό χώρο ως κοιτίδα της ελεύθερης έκφρασης ιδεών και απόψεων.