Α.Παπαδόπουλος: Κανείς στο απυρόβλητο από την αύξηση του ρεύματος - Free Sunday
Α.Παπαδόπουλος: Κανείς στο απυρόβλητο από την αύξηση του ρεύματος

Α.Παπαδόπουλος: Κανείς στο απυρόβλητο από την αύξηση του ρεύματος

Επιφυλακτικός ως προς τη μακροπρόθεσμη εξέλιξη των τιμών της ενέργειας εμφανίζεται ο καθηγητής του Τμήματος Μηχανολόγων-Μηχανικών του ΑΠΘ, Άγις Παπαδόπουλος.

Ο καθ. Παπαδόπουλος, ο οποίος είναι διευθυντής του Εργαστηρίου Κατασκευής Συσκευών Διεργασιών και πρόεδρος της ΕΥΑΘ, τονίζει ότι υπάρχει ανάγκη για τον εξορθολογισμό της κατανάλωσης αλλά και για ένα «εξυπνότερο» ηλεκτρικό σύστημα, από την παραγωγή και τη μεταφορά/διανομή ως την κατανάλωση, ενώ εμφανίζεται κατηγορηματικός ότι η απολιγνιτοποίηση πρέπει να συνεχιστεί.

Οι αγορές σχεδόν πάντοτε υπάγονται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης. Τι σπρώχνει την αγορά της ενέργειας προς τα πάνω; Η μειωμένη προσφορά ή η αυξημένη ζήτηση;

Είναι ένας συνδυασμός: η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει με δυναμικό ρυθμό μετά την πανδημία, οπότε αυξάνεται η ζήτηση, κυρίως για φυσικό αέριο. Επίσης, έχουμε και νέους καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τα ηλεκτροκινούμενα οχήματα.

Παράλληλα, χώρες-παραγωγοί φυσικού αερίου, όπως η Ρωσία, έχουν μειώσει την παραγωγή τους, ώστε να αυξηθεί η τιμή του στην αγορά και κατά συνέπεια τα έσοδά τους. Τέλος, το 2021 ήταν ως τώρα για την Ευρώπη μια χρονιά με χαμηλούς ανέμους και μέτρια ηλιοφάνεια (ειδικά στη βόρεια και δυτική Ευρώπη), οπότε η συνεισφορά των ανανεώσιμων πηγών ήταν μειωμένη.

 

Συμμερίζεστε την επιφυλακτικότητα για την αναπλήρωση του μεριδίου του λιγνίτη στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές;

Η απολιγνιτοποιηση είναι επιβεβλημένη, τόσο για περιβαλλοντικούς όσο και για οικονομικούς λόγους. Ωστόσο, μεταβατικά, οδηγεί σε αυξημένη εξάρτηση από το φυσικό αέριο, το κόστος του οποίου αυτήν την περίοδο είναι υψηλό. Κατά συνέπεια, πρέπει να επιταχυνθεί η χρήση των ΑΠΕ, αλλά κυρίως η χρήση τεχνολογιών αποθήκευσης της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, ώστε να αμβλυνθεί το πρόβλημα της όχι πάντα διαθέσιμης ηλιακής και της αιολικής ενέργειας.

 

Παλαιότερα θα έλεγαν, αν δεν έχουν ρεύμα, ας κάνουν οικονομία και ας μην ξοδεύουν ρεύμα. Είναι εφικτός ο περιορισμός της κατανάλωσης;

Ο περιορισμός της κατανάλωσης από μόνος του δεν μπορεί να είναι λύση, παρά για εξαιρετικά σύντομα διαστήματα κρίσεων. Αυτό που χρειάζεται είναι ο εξορθολογισμός της κατανάλωσης, με την πιο αποδοτική χρήση της ενέργειας.

Απαιτούνται παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε όλους τους τομείς (βιομηχανία, μεταποίηση, τριτογενής τομέας, κατοικίες) καθώς και στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής. Στη κατεύθυνση αυτή αναμένονται σημαντικές δράσεις τα επόμενα χρόνια.

 

Ακούγονται καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις ότι η άνοδος των τιμών της ενέργειας θα είναι παροδική, Μήπως είναι απλώς παρηγορητικές; Μήπως γίνει μόνιμη;

Όποιος ισχυρίζεται ότι μπορεί να προβλέψει τη μακροπρόθεσμη εξέλιξη των τιμών ενέργειας είναι μάλλον αισιόδοξος και συνήθως διαψεύδεται. Αυτό που είναι αλήθεια είναι ότι η εμπειρία των τελευταίων 40 ετών δείχνει πως τόσο απότομες αυξήσεις είναι κατά κανόνα βραχύβιες και τείνουν να αποκλιμακώνονται. Ίδωμεν.

 

Ποιες άλλες τιμές θα συμπαρασύρει μαζί της προσωρινά; Το νερό π.χ.; Μπορεί να υπάρξουν μόνιμες επιπτώσεις από τις προσωρινές αυξήσεις;

Η αύξηση του κόστους της ενέργειας επηρεάζει όλους τους τομείς της παραγωγικής οικονομίας, από τη μεταποίηση ως τις μεταφορές, άλλους περισσότερο κι άλλους λιγότερο, αλλά δεν αφήνει κανέναν στο απυρόβλητο. Για μία εταιρεία όπως η ΕΥΑΘ, η ενέργεια είναι η σημαντικότερη συνιστώσα για το λειτουργικό κόστος, αρκεί να σκεφτείτε τους βιολογικούς καθαρισμούς, τα διυλιστήρια νερού και τα αντλιοστάσια. Γι’ αυτό και προχωρούμε σε δράσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, ώστε να αντισταθμίσουμε, εν μέρει τουλάχιστον, την αυξημένη ενεργειακή δαπάνη. Αλλά κι εδώ ισχύει ότι δεν μπορούν να γίνουν μακροπρόθεσμες προβλέψεις.

 

Μπορεί η άνοδος του κόστους άλλης ενέργειας να οδηγήσει σε αναθεώρηση άλλες απολιγνιτοποιήσεις; Θα άξιζε τον κόπο να ζητήσει η Ελλάδα να εξαιρεθεί για λίγο, όπως άλλες χώρες;

Πιστεύω ότι θα ήταν λάθος να αναθεωρηθεί η απόφαση για την απολιγνιτοποίηση, για πολλούς λόγους. Αυτό που χρειάζεται είναι να επιταχυνθούν οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές, στην ενίσχυση του δικτύου, στη διασύνδεση περιοχών όπως τα νησιά και σε αποθήκευση ενέργειας.

Αυτό που ίσως πρέπει να εξεταστεί είναι η διατήρηση μίας ή δύο σύγχρονων λιγνιτικών μονάδων σε εφεδρεία, ώστε να διασφαλίζεται ένα ελάχιστον επίπεδο ασφάλειας του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής. Φυσικά κι αυτή η προσέγγιση έχει ένα κόστος.

Κινδυνεύουν οι επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;

Ακριβώς το αντίθετο, έχουν καλύτερες προοπτικές από ποτέ. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι στις επόμενες δύο δεκαετίες το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που θα καταναλώνουμε θα προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Δεν υπάρχει άλλη λύση από την ενεργειακή μετάβαση, αν δεν θέλουμε να καταστρέψουμε τον πλανήτη και το μέλλον των παιδιών μας.

 

Πόσο ικανοποιημένοι πρέπει να είμαστε από την ανταπόκριση του συστήματος στην αυξημένη ζήτηση λόγω των καλοκαιρινών καυσώνων; Πόσο πιθανό είναι να χρειάζεται επιπλέον ενίσχυση το σύστημα παραγωγής;

Φέτος, το σύστημα ανταποκρίθηκε καλά. Μεσοπρόθεσμα, όμως, και με το βλέμμα στην αναμενόμενη ένταση των ακραίων καιρικών φαινομένων, χρειάζεται ενίσχυση. Αυτό που πρέπει να προσέξουμε είναι ότι χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση διαφορετική απ’ ό,τι στο παρελθόν.

Δεν αρκεί να έχουμε καινούργιες μονάδες παραγωγής, έχουμε πλέον ένα πολυπαραγοντικό σύστημα, με συμβατικούς σταθμούς, με ανανεώσιμες πηγές, με έντονες μεταβολές της ζήτησης, αλλά και με καταναλωτές που χάρις στην τεχνολογία των αισθητήρων και των προσαρμοστικών συστημάτων θέρμανσης, ψύξης αλλά και παραγωγής, μπορούν να προσαρμόζουν την κατανάλωση στις μεταβολές των συνθηκών. Ζητούμενο είναι η υψηλή ανθεκτικότητα και η ευελιξία. Χρειαζόμαστε ένα «εξυπνότερο» ηλεκτρικό σύστημα, από την παραγωγή και τη μεταφορά/διανομή ως την κατανάλωση.