Ο Τσίπρας επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη μετά το συλλαλητήριο και τον ΠΑΟΚ

Την πρώτη δημόσια παρουσία του στη Θεσσαλονίκη μετά το συλλαλητήριο της 21ης Ιανουαρίου για το όνομα της ΠΓΔΜ, το οποίο αποτέλεσε καμπή στις σχέσεις της κυβέρνησης με τον κόσμο της Βόρειας Ελλάδας, θα πραγματοποιήσει την επόμενη Τετάρτη 28 Μαρτίου ο πρωθυπουργός, ο οποίος θα βρεθεί στην πόλη για να κλείσει τις εργασίες του αναπτυξιακού συνεδρίου της Κεντρικής Μακεδονίας, που η κυβέρνηση προσπαθεί να κατοχυρώσει ως ιδιαίτερα σημαντική πολιτική διαδικασία.

Στις δέκα εβδομάδες που πέρασαν από τότε, ο κ. Τσίπρας επισκέφθηκε μόνο μία φορά την πόλη, για τη θεμελίωση του Μουσείου Ολοκαυτώματος, σε μια εκδήλωση πολιτικά φορτισμένη, που δεν άφηνε όμως περιθώρια για εσωτερικές πολιτικές αντιπαραθέσεις.

Την άλλη Τετάρτη, όμως, θα κληθεί να περάσει μέσα από τις συμπληγάδες ανάμεσα σε τεύτλα και ροδάκινα, καθώς στις τάξεις των παραγωγών των δύο συγκεκριμένων κλάδων, που έχουν εξαιρετική σημασία για τον πρωτογενή τομέα στην περιοχή, έχουν κυριαρχήσει σοβαρές ανησυχίες γα το επαγγελματικό τους μέλλον και προετοιμάζουν συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έξω από το Grand Hotel, όπου θα μιλήσει ο πρωθυπουργός.

Από την άλλη, θα γίνει αποδέκτης της δυσαρέσκειας που έχει δημιουργηθεί στην πόλη εξαιτίας των χειρισμών της κυβέρνησης στο θέμα των Σκοπίων, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν η αβεβαιότητα που δημιούργησε η διαχείριση της υπόθεσης ΠΑΟΚ και οι αποστάσεις από τον Ιβάν Σαββίδη, αλλά κυρίως το ζήτημα των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης, η κρατικοποίηση των οποίων επιδείνωσε την ποιότητά τους.

Τεύτλα χωρίς πολιτική ζάχαρης

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι οποίες έχουν την πηγή τους σε κύκλους τους κυβερνώντος κόμματος στη Θεσσαλονίκη, ο κ. Τσίπρας έχει δώσει εντολή να έχει διευθετηθεί πλήρως το θέμα των αποζημιώσεων που δεν έχουν πάρει οι παραγωγοί τεύτλων και τις οποίες διεκδικούν μέχρι την Τετάρτη 28 Μαρτίου, που είναι προγραμματισμένη η ομιλία του στη Θεσσαλονίκη. Το σύνολο της αξίας της παραγωγής που κατατέθηκε το 2017 ήταν 10,2 εκατ. ευρώ, από τα οποία οι παραγωγοί έχουν πληρωθεί τα 4 εκατ. και το υπόλοιπο ανέρχεται στα 6,2 εκατ. ευρώ.

Η καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα περίπου 300 παραγωγοί να έχουν καταλάβει από την προηγούμενη Τρίτη το εργοστάσιο της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης (ΕΒΖ) στο Πλατύ Ημαθίας, περίπου 30 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, απειλώντας να μην αποχωρήσουν χωρίς να εξοφληθούν.

Η κατάληψη έγινε παρά το γεγονός ότι την προηγουμένη –και ενώ ήταν γνωστή η πρόθεσή τους να κάνουν την κατάληψη– ο υφυπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Στέργιος Πιτσιόρλας, από τη Θεσσαλονίκη, όπου βρισκόταν για το 1ο Επιχειρηματικό Φόρουμ Ελλάδας-Σερβίας, τους έδωσε τη διαβεβαίωση ότι «η κυβέρνηση διερευνά κάθε δυνατότητα να βρεθεί μια βιώσιμη λύση για την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης Α.Ε.».

«Προσπαθούμε να κρατήσουμε ζωντανή τη βιομηχανία και να βρούμε μια βιώσιμη λύση. Κάνουμε ό,τι μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή, προκειμένου να βρεθεί μια λύση που θα διατηρήσει ανοιχτή τη Βιομηχανία Ζάχαρης» είχε δηλώσει ο κ. Πιτσιόρλας, επιβεβαιώνοντας ουσιαστικά τις ανησυχίες των παραγωγών, οι οποίοι είχαν πληροφορηθεί ότι σε κυβερνητική σύσκεψη, που είχε γίνει την προηγούμενη Παρασκευή 16 Μαρτίου, είχε προταθεί ως πιθανή λύση και ο ξαφνικός θάνατος της ΕΒΖ.

Ως πρώτη αντίδραση στις πληροφορίες, οι παραγωγοί έστειλαν επιστολή στον πρωθυπουργό, με την οποία τον καλούσαν να μην ακούσει «τις εισηγήσεις για μετατροπή της εταιρείας σε καθαρά εισαγωγική, αλλά να προταθεί και η λύση της παραχώρησης της εταιρείας σε επιχειρηματίες με μοναδική εγγύηση τη διατήρηση της παραγωγής στα επίπεδα της ποσόστωσης που υπάρχει σήμερα».

«Η εταιρεία οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στο λουκέτο, γιατί εδώ και πέντε μήνες ουδείς από τους εμπλεκόμενους φορείς (πιστώτρια τράπεζα, υπουργεία, διοίκηση) φαίνεται ικανός να δώσει λύση. Όλα τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα να κινδυνεύει η χώρα να χάσει ένα εθνικό προϊόν μετά από 57 ολόκληρα χρόνια» αναφέρουν στην επιστολή τους, ενώ παρόμοια επιστολή έστειλαν και οι εργαζόμενοι στην εταιρεία, στην οποία υποστηρίζουν ότι «η λύση για την εταιρεία και την τύχη της μπορεί να δοθεί μόνο από την κυβέρνηση».

Οι δεσμεύσεις Τσίπρα για την ΕΒΖ

Άλλωστε αυτό είχε πει και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, μιλώντας στο αντίστοιχο αναπτυξιακό συνέδριο της Θράκης στην Κομοτηνή στις 14 Νοεμβρίου, όπου είχε διαβεβαιώσει ότι «η κυβέρνηση θα συνεχίσει με όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να κρατήσει ζωντανή τη Βιομηχανία Ζάχαρης και να ενισχύσει τη λειτουργία αυτής της πολύ σημαντικής για την περιοχή, αλλά και ολόκληρη τη χώρα, βιομηχανίας». Μάλιστα, ο κ. Τσίπρας είχε απαριθμήσει και τις ενέργειες της κυβέρνησης:

• Άνοιξαν τα εργοστάσια της ΕΒΖ στο Πλατύ Ημαθίας και στην Ορεστιάδα.
• Η ΕΒΖ στηρίχτηκε οικονομικά – και με τρόπο συμβατό με τους περιορισμούς της νομοθεσίας για τις κρατικές ενισχύσεις.
• Οικονομικά σκάνδαλα με ανείσπρακτες οφειλές 50 εκατ. ευρώ εκκρεμούν στη Δικαιοσύνη, με κακουργηματικές διώξεις εναντίον στελεχών διοίκησης της ΕΒΖ.
• Για το 2017 ολοκληρώθηκε η καμπάνια στο εργοστάσιο στο Πλατύ Ημαθίας και είναι σε εξέλιξη η καμπάνια στο εργοστάσιο της Ορεστιάδας.

Τέσσερις μήνες αργότερα, από την κυβερνητική φαρέτρα δεν απέμειναν παρά μόνο τα σκάνδαλα, καθώς δεν απειλούνται με κλείσιμο μόνο τα εργοστάσια που ξανάνοιξαν αλλά όλη η εταιρεία, οι παραγωγοί δεν έχουν πληρωθεί και ενίσχυση, ως ανώνυμη εταιρεία, δεν μπορεί να πάρει, ενώ τα συνολικά της χρέη ανέρχονται σε 240 εκατ. ευρώ.

Ολλανδικό ενδιαφέρον

Όλα αυτά επανέφεραν ένα σενάριο εμπλοκής στην ΕΒΖ της Royal Sugar, η οποία είναι η ελληνική θυγατρική της Royal Cosun, μιας συνεργατικής των Ολλανδών παραγωγών ζαχαρότευτλου. Από το 2014 ανάμεσα στη Royal Sugar και την ΕΒΖ υπάρχει ένα φλερτ με ασαφές περιεχόμενο, καθώς κυκλοφορεί ότι η Royal Sugar ενδιαφέρεται να αγοράσει διάφορα περιουσιακά στοιχεία της εταιρείας, αλλά μετά το ενδιαφέρον διαψεύδεται.

Η τελευταία της προσφορά ήταν να δώσει απευθείας στους παραγωγούς 7 εκατ. ευρώ για τους 19.000 τόνους ζάχαρης που έχει αποθηκευμένους η ΕΒΖ, δηλαδή 368 ευρώ ανά τόνο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΒΖ, το κόστος παραγωγής ανά τόνο ζάχαρης είχε κυμανθεί κατά τις τρεις προηγούμενες χρήσεις μεταξύ 742 και 986 ευρώ, ενώ το κόστος εισαγόμενης ζάχαρης ανερχόταν σε περίπου 450 ευρώ ανά τόνο.

Όμως ούτε αυτή η συμφωνία είχε προχωρήσει, καθώς η ΕΒΖ ζήτησε εγγυητική επιστολή για τα 7 εκατ. αλλά η Royal Sugar δεν ήταν διατεθειμένη να δώσει, επειδή τα χρήματα της αγοράς δεν θα κατέληγαν στην εταιρεία αλλά σε παραγωγούς.

Ωστόσο, αυτή η λύση, ακόμη κι αν επιτευχθεί ως τη Δευτέρα, που έδωσε προθεσμία ο κ. Τσίπρας, εξασφαλίζει την ηρεμία της πρωθυπουργικής ομιλίας, αλλά δεν εγγυάται τίποτε παραπάνω, καθώς, παρά τις πομπώδεις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού, τα βασικά προβλήματα της εταιρείας, τα οποία περιγράφονται στα αποτελέσματα χρήσης του 2015, δεν έχουν αντιμετωπιστεί και είναι αμφίβολο αν μπορούν να αντιμετωπιστούν. Σύμφωνα με την έκθεση, αυτά ήταν τα εξής:

• υψηλά κόστη αγοράς και μεταφοράς πρώτης ύλης από τους αγρότες,
• υψηλά κόστη μισθοδοσίας μόνιμου και εποχικού προσωπικού,
• υψηλό κόστος υποαπασχόλησης του ενός εργοστασίου που παραμένει σε λειτουργία και
• υψηλό κόστος ενέργειας.

Οι πρωταθλητές του κόστους των κυρώσεων

Τη γαλήνη της πρωθυπουργικής ομιλίας εκτός από τους τευτλοπαραγωγούς απειλούν και οι ροδακινοπαραγωγοί, οι οποίοι αποφάσισαν να κάνουν συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Grand Hotel την ώρα που θα μιλάει ο κ. Τσίπρας.

Οι ροδακινοπαραγωγοί διαμαρτύρονται για το ότι δεν έχουν εισπράξει ακόμη τις αποζημιώσεις ούτε για το προϊόν –τις οποίες χαρακτηρίζουν εξαιρετικά χαμηλές, καθώς ανέρχονται σε μόλις 10 λεπτά το κιλό για το επιτραπέζιο ροδάκινο και στα 21 λεπτά το κιλό για το συμπύρηνο– ούτε για τις βροχοπτώσεις του Ιουλίου του 2017.

H κατάσταση των ροδακινοπαραγωγών έχει επιβαρυνθεί εξαιτίας του εμπάργκο στη Ρωσία, το οποίο έχει μειώσει το διαθέσιμο εισόδημά τους, χωρίς να έχει αποκατασταθεί ούτε εν μέρει μετά τα 33 εκατ. που διασφαλίστηκαν το 2014.

Σύμφωνα με έρευνα που έγινε για λογαριασμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το πανευρωπαϊκό κόστος των κυρώσεων ανέρχεται σε 30 δισ. ευρώ, καθώς οι εξαγωγές έπεσαν περίπου 10,7% από το 2014 έως το 2016. Οι ελληνικές εξαγωγές έπεσαν κατά 23,1%, δηλαδή περίπου 250 εκατ. ευρώ. Οι ελληνικές εκτιμήσεις, συμπεριλαμβάνοντας το 2017, ανεβάζουν το ποσό στα 450 εκατ. ευρώ.

Σύμφωνα με αυτές τις εκτιμήσεις, σχεδόν το 40% αυτού του ποσού αφορά τους ροδακινοπαραγωγούς, καθώς μέχρι το 2014 εξήγαν 42.000 τόνους στη Ρωσία, δηλαδή συνολικά στην τετραετία 2014-2017 δεν εξήγαγαν –λόγω του εμπάργκο– 168.000 τόνους και με τιμή ενός ευρώ το κιλό έχασαν 168 εκατ. ευρώ.

ΠΑΟΚ, όνομα και Ιβάν

Βασική επιδίωξη, που όμως είναι εύκολα διαχειρίσιμη για την κυβέρνηση, θα είναι να προφυλαχθεί ο πρωθυπουργός τόσο σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις στη διαδικασία αναζήτησης λύσης για το όνομα όσο και για το ενδεχόμενο να έχει εκδοθεί μια απόφαση για τον ΠΑΟΚ η οποία να προκαλεί αντιδράσεις στους κόλπους των οπαδών της ομάδας.

Σε ό,τι αφορά το πρώτο, η ομιλία στο συνέδριο της Θεσσαλονίκης θα γίνει δύο ημέρες πριν από την επόμενη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών με τον μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς στη Βιέννη.

Σε ό,τι αφορά το δεύτερο, το θέμα είναι ανοιχτό, όμως εικάζεται ότι η θέση του ιδιοκτήτη της ΠΑΕ ΠΑΟΚ, Ιβάν Σαββίδη, θα είναι πιο μετρημένη πολιτικά μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας μεταβίβασης του λιμανιού της Θεσσαλονίκης στην κοινοπραξία στην οποία μετέχει και θα αποφύγει να ενθαρρύνει τις κινητοποιήσεις των οπαδών της ομάδας.

Σε αυτή την κατεύθυνση είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τις σχέσεις του κ. Σαββίδη με την κυβέρνηση αν θα συνεχίσει να έχει τη στήριξή τους στην προσπάθειά του να αναδειχθεί ως σοβαρός διεκδικητής, μετά το λιμάνι, δύο ακόμη ιδιωτικοποιήσεων, της πώλησης μειοψηφικού πακέτου μετοχών της ΕΥΑΘ μαζί με management και της πώλησης της Εγνατίας Οδού, για την οποία επίσης έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον.

Και βεβαίως αν μέχρι τότε θα έχει γυρίσει στη Θεσσαλονίκη και θα βρίσκεται ανάμεσα στους ακροατές της πρωθυπουργικής ομιλίας.

Κόμμα και κράτος

Την προτελευταία φορά που ο κ. Τσίπρας ήταν στη Θεσσαλονίκη, βρέθηκε για πρώτη φορά αντιμέτωπος έξω από το γραφείο του στο Διοικητήριο με αποδοκιμασίες, όταν αρνήθηκε να συναντήσει τους συμβασιούχους, στους οποίους σε προηγούμενη επίσκεψή του είχε υποσχεθεί προσωπικά επίλυση του προβλήματός τους. Αυτή τη φορά στους διαμαρτυρόμενους συμβασιούχους θα προστεθούν και οι συμβασιούχοι των θυγατρικών της ΕΥΑΘ, οι οποίοι χάνουν τις δουλειές τους μετά από πολυετή εργασία και καταλογίζουν την ευθύνη γι’ αυτό στη διοίκηση της ΕΥΑΘ, ενώ έχουν σοβαρά παράπονα και από το σωματείο των εργαζομένων στην επιχείρηση, που έχει συμβολικό χαρακτήρα, για την πολιτική παρέμβαση του ΣΥΡΙΖΑ στην πόλη με τη μάχη κατά της «ιδιωτικοποίησης του νερού».

Όμως το βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ΣΥΡΙΖΑ ως πολιτικός οργανισμός, αλλά και η κυβέρνηση, είναι η παντελής αποτυχία του πειράματος της κρατικοποίησης των αστικών συγκοινωνιών της Θεσσαλονίκης, η οποία είχε δραματικά αποτελέσματα στην ποιότητα των συγκοινωνιών και έχει προκαλέσει πολλές αντιδράσεις.

Τα λεωφορεία μειώθηκαν και ο χρόνος αναμονής αυξήθηκε και, στην ύστατη προσπάθεια να βελτιωθεί η κατάσταση, η κυβέρνηση προχώρησε στην παράταση του βίου περίπου πενήντα λεωφορείων, τα οποία επισκεύασε η ΕΛΒΟ και σταδιακά από την προηγούμενη εβδομάδα επανήλθαν σε κυκλοφορία.

Τα τοπικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν γίνει αποδέκτες εκτιμήσεων ότι η υποβάθμιση των αστικών συγκοινωνιών είναι περισσότερο αρνητική απ’ ό,τι είναι ακόμη και η διαχείριση του θέματος του ονόματος των Σκοπίων.

Σε αυτό θα πρέπει να προστεθεί και η μετάθεση κατά έναν χρόνο της παράδοσης του μετρό της Θεσσαλονίκης, με παράλληλη μείωση κατά περίπου 1/3 του μήκους της γραμμής, η οποία δεν θα καταλήγει στον Σιδηροδρομικό Σταθμό αλλά στο Σιντριβάνι. Έτσι, πλέον επισήμως η εμπορική λειτουργία του 75% της γραμμής έχει πάει την 1η Νοεμβρίου 2020 και η πλήρης λειτουργία το 2022.

Η αναγγελία έγινε εν μέσω πανηγυρισμών, αλλά αν όλα πάνε καλά και όντως τότε τεθεί σε λειτουργία, θα έχουν περάσει από την ανάληψη της ευθύνης του έργου από τον ΣΥΡΙΖΑ τόσα χρόνια όσα το διαχειρίστηκαν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.

Πολιτικά, πάντως, η διαχείριση της επίσκεψης του πρωθυπουργού έχει φύγει τελείως από το κόμμα και έχει μετατεθεί στο κράτος, με προεξάρχοντα ρόλο να έχει το γραφείο του πρωθυπουργού, το οποίο διά της διευθύντριάς του, Κατερίνας Νοτοπούλου, αποτελεί τη συμπύκνωση της κομματικής και της κρατικής εξουσίας στην πόλη.

Σε κάθε περίπτωση, η αίθουσα στο Grand Hotel δεν είναι τόσο μεγάλη, ώστε να χρειάζεται ειδική κινητοποίηση για να εξασφαλιστεί το ακροατήριο, εκείνο όμως που είναι αμφίβολο είναι κατά πόσο ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να οργανώσει μια κομματική συγκέντρωση με ομιλητή τον πρωθυπουργό.