Μεσανατολική αβεβαιότητα
Μία εβδομάδα μετά τα στοχευμένα πυραυλικά πλήγματα των ΗΠΑ, Γαλλίας και Βρετανίας στη Συρία έχουν, αν μη τι άλλο, καταστεί σαφή τα κίνητρα της εμπλοκής του Παρισιού κατά κύριο λόγο αλλά και του Λονδίνου στο πλευρό της Ουάσινγκτον.
Το ζητούμενο για τον Μακρόν εδώ και μερικές εβδομάδες ήταν κατά προτεραιότητα να αποσπάσει τη δέσμευση του Τραμπ ότι οι ΗΠΑ θα παραμείνουν παρούσες στη Συρία για να πιέσουν τη Μόσχα και τους συμμάχους της προς μια κοινή πολιτική διευθέτηση της επόμενης μέρας στη Συρία μετά την ήττα των τζιχαντιστών και με δεδομένη την επικράτηση των δυνάμεων του Άσαντ στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας.
Στη θεώρηση του Παρισιού και του Λονδίνου η αναζήτηση απ’ όλες τις εμπλεκόμενες και συγκρουόμενες δυνάμεις μιας φόρμουλας σταθεροποίησης στη Συρία θα εξαναγκάσει εκ των πραγμάτων τον Τραμπ να μην προχωρήσει στη μετωπική σύγκρουση με την Τεχεράνη, που φαίνεται να έχει προαποφασίσει. Στην παραπάνω οπτική η σπουδή του Τραμπ να αποσύρει τις δυνάμεις των ΗΠΑ που βρίσκονται στη Συρία ερμηνεύεται προφανώς ως διασφάλιση πλήρους ελευθερίας κινήσεων κατά του Ιράν.
Οι ημερομηνίες τρέχουν, καθώς στις 12 Μαΐου οι ΗΠΑ θα πρέπει να τοποθετηθούν απέναντι στο Κογκρέσο ως προς το αν το Ιράν εξακολουθεί να συμμορφώνεται με τη συμφωνία του 2015 για έλεγχο του πυρηνικού του προγράμματος από τη διεθνή κοινότητα.
Η στάση απέναντι στο Ιράν
Όλα δείχνουν ότι ο Τραμπ δεν πρόκειται να ανανεώσει την πιστοποίηση συμμόρφωσης κι έτσι θα είναι ελεύθερος να επιβάλει νέο κύμα κυρώσεων κατά της Τεχεράνης.
Άλλωστε η στάση απέναντι στο Ιράν, μαζί με τους προστατευτικούς δασμούς του Τραμπ, είναι τα δύο κύρια θέματα του Μακρόν και της Μέρκελ, που θα βρεθούν διαδοχικά στον Λευκό Οίκο αυτή την εβδομάδα.
Με άλλα λόγια, η πολιτική του Τραμπ στη Συρία, όπως και του προκατόχου του Ομπάμα, ορίζεται σε καθοριστικό βαθμό από την αμερικανική πολιτική απέναντι στην Τεχεράνη.
Όταν ξέσπασε ο εμφύλιος στη Συρία, την άνοιξη του 2011, η κυβέρνηση Ομπάμα είδε την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Δαμασκό σαν εξέλιξη που στερεί την Τεχεράνη από τον μοναδικό της σύμμαχο στη Μέση Ανατολή και καθιστά αδύνατη τη χερσαία πρόσβαση στον νότιο Λίβανο, που ελέγχεται από τη σιιτική φιλοϊρανική Χεζμπολά.
Η περιστολή της επιρροής του Ιράν στη Μέση Ανατολή ήταν η έμμονη ιδέα της Ουάσινγκτον από τότε που χάρη στην ανατροπή του Σαντάμ από τον Μπους υιό, την άνοιξη του 2003, η Τεχεράνη επηρεάζει τη σιιτική πλέον κυβέρνηση στη Βαγδάτη.
Στις αρχές του 2013 ο Ομπάμα και ο διάδοχος της Κλίντον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ Κέρι έκαναν το μεγάλο βήμα με την έναρξη μυστικών διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη. Η ισχυρή παρουσία των τζιχαντιστών στο Ιράκ και στη Συρία, οι οποίοι έναν χρόνο μετά, το 2014, θα ίδρυαν το Ισλαμικό Κράτος, αλλά και η δυσμενής συγκυρία στο Αφγανιστάν, όπου ΗΠΑ και Ιράν βρίσκονται απέναντι στους Ταλιμπάν, ώθησαν την Ουάσινγκτον να αναζητήσει μια ρεαλιστική συνεννόηση με την Τεχεράνη.
Το άνοιγμα Ομπάμα προς τους Χαμενεΐ και Ρουχανί διευκόλυνε την περαιτέρω εμπλοκή της Μόσχας στη Συρία, ώστε να μη βρίσκεται ο Άσαντ να είναι απόλυτα εξαρτημένος από την Τεχεράνη, και εξόργισε τους μέχρι τότε συμμάχους των ΗΠΑ, την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ.
Διευρυμένο περιθώριο ελιγμών στον Πούτιν
Η εκλογή Τραμπ το 2016 έδωσε το έναυσμα για μια νέα παλινδρόμηση των ΗΠΑ, που επέστρεψαν στην προ του 2013 πολιτική, στην καταγραφή δηλαδή του Ιράν, με ή ακόμη και χωρίς πυρηνικά όπλα, ως της υπ’ αριθμόν 1 απειλής για τα ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ, της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Οι παραπάνω παλινδρομήσεις των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν έχουν δώσει διευρυμένο περιθώριο ελιγμών στον Πούτιν, ο οποίος αξιοποιεί τα κενά που αφήνει η Ουάσινγκτον. Σε αντίθεση με τον Τραμπ, που σήμερα έχει ταυτιστεί με τους αντίπαλους του Ιράν, το Ισραήλ και τη Σαουδική Αραβία κατά κύριο λόγο, αλλά και την Αίγυπτο, τα Εμιράτα και το Κατάρ, το Κρεμλίνο διατηρεί ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας στην περιοχή με όλες τις χώρες, ενώ η στρατιωτική παρουσία της Μόσχας στη Συρία δεν αμφισβητείται από κανέναν, καθώς εκ των πραγμάτων περιορίζει τη βαρύνουσα επιρροή που έχει η Τεχεράνη στο καθεστώς της Δαμασκού.
Κρίσιμη εβδομάδα
Η εβδομάδα που αρχίζει αύριο είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς οι συνομιλίες που θα έχουν διαδοχικά στον Λευκό Οίκο Μακρόν και Μέρκελ με τον Τραμπ θα καταδείξουν αν η πρόσφατη κορύφωση της κρίσης στη Συρία θα οδηγήσει τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να αναζητήσει έναν κοινό παρονομαστή δράσης στη Μέση Ανατολή με τις μεγάλες δυνάμεις της Γηραιάς Ηπείρου.
