Ανθρωπιστικές μπίζνες φέρνουν νησιώτες και πρόσφυγες σε απόγνωση

Μια επείγουσα ανακοίνωση από τη μη κυβερνητική οργάνωση ΑΡΣΙΣ την προηγούμενη Παρασκευή 20 Απριλίου ήρθε να διαλύσει τις εσφαλμένες εντυπώσεις ότι το ζήτημα της διαχείρισης των αυξημένων προσφυγικών ροών του τελευταίου καιρού είναι ένα θέμα που αφορά τα νησιά.

Σύμφωνα με την ΑΡΣΙΣ, «το τελευταίο διάστημα κατά κύματα φτάνουν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες που διέφυγαν από την κόλαση του κουρδικού καντονιού του Αφρίν της Συρίας, μετά την πολιορκία από τουρκικές δυνάμεις και μισθοφόρους και την πτώση της ομώνυμης πόλης πριν από έναν μήνα».

Οι υπολογισμοί της πιο μεγάλης και οργανωμένης στα θέματα διαχείρισης προσφύγων ελληνικής ΜΚΟ είναι ότι «από τις αρχές Απριλίου στο συνοριακό πέρασμα του Έβρου έφτασαν περισσότεροι από 1.500 άνθρωποι, Κούρδοι από τη Συρία αλλά και το Ιράκ, κυρίως γυναίκες και παιδιά, αναζητώντας ένα καταφύγιο».

Οι ίδιοι υπολογισμοί αναφέρουν ότι μόνο στη Θεσσαλονίκη «από τη Μεγάλη Εβδομάδα του Πάσχα έχουν καταγραφεί περισσότερες από 650 νέες έκτακτες αφίξεις στους προσφυγικούς καταυλισμούς στα Λαγκαδίκια, τη Νέα Καβάλα και τα Διαβατά».

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, που ανακοίνωσε κεντρικά η ΕΛ.ΑΣ., το πρώτο τρίμηνο του 2018, δηλαδή χωρίς την έξοδο του Αφρίν, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2017, καταγράφηκε αύξηση περίπου 4.400 αφίξεων, δηλαδή 41,5%, και οι αφίξεις έφτασαν τις 14.984, ενώ ήταν 10.583.

Όμως η αντίστοιχη αύξηση στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα, δηλαδή στον Έβρο, ήταν 465% επάνω και οι αφίξεις έφτασαν τις 2.168, από 466. Αυτό σημαίνει ότι 24 άνθρωποι την ημέρα ή ένας την ώρα έμπαιναν παράτυπα στην Ελλάδα.

Το ενδιαφέρον στοιχείο της διαχείρισης των ροών είναι ότι ενώ η ΕΛ.ΑΣ. κεντρικά δίνει τον αριθμό 2.168, το άθροισμα των επιμέρους ανακοινώσεων της Αστυνομικής Διεύθυνσης Έβρου φτάνει για την ίδια περίοδο τους 2.880, δηλαδή υπάρχει μια απόκλιση της τάξης του 33%.

Αυτό σημαίνει λογικά ότι ένας στους τέσσερις ανθρώπους που μπαίνουν παράνομα στη χώρα καταφέρνει να διανύει μια απόσταση προτού συλληφθεί. Και το αναπάντητο ερώτημα είναι «πόσοι έχουν περάσει χωρίς να συλληφθούν;». Την ίδια περίοδο συνελήφθησαν 96 διακινητές μεταναστών, από τους οποίους μόνο 4 ήταν Έλληνες.

Όμως στην αμέσως επόμενη περίοδο, στην οποία αναφέρεται η ΑΡΣΙΣ, δηλαδή στην έλευση των προσφύγων από το Αφρίν, η αποδοτικότητα της αστυνομίας μειώνεται, καθώς από την 1η μέχρι τις 25 Απριλίου συνελήφθησαν μόλις 178 άτομα, δηλαδή μόλις 5 την ημέρα.

Τόσοι περίπου συνελήφθησαν και στη βουλγαροτουρκική μεθόριο, δηλαδή τη συνέχεια της ελληνοτουρκικής, το πρώτο δεκαπενθήμερο του Απριλίου, αλλά συνολικά οι Βούλγαροι κατέγραψαν από την αρχή του 2018 μόλις 356 συλλήψεις για παράνομη είσοδο, με μείωση 50% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2017. Από τους 356, αίτηση για άσυλο υπέβαλαν οι 80 και πήραν καθεστώς πρόσφυγα οι 8.

Οι συγκρίσεις είναι συντριπτικές. Οι πρόσφυγες προτιμούν την Ελλάδα. Ευλόγως.

Το 2017 έγιναν στην Ελλάδα 58.661 αιτήσεις για άσυλο. Στο τέλος της χρονιάς είχαν κριθεί 22.513, δηλαδή μόλις το 38%. Από αυτές, οι 12.149, ήτοι το 54%, απορρίφθηκαν. Θεωρητικά αυτοί οι άνθρωποι θα μπορούσαν να έχουν μια δεύτερη ευκαιρία, κάνοντας έφεση. Όμως το 2017 έγιναν όλες κι όλες 4.354 εφέσεις και απορρίφθηκαν οι 4.077, δηλαδή το 93,8%. Ποσοστό που δικαιολογεί την έφεση μόνο ως διαδικασία καθυστέρησης της απέλασης.

Μετά την Κοινή Δήλωση Ε.Ε.-Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016, τη συμφωνία, δηλαδή, με βάση την οποία η Τουρκία υποχρεώνεται να δέχεται πίσω από τα νησιά όσους μετανάστες δεν λαμβάνουν άσυλο, συνολικά στην Τουρκία επεστράφησαν 2.038 άτομα το 2016, 728 άτομα το 2017 και 89 άτομα το 2018, ενώ 2.298 επέστρεψαν στις χώρες τους οικειοθελώς.

Σε δύο χρόνια συνολικά 5.153 εγκατέλειψαν την Ελλάδα, λιγότεροι από τους μισούς (12.149) των οποίων απορρίφθηκε η αίτηση για άσυλο το 2017.

Η κατάσταση συνεχίζεται και το 2018, στο πρώτο τρίμηνο του οποίου έγιναν 3.128 απελάσεις, το 62% των οποίων, δηλαδή οι 944, δεν αφορούσε εμπόλεμη ζώνη αλλά Αλβανούς πολίτες.

Και από τις 14.984 αφίξεις παράτυπων μεταναστών το πρώτο τρίμηνο του 2018, λιγότεροι από τους μισούς είναι όσοι προέρχονται από τις τρεις χώρες –Συρία, Ιράκ και Αφγανιστάν– που η Ε.Ε. αναγνωρίζει ότι παράγουν πρόσφυγες. Μόνο 6.684, δηλαδή 44%. Ενώ υπάρχουν αφίξεις και από την Καραϊβική.

Από την είσοδο στην έξοδο

Αυτή η ανισοβαρής κατανομή των εισόδων και των εξόδων από την Ελλάδα έχει προκαλέσει την ασφυξία η οποία οδήγησε στα τραγικά επεισόδια της προηγούμενης εβδομάδας στη Λέσβο. Ουσιαστικά η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν εφαρμόζει ούτε τη συνθήκη του Μαρτίου 2016 της Ε.Ε. με την Τουρκία και δεν στέλνει πίσω στην Τουρκία όσους δεν λαμβάνουν άσυλο στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα χρησιμοποιεί τον συνωστισμό που δημιουργείται στα νησιά και την εξαθλίωση των ανθρώπων που ζουν στις «δομές» για να πιέσει την Ε.Ε. να χαλαρώσει η απαγόρευση να φεύγουν από τα νησιά εκείνοι των οποίων δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της αίτησης ασύλου.

Πρακτικά αυτές οι δύο υποχρεώσεις απέρρεαν για την Ελλάδα από τη συμφωνία του 2016, καμία όμως δεν τηρήθηκε από την κυβέρνηση, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην εγκλωβίζονται στα νησιά από την αύξηση των ροών αλλά από την –εκούσια ή ακούσια– αδυναμία διαχείρισης των αιτήσεων ασύλου.

Όσο όμως παραμένουν στα νησιά, υπάρχουν αυξημένες ανάγκες συντήρησής τους, οι οποίες δημιουργούν έναν εξαιρετικά μεγάλο κύκλο εργασιών, από ενοικιάσεις κατοικιών σε ενοίκια αντικειμενικής αξίας μέχρι προμήθειες τροφίμων και εξοπλισμού για τις οποίες οι ΜΚΟ δεν έχουν τους περιορισμούς του δημόσιου λογιστικού και προσλήψεις εργαζομένων στις μεγάλες διεθνείς ΜΚΟ προφανώς όχι μέσω ΑΣΕΠ και με κυβερνητικούς και κομματικούς κύκλους να έχουν αυξημένη επιρροή.

Την κατάσταση επιδεινώνει η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας με την οποία θεωρείται παραβίαση ατομικών δικαιωμάτων η απαγόρευση να εγκαταλείψουν τα νησιά όσοι βρίσκονται εκεί.

Πρόκειται για μια απόφαση η οποία δυσχεραίνει τη διαχείριση των ροών, ενώ συγχρόνως ενθαρρύνει τη δημιουργία τους και στη βάση αυτή ανησυχεί τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης.

Την ανησυχία για τον ανοιχτό δίαυλο στην Ελλάδα επιτείνουν και τα άλλα στοιχεία τα οποία είναι διαθέσιμα. Όπως, για παράδειγμα, οι συλλήψεις παράτυπων μεταναστών στην Αλβανία, όπου πηγαίνουν μέσω Ελλάδας, οι οποίες το πρώτο τρίμηνο του 2018 έφτασαν τις 833, από 126 που ήταν το πρώτο τρίμηνο του 2017 και 752 που ήταν όλο τον προηγούμενο χρόνο.

Παρόμοια αύξηση παρατηρήθηκε και στην ΠΓΔΜ, όπου το πρώτο δίμηνο του 2017 είχαν καταγραφεί 58 παράνομες αφίξεις και το 2018 αυξήθηκαν στις 204, δηλαδή περίπου τετραπλασιάστηκαν.

Συνολικά, δηλαδή, περίπου 1.000 άτομα, που θεωρητικά θα έπρεπε να είναι αποκλεισμένα στα νησιά, καθώς νομίμως από τα νησιά προς την ηπειρωτική Ελλάδα και όπου αλλού θέλουν φεύγουν μόνο όταν πάρουν άσυλο, κατάφεραν όχι μόνο να φύγουν από τα νησιά αλλά και να περάσουν τα σύνορα. Πόσοι το έκαναν δεν θα μάθουμε ποτέ. Περίπου ανενόχλητοι…