Αγαπητή πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν, αγαπητοί ευρωβουλευτές - Free Sunday
Αγαπητή πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν, αγαπητοί ευρωβουλευτές
Πώς άνοιξε ο δρόμος για τα ψηφιακά πιστοποιητικά για τεστ Covid-19 και για τα εμβόλια.

Αγαπητή πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν, αγαπητοί ευρωβουλευτές

Με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη και την αποτελεσματική υποστήριξη της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Φον ντερ Λάιεν έχουμε μπει στην τελική ευθεία για την πολιτική συμφωνία και τη δημιουργία της τεχνικής υποδομής για την έκδοση ψηφιακών πιστοποιητικών για τα τεστ Covid-19 και τα εμβόλια.

Οι εξελίξεις είναι ιδιαίτερα θετικές για μια χώρα σαν την Ελλάδα, που έχει μεγάλη εξάρτηση από τον τουρισμό και θέλει να οργανώσει τις μετακινήσεις δεκάδων εκατομμυρίων σε συνθήκες ασφάλειας σε ό,τι αφορά την πανδημία.

Στη διαμόρφωση της πολιτικής που προωθείται έπαιξα ρόλο, ως ευρωβουλευτής, μαζί με τη συνάδελφο από την Πορτογαλία Μαρία ντα Γκράσα Καρβάλιο και τους πολύτιμους συνεργάτες του γραφείου μου.

Είναι μέρος της δουλειάς των ευρωβουλευτών η δημιουργία ερεθισμάτων με ανταλλαγή επιστολών με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, τους αντιπροέδρους και τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπως και με άλλους ισχυρούς παράγοντες των ευρωπαϊκών θεσμών και των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

Τις περισσότερες φορές οι πρωτοβουλίες των ευρωβουλευτών δεν επηρεάζουν πολύ τις εξελίξεις, γιατί το ευρωπαϊκό σύστημα λήψης αποφάσεων είναι εξαιρετικά σύνθετο, με εκατοντάδες ή και χιλιάδες πρωταγωνιστές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, το δίδυμο Μητσοτάκη - Φον ντερ Λάιεν άνοιξε δρόμους και έδωσε πολιτική υπεραξία στην πρωτοβουλία που πήρα μαζί με τη συνάδελφο από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) Μαρία ντα Γκράσα Καρβάλιο, στη βάση πρότασης που επεξεργάστηκαν οι συνεργάτες μου Πάνος Χατζηπάνος και Μίλτος Κύρκος. Πρόκειται για ένα case study θετικής ευρωπαϊκής παρέμβασης και αξιοποίησής της στο ανώτατο θεσμικό και πολιτικό επίπεδο, που λειτουργεί ως κίνητρο για τη συνέχιση της προσπάθειας.

Το ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό

Με επιστολή της, με ημερομηνία 5 Μαρτίου 2021, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, ενημερώνει τους πρωθυπουργούς και τους επιτρόπους για το υπό επεξεργασία σύστημα πιστοποίησης –σε ευρωπαϊκό επίπεδο– των τεστ Covid-19 και των εμβολίων.

Στην επιστολή της η Φον ντερ Λάιεν επισημαίνει: «Στην τηλεδιάσκεψη της 24ης Φεβρουαρίου 2021 αφιερώσαμε μεγάλο μέρος της συζήτησής μας στα πιστοποιητικά εμβολιασμού. Συμφωνήσαμε να εργαστούμε βασιζόμενοι σε μια κοινή προσέγγιση για να διευκολύνουμε το δικαίωμα στην ελεύθερη μετακίνηση προσώπων στο εσωτερικό της Ε.Ε.

»Συζητήσαμε την καθιέρωση στην Ε.Ε. τυποποιημένων και διαλειτουργικών πιστοποιητικών για το status των ανθρώπων σε σχέση με τον Covid-19. Θα καλύπτουν το γεγονός ότι ο φέρων το πιστοποιητικό θα είναι πλήρως εμβολιασμένος, θα είναι αρνητικός στο τεστ, ή θα έχει αναρρώσει από Covid-19, με δεδομένο ότι τα επιστημονικά δεδομένα θα είναι ξεκάθαρα. Με βάση τη συζήτησή μας, κατέληξα στο ότι αυτό πρέπει να ενταχθεί σε μια νομοθετική πρόταση για “ψηφιακό πράσινο πιστοποιητικό”, μία πρωτοβουλία την οποία η Επιτροπή σχεδιάζει να υιοθετήσει στις 17 Μαρτίου 2021».

Σε άλλο σημείο της επιστολής της η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διευκρινίζει: «Τα σύνολα δεδομένων τα οποία έχουν ήδη συμφωνηθεί για τα τεστ και τους εμβολιασμούς –συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων κωδικοποίησης– πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους οργανισμούς (των κρατών-μελών) που διενεργούν τα τεστ και τους εμβολιασμούς. Είναι κρίσιμο τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν συστήματα που θα εκδίδουν αυτά τα πιστοποιητικά. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η Επιτροπή εργάζεται με τα κράτη-μέλη για τη δημιουργία ενός πλαισίου εμπιστοσύνης και μιας ψηφιακής υποδομής η οποία θα διευκολύνει την πιστοποίηση της γνησιότητας των πιστοποιητικών εμβολιασμού, τεστ για Covid-19 και ανάρρωσης. Όπως ανέφερα στην τηλεδιάσκεψη, η εργασία αυτή μπορεί να ολοκληρωθεί –με τη συνεργασία σας– μέσα στους επόμενους τρεις μήνες».

Επίσημη ενημέρωση

Προτού δώσω ευρωπαϊκή διάσταση στην πρωτοβουλία μου μαζί με την κ. Καρβάλιο, ενημέρωσα στις 22 Σεπτεμβρίου του 2020 το Γραφείο του Πρωθυπουργού.

Όπως τόνιζα στη σχετική ηλεκτρονική επιστολή προς τον πρωθυπουργό: «Η εκτίμησή μου είναι ότι η πανδημία θα τραβήξει σε βάθος χρόνου και θα δοκιμαστούμε σκληρά. Αυτή άλλωστε είναι η βασική θέση του βιβλίου μου “Στον λαβύρινθο της πανδημίας” που θα κυκλοφορήσει στις αρχές Οκτωβρίου».

Στην ίδια επιστολή υπογράμμιζα: «Επειδή θεωρώ ότι τα ζητήματα της πανδημίας θα κυριαρχήσουν απόλυτα, έχω πάρει πολύ καλούς και έμπειρους συνεργάτες, τον πρώην ευρωβουλευτή του Ποταμιού Μίλτο Κύρκο και τον φίλο μου από τις σπουδές μου στο Λονδίνο και πιο πριν Πάνο Χατζηπάνο, εξαιρετικό τεχνοκράτη με διεθνή διασύνδεση, για να με βοηθήσουν στην επεξεργασία νέων πολιτικών».

Η επιστολή κατέληγε: «Στέλνω επίσης την πρόταση για μηχανισμό διασφάλισης της εγκυρότητας των τεστ Covid-19 και των σχετικών πιστοποιητικών» με το αναγκαίο συμπληρωματικό τεχνικό κείμενο.

Γράμμα στην πρόεδρο

Στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία που ανέπτυξα στηρίχτηκα στη συνεργασία με την ευρωβουλευτή του ΕΛΚ Μαρία ντα Γκράσα Καρβάλιο, η οποία έχει μεγαλύτερη εμπειρία από μένα σε αυτά τα ζητήματα και καλύτερη γνώση των ευρωπαϊκών θεμάτων. Υπήρξε μέλος του επιτελείου του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μπαρόζο, ενώ έχει διατελέσει με επιτυχία υπουργός σε κεντροδεξιές κυβερνήσεις της Πορτογαλίας.

Μαζί στείλαμε επιστολή με ημερομηνία 26 Νοεμβρίου 2020 στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, με τίτλο «Μηχανισμός διασφάλισης της εγκυρότητας για τα τεστ Covid-19 και τους σχετικούς εμβολιασμούς μέσω της αξιοποίησης της τεχνολογίας blockchain».

Στην επιστολή επισημαίναμε τα εξής: «Αγαπητή κ. πρόεδρε, μετά την έκκληση που κάνατε τον Οκτώβριο για την αποδοχή από τα κράτη-μέλη της ανάγκης ελέγχων για τον Covid-19 και τη συζήτηση που είχατε στην Επιτροπή προ ημερών στο ίδιο πνεύμα, υποβάλλουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόταση για τη δημιουργία μηχανισμού που θα εγγυάται την εγκυρότητα των τεστ Covid-19, όπως και των μελλοντικών εμβολιασμών».

Σε άλλο σημείο της επιστολής υπογραμμίζαμε: «Προτείνουμε την αξιοποίηση της τεχνολογίας blockchain για τη δημιουργία ενός απολύτως ασφαλούς μηχανισμού πιστοποίησης εγκυρότητας, ο οποίος θα συμβάλει στην αποκατάσταση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κρατών-μελών σε διασυνοριακό επίπεδο. Ο μηχανισμός θα εξαλείψει την πληγή των πλαστών τεστ που παρουσιάζονται στους διασυνοριακούς ελέγχους και θα περιορίσει τα rapid tests […] οδηγώντας έτσι στην ομαλοποίηση των μετακινήσεων. Με την ανάπτυξη των εμβολιασμών γίνεται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη για έγκυρα πιστοποιητικά.

»Κατά συνέπεια, προτείνουμε στην Επιτροπή να ξεκινήσει τη δημιουργία μιας βάσης δεδομένων με τη χρήση της τεχνολογίας blockchain, η οποία, σε συνδυασμό με ένα τυποποιημένο πανευρωπαϊκό μοντέλο οργανωμένης διαχείρισης, θα προσφέρει μια γρήγορη, οικονομική και απολύτως ασφαλή λύση στο πρόβλημα που απασχολεί όλες τις κυβερνήσεις της Ε.Ε.

»Η εφαρμογή της πρότασης θα μπορούσε να ανατεθεί στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών και σε ένα μεταγενέστερο στάδιο να ενταχθεί ως λύση-πρότυπο στην πρόσφατη πρωτοβουλία της Ε.Ε. για την Ευρωπαϊκή Υποδομή Υπηρεσιών Blockchain».

Ο τρόπος οργάνωσης

Στην επιστολή που απηύθυνα μαζί με την κ. Καρβάλιο προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιγράψαμε την οργάνωση του νέου συστήματος ως εξής: «Μία συγκεντρωτική, απολύτως ασφαλής βάση δεδομένων και γνώσεων, η οποία θα εφοδιάζεται με δεδομένα που θα επικαιροποιούνται σε πραγματικό χρόνο απ’ όλα τα αναγνωρισμένα εργαστήρια για τεστ Covid-19 και εμβολιασμούς σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι, οι εθνικοί οργανισμοί θα αποκτήσουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν blockchain για την ανταλλαγή πληροφοριών στη βάση συμφωνημένων πρωτοκόλλων. Κάθε εργαστήριο θα είναι γνωστό και αξιόπιστο, ενταγμένο στο blockchain μέσα από το δικό του ψηφιακό πιστοποιητικό».

Η επιστολή μας κατέληγε: «Κυρία πρόεδρε, η Ε.Ε. πρέπει να προετοιμαστεί τώρα για την επόμενη μέρα. Πιστεύουμε ότι η πρότασή μας θα συμβάλει αποφασιστικά προς αυτή την κατεύθυνση».

Η απάντηση της Φον ντερ Λάιεν

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής απάντησε στις 21 Δεκεμβρίου 2020 στην επιστολή που της απευθύναμε.

Η απαντητική επιστολή ξεκινούσε ως εξής: «Αγαπητά αξιότιμα μέλη, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την επιστολή σας με την οποία παρουσιάζετε μια πρόταση για μηχανισμό έγκυρης πιστοποίησης τεστ Covid-19 και εμβολιασμών μέσω τεχνολογιών blockchain».

Στη συνέχεια η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπογράμμιζε: «Η Επιτροπή πιστεύει στο δυναμικό των τεχνολογιών blockchain σε όφελος της οικονομίας, των βιομηχανιών και της κοινωνίας στο σύνολό της. Δεδομένων των όσων υπόσχεται αυτή η τεχνολογία σε σχέση με την ασφάλεια, την προστασία των δεδομένων και την αποτελεσματικότητα, η χρήση της θέτει ισχυρή υποψηφιότητα για την ανάπτυξη μιας ψηφιακής τεχνολογικής υποδομής που θα διευκολύνει την ανταλλαγή πληροφοριών για τεστ Covid-19 και εμβολιασμούς […]. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τα κράτη-μέλη για να επιτύχουν μια συμφωνία με κοινά standards, αρχιτεκτονική και κοινές προδιαγραφές για την ασφάλεια, την πιστοποίηση, την ιδιωτικότητα και την ανταλλαγή δεδομένων.

»Η προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού των υπηρεσιών Υγείας αποτελεί προτεραιότητα για την Επιτροπή».

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιστολής κατέληγε στην επιστολή της ότι εκτιμά ιδιαίτερα τον διάλογο σε αυτό το εξαιρετικά σημαντικό θέμα. Αν κρίνουμε από τις πρωτοβουλίες που πήρε και τη δυναμική που ανέπτυξε, έδειξε με τον καλύτερο τρόπο την εκτίμησή της στην προσπάθεια που έκανα με τη συνάδελφο Καρβάλιο και τους συνεργάτες μου.

Εκλαΐκευση της πρότασης

Κάθε πρωτοβουλία των ευρωβουλευτών πρέπει να υποστηρίζεται από την εκλαΐκευση των προτάσεών τους. Όσο καλύτερα εξηγούν τις προτάσεις τους στην ευρύτερη κοινή γνώμη, τόσο μεγαλύτερη είναι η δυναμική που αναπτύσσεται υπέρ της αξιοποίησής τους από τους αρμοδίους.

Με αλλεπάλληλες δημόσιες παρεμβάσεις μου προσπάθησα να φέρω στην επικαιρότητα την κοινή μας πρόταση. Χαρακτηριστικό το άρθρο που δημοσιεύσαμε από κοινού με τη συνάδελφο ευρωβουλευτή στην εφημερίδα «Τα Νέα».

Σε αυτό υπογραμμίζαμε μεταξύ των άλλων: «Η γνησιότητα των πιστοποιητικών τεστ Covid-19 είναι ένα θέμα που προκαλεί σοβαρή ανησυχία σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Πρόσφατα αναδείχθηκε και σε επίπεδο Europol το πρόβλημα των πλαστών πιστοποιητικών που επιτρέπουν μετακίνηση στους κατόχους τους με μειωμένους ελέγχους. Το πρόβλημα ήταν σε γνώση των ελληνικών αρχών ήδη από το καλοκαίρι –ειδικά στους συνοριακούς σταθμούς με τις γειτονικές βαλκανικές χώρες–, με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο να μιλάει για “τεστ-μαϊμού”. Η απουσία ομοιογένειας στην καταγραφή και ταυτοποίηση των πιστοποιητικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο επιτρέπει, λοιπόν, τη δράση εγκληματικών στοιχείων και θέτει εν αμφιβόλω την επιστροφή στην κανονικότητα για την ελεύθερη μετακίνηση εντός της Ε.Ε. –θεμέλιο λίθο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος–, απειλώντας τη χώρα μας με μία ακόμη χαμένη τουριστική περίοδο».

Εκλαϊκεύσαμε την πρότασή μας ως εξής: «Η τεράστια σημασία της αξιοπιστίας των καταγεγραμμένων στοιχείων καθιστά το blockchain την ενδεδειγμένη τεχνολογία, καθώς εγγυάται την ασφάλεια των δεδομένων, λόγω της αναλλοίωτης δομής των εγγραφών του αλλά και της διαφάνειας στη χρήση τους. Αμφότερες οι πτυχές άπτονται των πολιτικών προτεραιοτήτων της Ένωσης, καθώς υπάγονται στο πλαίσιο της προώθησης της ψηφιοποίησης και της διαφάνειας των ευρωπαϊκών πολιτικών με πλήρη συμμόρφωση με την προστασία των προσωπικών πληροφοριών, όπως καθορίζεται από το GDPR».

Όπως αναφέρει ο γενικός διευθυντής της DG CONNECT: «Η φιλοδοξία της Ευρώπης είναι να δημιουργήσει το πρότυπο για τις τεχνολογίες blockchain […]. Τι καλύτερη εφαρμογή, λοιπόν, από αυτήν που εξασφαλίζει την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά και την απρόσκοπτη λειτουργία της οικονομίας στον τουρισμό και σε άλλους νευραλγικούς τομείς».

Σημαντικά πλεονεκτήματα

Η προώθηση ενός αξιόπιστου συστήματος πιστοποίησης της εγκυρότητας των τεστ Covid-19, των εμβολιασμών και της ανάρρωσης από την ασθένεια προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα.

Ουσιαστικά το πιστοποιητικό εμβολιασμού ενημερώνει τις αρχές ότι ο κάτοχος έχει ελάχιστες πιθανότητες να νοσήσει, άρα να αποτελέσει βάρος για το σύστημα υγείας. Επίσης, έχει αισθητά μικρότερες πιθανότητες να μεταδώσει τον ιό, με αποτέλεσμα να μην αποτελεί στατιστικά σημαντικό κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. Ο ταξιδιώτης με πιστοποιητικό εμβολιασμού είναι όσο πιο κοντά μπορούμε να φτάσουμε στην ελεύθερη, χωρίς ελέγχους μετακίνηση. Χώροι στους οποίους έχει τεθεί ως προϋπόθεση εισόδου το πιστοποιητικό αυτό –χωρίς περαιτέρω ελέγχους, όπως π.χ. rapid test– εξασφαλίζουν στους εισερχόμενους τη συνύπαρξη με άτομα που κατά τεκμήριο έχουν πάρει τις ίδιες υψηλού επιπέδου προφυλάξεις για την αποτροπή της διασποράς του ιού. Για να λειτουργήσει το σύστημα που προτείνουμε χρειάζεται μία απολύτως ασφαλής βάση δεδομένων που θα ενημερώνεται σε πραγματικό χρόνο απ’ όλους τους ευρωπαϊκούς φορείς που είναι υπεύθυνοι για τα τεστ Covid-19 και τους εμβολιασμούς. Καθώς η λίστα των φορέων αυτών είναι συγκεκριμένη, ο σωστός σχεδιασμός θα εξασφαλίσει την πιστοποίηση των εγγραφών με ελάχιστο ενεργειακό ή υπολογιστικό αποτύπωμα. Ενώ τα κρυπτονομίσματα απαιτούν τεράστιο αριθμό μαθηματικών υπολογισμών για να βεβαιωθεί μια συναλλαγή, σε ό,τι αφορά τη δική μας πρόταση η υποδομή των εθνικών κέντρων επαρκεί.

Με την προώθηση της πρότασης Μητσοτάκη και με τη δυναμική υποστήριξη της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Φον ντερ Λάιεν, δημιουργούνται νέες δυνατότητες για την ασφαλή και οικονομική οργάνωση των μετακινήσεων για όσο διάστημα διαρκεί η απειλή της πανδημίας.

Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο δημιουργούνται συνεχώς νέες δυνατότητες. Όταν επικρατεί στην Ε.Ε. η θετική προσέγγιση για κοινή αναζήτηση δημιουργικών λύσεων, τα οφέλη είναι σημαντικά για όλους.