Για τον Πρόεδρο

Έφτασα στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Ψυχικού για την κηδεία του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου με λίγα λεπτά καθυστέρηση.

Η ακολουθία είχε αρχίσει, προφανώς στην ώρα της. Χαμογελώντας σκέφτηκα ότι αυτό θα άρεσε στον Πρόεδρο.

Ο Κωστής Στεφανόπουλος ήταν πάντοτε στην ώρα του. Όσοι τον έχουμε συνοδέψει στις επίσημες επισκέψεις του εκτός Ελλάδας ξέραμε πως αν δεν ήσουν στη θέση σου στην αυτοκινητοπομπή στην ώρα σου, ένα δευτερόλεπτο μετά την επίσημη ώρα αναχώρησης, είχες μείνει πίσω. Ουδεμία εξαίρεση. Υπουργοί είχαν μείνει στα αεροδρόμια να ψάχνουν εμπορικές πτήσεις γιατί το ναυλωμένο σκάφος της Προεδρίας δεν περίμενε για κανέναν.

Ο Κωστής Στεφανόπουλος δεν ήταν τύραννος, ή εκκεντρικός. Σεβόταν το θεσμό που υπηρετούσε και ήταν εξαιρετικά σοβαρός στην τέλεση των καθηκόντων του. Την ίδια σοβαρότητα και επαγγελματισμό απαιτούσε από τους συνεργάτες του και από όσους τον συνόδευαν εκπροσωπώντας την Ελλάδα στο εξωτερικό. 

Όσοι είχαμε την τύχη να βρεθούμε μαζί του απολαμβάναμε την εκτίμηση και τον θαυμασμό που του έδειχναν οι ομόλογοί του, οι ξένοι πολιτικοί αρχηγοί κρατών και οι διπλωμάτες. Ο Κωστής Στεφανόπουλος έδινε στο εξωτερικό την εικόνα μιας Ελλάδας σοβαρής, Ευρωπαϊκής, έτοιμης να συμμετάσχει στις διεθνείς διεργασίες με συνέπεια και αξιοπιστία.

Γνώρισα τον Κωστή Στεφανόπουλο το 1996 όταν ολοκλήρωνα τις διδακτορικές σπουδές μου στο George Washington University στην Αμερική. Τότε πρόεδρος του συλλόγου Ελλήνων Φοιτητών και Επιστημόνων είχαμε πείσει το πανεπιστήμιο να του απονείμει το Προεδρικό Μετάλλιο, μια σπάνια τιμή που επεφύλασσε σε κορυφαίες προσωπικότητες. 

Ο προηγούμενος που είχε βραβευτεί ήταν ο Vaclav Havel. H γραφειοκρατία του Υπουργείου Εξωτερικών και της Εθιμοτυπίας κόντεψε να σταματήσει την βράβευση, υποθέτω γιατί κάποιοι εκεί δεν ήθελαν να κουραστούν περισσότερο, αλλά η κατάσταση σώθηκε την τελευταία στιγμή με παρέμβαση σοβαρών διπλωματών, μεταξύ των οποίων ο σήμερα πρέσβης Γιώργος Πουκαμισάς (έχουν περάσει 20 χρόνια – φαντάζομαι με το να το γράφω δεν του κάνω ζημιά).

Ο Πρόεδρος στην τελετή βράβευσης ήταν εξαιρετικός. Όλοι οι Έλληνες φοιτητές καμαρώναμε από υπερηφάνεια για τον λαμπρό τρόπο που είχε μιλήσει και την εξαιρετική εντύπωση που είχε αφήσει στους Αμερικανούς ακαδημαϊκούς. Το πανεπιστήμιο είχε πραγματοποιήσει σχετική έρευνα και είχε πληροφορηθεί πως αγαπούσε την ποδηλασία. Έτσι ταυτόχρονα με το μετάλλιο, ο πρόεδρος του George Washington του χάρισε και ένα σύγχρονο ποδήλατο. Ο Πρόεδρος το δέχθηκε με πολύ χιούμορ. Και το παρέδωσε σε τοπικό ομογενειακό σύλλογο.

Όταν επέστρεψα από την Αμερική στα τέλη του 1999, στα τρία περίπου χρόνια που ήμουν σύμβουλος στο Υπουργείο Εξωτερικών, είχα την σπάνια ευκαιρία να βρίσκομαι μαζί με τον εκάστοτε Υφυπουργό Εξωτερικών, στην συνοδεία του. Ο Κωστής Στεφανόπουλος ήταν ακούραστος. Καθώς είχε κατά νου το δημόσιο χρήμα, κατά την διάρκεια των ατέλειωτων ταξιδιών του, δεν επέτρεπε στον εαυτό του να μείνει σε κανέναν τόπο για ελάχιστη ξεκούραση. 

Είμασταν διαρκώς με τις βαλίτσες γεμάτες γιατί μετά την ολοκλήρωση κάθε επίσημης επίσκεψης το προεδρικό αεροπλάνο αναχωρούσε άμεσα για τον επόμενο προορισμό. Αθήνα – Σιγκαπούρη – Σίδνεϊ – Μελβούρνη – Καμπέρα – Όκλαντ (Νέα Ζηλανδία) – Σίδνεϊ – Σιγκαπούρη – Αθήνα, οι βαλίτσες δεν άδειασαν ποτέ. Ακόμα το θυμάμαι. Σήμερα το πρωί ο τ. Υπουργός Εξωτερικών Θεόδωρος Πάγκαλος έλεγε στον ΒΗΜΑ FM πως σε μία επίσημη επίσκεψη στο Κάιρο του είπε: «Ξέρετε κ. Πρόεδρε, δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουμε όλο αυτό το εξοντωτικό πρόγραμμα που μας προτείνουν οι Αιγύπτιοι». «Κ. Υπουργέ, ας το ακολουθήσουμε» αντέτεινε ο Πρόεδρος. «Από κάθε τι μπορεί να βγει κάτι καλό για την χώρα».

Αυτός ήταν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος. Τιμούσε το αξίωμα του Προέδρου, χωρίς να εκμεταλλεύεται τα προνόμια που συνεπάγεται. Από τα πολλά ταξίδια είχα γνωριστεί καλά με την αστυνομική του φρουρά. Ο μεγαλύτερος τρόμος τους ήταν ότι τους είχε απαγορεύσει αυστηρά η αυτοκινητοπομπή του να κινείται στους δρόμους με αναμμένους τους φάρους των αστυνομικών αυτοκινήτων, και με τροχονόμους στις διασταυρώσεις να κλείνουν την κυκλοφορία. «Ο Πρόεδρος είναι αγαπητός, δεν κινδυνεύει από τον κόσμο. Αλλά να σταματάει το αυτοκίνητο στα φανάρια πλάι σε άλλα που δεν γνωρίζουμε ποιος είναι μέσα; Μπορεί να είναι ένας παλαβός!» μου έλεγε αγχωμένος ο επικεφαλής της αστυνομικής του συνοδείας.

Εκεί που προσωπικά πιστεύω ότι έλαμψε το ήθος του Κωστή Στεφανόπουλου ήταν στην κρίση με την Εκκλησία της Ελλάδος και το ανύπαρκτο θέμα της μη αναγραφής του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, κάτι που εκτός από προφανή στάση ενός κοσμικού κράτους, ήταν και συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Παρά τις λαϊκίστικες απαιτήσεις για δημοψήφισμα, με μεγάλη πίεση από το παλιό του κόμμα, την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας του Κώστα Καραμανλή που είχε υπογράψει στο σχετικό αίτημα της ιεραρχίας, ο Κωστής Στεφανόπουλος εξήγησε στον τότε Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο ότι δεν συνέτρεχε κανένας όρος του συντάγματος για διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Έτσι αποφύγαμε μια διχαστική, άτοπη διαδικασία.

Ο προαύλιος χώρος του Αγίου Δημητρίου Ψυχικού ήταν γεμάτος. Το άγημα της προεδρικής φρουράς παρουσίασε όπλα και η φιλαρμονική συνόδεψε την αναχώρησή του για την πατρίδα του την Πάτρα. Το αυτοκίνητο που μετέφερε την σωρό του είχε αστυνομική συνοδεία. Ελπίζω να σταμάταγε στα φανάρια γιατί αυτός ο σπουδαίος Πρόεδρος έτσι το ήθελε.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στο προσωπικό προφίλ του Στράτου Σαφιολέα στο FB.