Γιατί καταψήφισα το δάνειο των 20 εκ. ευρώ που ζητά ο Δ. Θεσσαλονίκης από την ΕΤΕπ

"Ιούλιος 2009: Σύναψη δανείου 19,5 εκατομμυρίων ευρώ του Δήμου Θεσσαλονίκης από την Τράπεζα Πειραιώς.

Ο τότε Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος υπερασπιζόμενος την αναγκαιότητα του δανείου και τη φερεγγυότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης δηλώνει στο Δημοτικό Συμβούλιο: «Ο Δήμος Θεσσαλονίκης έχει ρευστότητα, είναι ο λιγότερο χρεωμένος Δήμος στην Ελλάδα και δίνει σε αποπληρωμές δανείων λιγότερο από το 1% του ετήσιου προϋπολογισμού του. Γι αυτό και διάφοροι τραπεζικοί οργανισμοί  παρακαλούν για να μας δώσουν δάνεια»

Ο Ανδρέας Κουράκης, μέλος της «Πρωτοβουλίας» του Γιάννη Μπουτάρη ως αντιπολίτευση τότε δηλώνει: «...έχει σημασία και είναι σοβαρή αυτή η συνεδρίαση ξέρετε γιατί; Γιατί αυτή θα συνοδεύει το Δ.Σ. και μετά από εσάς. Για 10 χρόνια. Και θα την κουβαλάμε όλοι. Θα την κουβαλάν και οι Θεσσαλονικείς. Και σ΄  αυτό έχετε μεγάλη ευθύνη όλοι... Εμείς πάντως δεν σας εμπιστευόμαστε, και για την διαδικασία που ακολουθήσατε και για την ουσία του δανείου και για όλη την πορεία την οποία έχετε εδώ πέρα τα τελευταία 2,5 χρόνια, και προφανώς το καταψηφίζουμε και τη διαδικασία και την ουσία που αφορά το δάνειο.»

Ο Γιάννης Μπουτάρης εισάγει σήμερα στο Δημοτικό Συμβούλιο τη λήψη απόφασης για δάνειο 20 εκατομμυρίων Ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Η ίδια ακριβώς επιχειρηματολογία σε αντεστραμμένους ρόλους.

Θα πρέπει πρώτα να έχουμε μια σαφή εικόνα των οικονομικών βαρών του Δήμου Θεσσαλονίκης σήμερα: 

• Ο Δήμος οφείλει 25 εκατομμύρια ευρώ προηγούμενων διοικήσεων 

• υπάρχουν  σοβαρές εκκρεμότητες για απαλλοτριώσεις. Μέχρι το 2018 θα έχουν τελεσιδικήσει και ο δήμος θα κληθεί να πληρώσει περίπου 20 εκ. ευρώ. Τα μισά από αυτά είναι μέχρι το τέλος του ’17.

• και κάθε είδους καταλογισμούς από δικαστικές αποφάσεις (υπεξαιρέσεις κτλ).

Το εν λόγω δάνειο έχει ομολογουμένως καλούς όρους: σταθερό επιτόκιο (με ανώτερο 3%), περίοδο αποπληρωμής 25 χρόνια, και περίοδο χάριτος 6 χρόνια. 

Είναι τα δάνεια όμως  που έφεραν τη χώρα σ’ αυτό το χάλι, σε κάποιο βαθμό και το Δήμο Θεσσαλονίκης. Ξέρετε με τι όρους δανειζόμασταν στα μέσα της «χρυσής» δεκαετίας του 2000; Με επιτόκια της τάξης των 4-4,5 %. Πολύ κοντά σ αυτό που συζητάμε σήμερα. Κάποια στιγμή όμως έρχεται ο λογαριασμός. Και συνήθως βέβαια για τον επόμενο!

Τα  έσοδα του Δήμου Θεσσαλονίκης βαίνουν μειούμενα. Το τεχνικό πρόγραμμα του λόγω μείωσης εσόδων μειώνεται δραματικά κάθε χρόνο: Τα 28,4 εκατομμύρια ευρώ το 2012 έγιναν 17,5 το 2017. Το 2016 ήταν μόλις 13 εκατομ.

Ποιος θα μπορούσε να προβλέψει ποια θα είναι τα έσοδα και πόσες θα είναι οι υποχρεώσεις του Δήμου στο άμεσο και απώτερο μέλλον και αν αυτά θα μπορούν με ευκολία να εξυπηρετηθούν.

Για το δάνειο προβλέπονται εγγυήσεις του Δημοσίου.

Πράγμα που σημαίνει ότι σε περίπτωση αδυναμίας πληρωμής προφανώς θα παρακρατούνται ποσά από τακτικές και έκτακτες επιχορηγήσεις.

Θλίβομαι που η διοίκηση χρησιμοποιεί λογικές αλλά και μεθοδεύσεις της προηγούμενης διοίκησης, τα λάθη της οποίας σε μεγάλο βαθμό πληρώνουμε  σήμερα. Πολλοί δημοτικοί σύμβουλοι της πλειοψηφίας που ιδιωτικά και δημόσια τοποθετούνταν όλο το προηγούμενο διάστημα κατά του δανείου πιέζονται και έρχονται σήμερα να το υπερψηφίσουν.

Στα προτεινόμενα έργα στα οποία θα αξιοποιηθούν το ποσόν του δανείου δεν υπάρχει κανένα αναπτυξιακό κανένα έργο που να δημιουργεί άμεσα θέσεις απασχόλησης . Δεν έχει γίνει καμία προετοιμασία για το ποσόν που πρέπει να καταβληθεί για απαλλοτριώσεις, οι οποίες σταδιακά τελεσιδικούν καθώς και για θέματα ιδιοκτησιακού καθεστώτος εκτάσεων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το Δήμο.

Ας δούμε το παράδειγμα του Δήμου Καλαμάτας για τον οποίο εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2016 δάνειο από της ΕΤΕπ και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων  ύψους 5,34 εκατομμυρίων ευρώ για 6 έργα υποδομής η δημοπράτηση των οποίων θα γινόταν εντός Μαρτίου δηλαδή εντός του μήνα σύναψης του δανείου. Όπως και έγινε καθώς κατά την συνομολόγηση του δανείου έπρεπε να προσκομιστούν οι συμβάσεις ανάθεσης των έργων. Τα περισσότερα έργα ήδη κατασκευάζονται. Κάτι που δε θα συμβεί στο Δήμο Θεσσαλονίκης, καθώς δεν παρουσιάζεται σοβαρή ωριμότητα των προτεινόμενων έργων. 

Τι προτάσεις έρχονται σήμερα για την αξιοποίηση του δανείου του Δήμου Θεσσαλονίκης:

Προτείνεται  η διαμόρφωση της πλατείας Ελευθερίας προϋπολογισμού 5 εκατομ. ευρώ. Σήμερα που λειτουργεί ως parking έχει 240 μόνιμες θέσεις που εξυπηρετούν 1200 με 1500 αυτοκίνητα ημερησίως.

Σκέφθηκε κάποιος που θα «βολευτούν»  αυτά τα αυτοκίνητα και πόσο θα επιβαρύνουν το κέντρο της πόλης με τη δημιουργία του πάρκου; Υπάρχει αντιπρόταση;

Το parking σήμερα αποφέρει ενοίκιο 1,2 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Υπάρχει το οικονομικό του ισοδύναμο στην περίπτωση της κατάργησης της λειτουργίας του.

Να τονίσω εδώ ότι στη μοναδική ίσως ώριμη μελέτη που αφορά το δάνειο δεν προβλέπεται υπόγειο parking για την εξυπηρέτηση των οχημάτων

Η επέκταση της παλιάς παραλίας με την κατασκευή ενός ξύλινου deck προϋπολογισμού 3 εκατομ. ευρώ. Χωρίς καμιά προεργασία, κανένα σχεδιασμό, καμία ωριμότητα σε μελέτες και αδειοδοτήσεις. Ίσως επειδή το ζήτησε η αντιπολίτευση στο Δήμο και θα μπορούσε έτσι να εξευμενιστεί!

Η επέκταση της πεζοδρόμησης της οδού Αγίας Σοφίας από Τσιμισκή έως τη Λεωφ. Νίκης προϋπολογισμού 2,5 εκατομ. ευρώ.

Πρόκειται για μία μάλλον κακή σχεδιαστικά λύση, χωρίς καλή αποδοχή και χρήσεις. Η επέκταση της δε θα αποδώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα για ένα από τα κεντρικότερα κομμάτια της πόλης

Επιλέον απαιτείται πρόσθετη κυκλοφοριακή μελέτη, πράγμα που θα επιβαρύνει χρονικά την υλοποίηση του έργου

Εργα καθαριότητας: Προβλέπεται η υπογειοποίηση κάδων καθαριότητας προϋπολογισμού 10 εκατομ. ευρώ . Ενα έργο που έχει  επαγγελθεί η διοίκηση Μπουτάρη από τις πρώτες μέρες ανάληψης της δημοτικής αρχής. Εχει μπει – βγει στο τεχνικό πρόγραμμα, έγινε προσπάθεια να ενταχθεί σε ευρωπαϊκά προγράμματα, στο πρόγραμμα Jessica χωρίς αποτέλεσμα. Οι κάδοι έπρεπε να είχαν τοποθετηθεί ήδη. Εστω κάποιοι πιλοτικά. Το έργο αυτό να σημειωθεί ότι έχει μόνο έμμεσα ανταποδοτικά οφέλη.

Αναπλάσεις - κατασκευή σχολικής στέγης:  Προτείνεται η  μελέτη ανάπλαση, κατασκευή 6 σχολικών συγκροτημάτων συνολικού προϋπολογισμού 18,61 εκατομ. ευρώ! Από τα προτεινόμενα μπορούν να ενταχθούν στο σχεδιασμό και υλοποίηση από τον κρατικό οργανισμό ΚΤΥΠ ΑΕ (δηλ. κτιριακές υποδομές στον οποίο έχει ενσωματωθεί πρόσφατα ο Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων) που θα απορροφήσει ένα κονδύλι 400 εκατομμυρίων από της ΕΤΕπ. Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι η μελετητική ωριμότητα των έργων, η οποία δεν υφίσταται.

Η παραπάνω λίστα δεν είναι δεσμευτική καθώς η διοίκηση επικαλέστηκε τη δυνατότητα να αλλάζει ο προγραμματισμός των έργων!

Αλλά πώς αλλιώς θα μπορούσαν να υλοποιηθούν τα όποια έργα τελικά αποφασισθούν; Με ποια  χρηματοδοτικά εργαλεία;

Ιδιοι πόροι: Να υπενθυμίσω ότι  ακόμη και στους μειούμενους προϋπολογισμούς μας η  δυνατότητα υλοποίησης τεχνικών έργων χωλαίνει. Η απορροφητικότητα του τεχνικού μας προγράμματος, βρίσκεται μόλις στο 50%, πράγμα που σημαίνει ότι 7 περίπου εκατομ. ευρώ πέρσι επέστρεψαν στον προϋπολογισμό ως ανεκτέλεστο.

Νέο ΕΣΠΑ, Ευρωπαϊκά προγράμματα: Η διαχείριση τους γίνεται από τη Μητροπολιτική Διοίκηση σ’ ένα όργανο όπου Περιφέρεια και δήμοι του πολεοδομικού συγκροτήματος θα συναποφασίσουν

Τα κονδύλια για τους θύλακες υποβάθμισης (όπως αποκαλούνται)  αφορούν ένα ποσόν 84,5 εκατομμύρια ευρώ που θα απορροφηθούν στο πολεοδομικό συγκρότημα.

Τα έργα αφορούν τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη και αποτελούν έργα πρασίνου σε υποβαθμισμένες περιοχές του συγκροτήματος. Για παράδειγμα την ανάπλαση του Δυτικού παράκτιου Μετώπου.

Υπάρχει ένα πλαφόν 2,2 εκατομ. ευρώ για κάθε έργο ακριβώς για να υπάρχει διάχυση των έργων και των ωφελειών.

Αλλά περιμένουν και άλλα 800 εκατομμύριο από το πλαίσιο στήριξης 2014-20. Αυτοί είναι πόροι της ΕΕ. Δε θα χρειασθεί να βάλουμε ούτε ένα ευρώ. 

Προς το παρόν διαφωνούμε και δε συμμετέχουμε σ’ αυτό το πρόγραμμα!

Ο Δήμος Θεσσαλονίκης δε συμμετέχει στη συνεννόηση αυτή θεωρώντας ότι πρέπει να αποτελεί μια ενδιάμεση διαχειριστική, που θα προτείνει και συγχρόνως θα αποφασίζει!

Με όλους διαφωνούμε τελικά;

Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων: Ακούμε για συνεργασία με την κυβέρνηση που εγγυήθηκε δια στόματος αρμόδιου υπουργού την κάλυψη της ίδιας συμμετοχής του Δήμου για το δάνειο και με το απαιτούμενο ποσό των 7 περίπου εκατομμυρίων.

Πόσο ουσιαστικές είναι οι δεσμεύσεις μιας κυβέρνησης και ιδιαίτερα αυτής, όταν πρόσφατα είχαμε την πλήρη αθέτηση των υποσχέσεων προς το Δήμο και προσωπικά προς το Δήμαρχο για την αξιοποίηση του λιμανιού και της 1ης προβλήτας.

Πρόγραμμα Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος: Ο Δήμαρχος έχει πολλές φορές ανακοινώσει την έγκριση έργων αναπλάσεων κόστους 10 εκατομ. ευρώ. Ουδείς γνωρίζει ποια ακριβώς θα χρηματοδοτηθούν. Ποιος τα ωριμάζει αλλά και ποιος θα υλοποιήσει έργα;

Τα resilient cities υλοποιούν ένα πρόγραμμα 1 εκατομ. ευρώ εδώ και ένα περίπου χρόνου. Αλήθεια τί γίνεται με αυτό? Θα μας ενημερώσει κανείς για το πώς αξιοποιούνται αυτά τα κονδύλια;

Τελικά υπάρχει διαχειριστική επάρκεια από το Δήμο μας;

Φοβάμαι ότι τα όποια χρήματα αντληθούν από το δάνειο θα διοχετευθούν μόνο σε μελέτες. Κι άλλες μελέτες λοιπόν!

Και λυπάμαι που δεν προσφέρουμε επάρκεια προετοιμασίας και ικανότητα υλοποίησης

Την ίδια ώρα που δεν έχουμε καύσιμα, σακούλες, Μέσα Ατομικής Προστασίας!

Στον αντίποδα των παραπάνω έργων θα πρότεινα τον άμεσο σχεδιασμό και υλοποίηση των ακόλουθων σημαντικών έργων, που θ’ αλλάξουν πργαμτικά το πρόσωπο και την ποιότητα της ζωής της πόλης:

• τη διαμόρφωση ενός πάρκου 200 τουλάχιστον στρεμμάτων στην ανατολική πύλη της πόλης στην περιοχή της Νέας Ελβετίας, που σήμερα αποτελεί μια αναξιοποίητη αλάνα

• τη διαμόρφωση της πλατείας Διοικητηρίου που έχει παραμείνει ένα παρατημένο αρχαιολογικό κουφάρι.

• την αξιοποίηση των Σφαγείων στο δυτικό τομέα του Δήμου μας και ως χώρου άθλησης. 

• την υπογειοποίηση της Λεωφόρου Νίκης με την επέκταση της προφανώς κατά 20 μέτρα. Θα ελάφρυνε εξαιρετικά την κυκλοφορία και θα απέδιδε την επιθυμητή της χρήση 

• τη σχεδίαση και κατασκευή  δικτύου ποδηλατόδρομων

• τη χρηματοδότηση της παράκτιας συγκοινωνίας με δεδομένη τη δυσκολία εξεύρεσης επενδυτή.

Όλα τα παραπάνω ήταν αντικείμενο προβληματισμού και κριτικής από πολλούς συναδέλφους. Οχι μόνο από εμένα. Τι αλλάζει σήμερα; Μήπως ότι τα 50 εκατομμύρια του δανείου έγιναν 20? Χρειαζόμαστε λιγότερα έργα ή μικρότερη πλειοψηφία από το Δημοτικό Συμβούλιο.

Τα ίδια δυστυχώς έγιναν και το 2009, με πολλούς κοινούς με το σήμερα πρωταγωνιστές.

Για όλους τους παραπάνω λόγους αδυνατώ να αντιληφθώ τη λογική σύναψης του συγκεκριμένου δανείου, την ελλειπή προετοιμασία των προτεινόμενων έργων, και με δεδομένο μάλιστα ότι συζητείται τουλάχιστον για ένα χρόνο. Βρισκόμαστε σε μια λογική «βλέποντας και κάνοντας»

Και απορώ και με την ΕτΕΠ. Πόσο εύκολα αποφασίζει τη δανειοδότηση σε ένα πακέτο παντελώς ανώριμων έργων.

Τελικά διαμορφώνουμε την ατζέντα για το μέλλον της πόλης σε σχέδια χωρίς προετοιμασία, χωρίς διαβούλευση, ωρίμανση, χωρίς ουσιαστικά οφέλη.

Αποφεύγουμε τη συνεργασία με όμορους Δήμους (γιατί ναι θα μπορούσαμε να συνάψουμε το δάνειο σε συνεργασία με τους υπόλοιπους Δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος σε κοινα projects)

Η διαδικασία αυτή, θα πρέπει να αφορά παρεμβάσεις με αναπτυξιακό και ανταποδοτικό χαρακτήρα, οι οποίες να μην είναι αποσπασματικές, αλλά να συνιστούν ένα ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ πρόγραμμα.

Η μάχη για την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής που καθορίζεται από τομείς όπως  το κυκλοφοριακό, το πράσινο, η καθαριότητα, οι χώροι άθλησης και αναψυχής ουσιαστικά έχει χαθεί. Το μόνο ανταποδοτικό στο εν λόγω δάνειο είναι –νομίζω-  η σημερινή ψήφος των συναδέλφων!

Πολύ θα ήθελα να βρισκόμουν μπροστά σ΄ ένα ολοκληρωμένο, εφαρμόσιμο (και μάλιστα άμεσα) σχεδιασμό σε συνεργασία με όλους τους φορείς. Με όλες τις δυνάμεις της πόλης συμμέτοχες.

Δυστυχώς δεν το βλέπω!

Ένα νέο δάνειο δεν αποτελεί μονόδρομο για την υλοποίηση έργων αναπτυξιακού χαρακτήρα στην πόλη. Μονόδρομος, αντίθετα, είναι η συνετή οικονομική πολιτική περιστολής δαπανών ο σωστός σχεδιασμός και προετοιμασία. Η καλύτερη δυνατή στελέχωση και αξιοποίηση ανθρώπινων και οικονομικών πόρων.

Σας παρακαλώ αποσύρετε την εισήγηση και επανέλθετε (σύντομα) με άλλη πρόταση. Που την έχει όντως ανάγκη η πόλη.

Το βλέποντας και κάνοντας που ουσιαστικά προτείνεται σήμερα δε θα έχει αποτελέσματα. Αυτά τα αποτελέσματα που όλοι θέλουμε για την πόλη μας.

Πριν μερικά χρόνια πήραμε μαζί την «πρωτοβουλία». Σήμερα λυπάμαι που το λέω αλλά ψηφίζοντας αυτό το δάνειο κάνουμε τα ίδια λάθη με το παρελθόν που έφεραν το Δήμο και ολόκληρη την χώρα στην κατάσταση που βρίσκεται.

Σε κάθε περίπτωση θα είμαι εδώ να προτείνω, να ελέγχω, να συμμετέχω και να προσφέρω.