Η Άντζελα είναι η είδηση!
Εδώ και αρκετό πια διάστημα, ιδίως με την κυλιόμενη και μάλλον ηθελημένη καθυστέρηση στη διαβόητη αξιολόγηση του διαρθρωτικού προγράμματος της Ελλάδας από τους θεσμούς, η χώρα είναι σαν να έχει βρεθεί επικοινωνιακά σε στάσιμα νερά. Το ίδιο και η πολιτική και η λοιπή σημαντική για την κοινωνία επικαιρότητα. Το τέλμα έχει φτάσει πλέον σε σημείο όπου τα ημιαπεργούντα μέσα ενημέρωσης έχουν αρχίσει να καταπιάνονται με πιο εύκολες, για να μην πούμε ευτελείς όψεις της νεοελληνικής πραγματικότητας.
Ας πάρουμε ένα κραυγαλέο παράδειγμα, το επί δύο εβδομάδες κορυφαίο ζήτημα της κοινής γνώμης που προκάλεσε μύδρους ένθεν κακείθεν. Η πασχαλινή διαφήμιση της μεγαλύτερης βαλκανικής αλυσίδας καταστημάτων παιχνιδιών που είναι ελληνική προδήλως πέτυχε αυτό που επιδίωκε. Η λαϊκή αοιδός Άντζελα Δημητρίου, που μάλλον λίγη σχέση έχει με τη βρετανική αριστοκρατία, δηλώνει «λαίδη» και το επιδεικνύει με πανηγυριώτικο δαχτυλίδι στην κάμερα. Ζητά μάλιστα από τον έφηβο μπροστά της εραστή τη Μεγάλη Παρασκευή (;) να τσουγκρίσει το αυγό της, προκαλώντας τον δε να χτυπήσει «σαν άντρας».
Κι εκεί πιάνουν δουλειά οι κρατικές και μη δομές προστασίας των γυναικών. Στ’ αλήθεια, βέβαια, στις περιοχές όπου κυρίως απευθύνεται καλλιτεχνικώς η Δημητρίου πολλές γυναίκες υποφέρουν από την ενδοοικογενειακή βία, αλλά αυτό μάλλον δεν είναι το ζήτημα των εμπλεκομένων. Το ζήτημα δεν είναι να περιορίσουμε τη βία κατά των γυναικών, όπου κι αν εκδηλώνεται. Κάποιοι από εμάς σίγουρα την έχουμε δει σε κάποιο αστυνομικό τμήμα, στα ταλαιπωρημένα και με μώλωπες πρόσωπα των θυμάτων της. Το ζήτημα είναι να την αποκηρύξουμε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με πάθος και λίγη εξυπνάδα και να ντραπούμε άλλη μια φορά για την κοινωνία μας.
Άλλωστε η διαφημιζόμενη εταιρεία κόπτεται κι αυτή δημοσίως για την προσπάθεια φίμωσης του χιούμορ που εκφράζει η καλτ περσόνα, διακωμωδώντας τα «παθήματα» των γυναικών από τους άντρες με υπερβάλλουσα τεστοστερόνη. Τρίβει όμως κρυφά τα χέρια της από την πολλαπλασιαστική δημοσιότητα και τις αυξημένες πωλήσεις την περίοδο που η μέση νονά αναζητεί μια φθηνή, κινέζικη λύση δώρων για το βαφτιστήρι της.
Η δε διαφημιστική εταιρεία, σε μια έκρηξη ελευθεροφροσύνης, έφτασε στο σημείο να βγάλει δελτίο Τύπου που αρνείται τη λογοκρισία που υπέστη με τη διοικητική επιβολή παράλειψης της επίμαχης φράσης και δηλώνει ότι θα διακόψει τη μετάδοση του εν λόγω τρέιλερ. Αλλά φυσικά δεν τη διακόπτει, παρ’ όλες τις οιμωγές.
Ήδη πιο πριν τον λόγο έχουν πάρει δυναμικά οι υπερασπιστές της «σάτιρας», σάμπως αυτή να εξισώνεται με το έμμεσο κράξιμο μιας μάλλον απαξιωμένης τραγουδίστριας. Σάτιρα είναι πλέον σχεδόν συνώνυμο της διαπόμπευσης, το αιχμηρό χιούμορ συνώνυμο του αυτοεξευτελισμού. Την ίδια στιγμή, όσοι πολλοί έχουν έξη πλέον στην επίδειξη δημοκρατικού φρονήματος, αν και συχνά στην πράξη το κάνουν γαργάρα, το πηγαίνουν παραπέρα και θέτουν σοβαρά και με επιτηδευμένη επιχειρηματολογία ζήτημα ελευθερίας του λόγου, παραγνωρίζοντας ότι η τηλεόραση είναι ρυθμιζόμενο μέσο από τη σύστασή της. Και ευτυχώς, διότι ως το πιο διεισδυτικό εργαλείο επικοινωνίας στις μέρες μας πρέπει να προσέχει τι εκφράζει, πώς το εικονοποιεί και σε ποια κοινά το μεταδίδει.
Με άλλα λόγια, δεν ήταν αρμοδιότητα μόνο μιας ημιιδιωτικής επιτροπής διαφήμισης να ζητήσει την απάλειψη της, χιουμοριστικής κατά τα άλλα, πλην όμως όλως σεξιστικής φράσης. Το ευνουχισμένο σήμερα ΕΣΡ, αντί να επιλαμβάνεται άσχετων καταγγελιών με ενίοτε υποδειγματικά συντηρητικό πνεύμα, θα ήταν σκόπιμο να δει την υπόθεση αυτή ως υπόδειγμα υποβολής του τηλεθεατή σε στερεοτυπικές και προσβλητικές για τη δημοκρατία μας αντιλήψεις της διαφήμισης.
Αλλά, όπως είπαμε, το μέσον είναι το μήνυμα και η ουσία της πραγματικότητας λίγους και μάλλον σιωπηρούς από εμάς αφορά πλέον. Άλλως δεν θα ανεχόμασταν ούτε θα υιοθετούσαμε αρκετοί από εμάς όλον αυτό τον καθημερινό οχετό που μας περιβάλλει μέσα κι έξω από την τηλεόραση, με διαφημίσεις κρεμών ομορφιάς και άλλων θαυματουργών προϊόντων μέσα σε ενημερωτικές εκπομπές, την παράνομη υπαίθρια διαφήμιση παντού στην πόλη και την επιβεβαίωση των πρόθυμων διευκολυντών της ως επιτυχημένων και ισχυρών ανάμεσά μας.
