Το μετρό μπαίνει στην πυκνοκατοικημένη Αθήνα

Τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου της Αθήνας αναμένεται να εξυπηρετήσει η γραμμή 4 του Μετρό «Άλσος Βεΐκου-Γουδή», η οποία θα εκτείνεται σε μήκος περίπου 13 χλμ. από το Άλσος Βεΐκου στο Γαλάτσι έως το Γουδή, εντός των Δήμων Αθήνας, Γαλατσίου, Καισαριανής και Ζωγράφου.

«Είναι έργο 1,6 δισ. ευρώ θα καλύψει τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές, θα προσδώσει σημαντική αξία στις περιουσίες, θα δώσει πρόσβαση στο Μετρό σε εμβληματικές περιοχές», είπε στην τελετή της υπογραφής της σύμβασης έναρξης των εργασιών την προηγούμενη Δευτέρα στο Θέατρο Άλσος Βεΐκου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος επανέλαβε την πεποίθηση του που είχε εκφράσει το 2006 στη Bουλή, σύμφωνα με την οποία «αν δεν προχωρήσουμε γρήγορα στην επέκταση του δικτύου του Μετρό, η Αθήνα θα παραλύσει».

Το συμβατικό τίμημα του έργου, το οποίο είναι το μεγαλύτερο δημόσιο έργο στη χώρα, κοστίζει περίπου 1,2 δισ. ευρώ συν ΦΠΑ, δηλαδή περίπου 1,6 δισ. με χρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ, και η προβλεπόμενη διάρκεια υλοποίησης είναι τα οκτώ χρόνια.

Συνολικά εκτιμάται ότι θα χρησιμοποιούν τη νέα γραμμή για να μετακινούνται περίπου 340.000 επιβάτες ημερησίως, με άμεσο επακόλουθο τη μείωση των μετακινήσεων με ΙΧ κατά 53.000 περίπου ημερησίως και τη μείωση έκλυσης διοξειδίου του άνθρακα κατά 318 tons/ημέρα.

Οι σταθμοί

Οι δεκαπέντε σταθμοί της πρώτου τμήματος Γραμμής 4 έχουν χωροθετηθεί ως εξής:

1. Άλσος Βεΐκου - τερματικός σταθμός

Κάτω από την Λεωφόρο Ομορφοκκλησιάς (Βεΐκου) στο ύψος της οδού Τράλλεων.

1. Γαλάτσι

Κάτω από τη Λεωφόρο Ομορφοκκλησιάς (Βεΐκου) και επί της συνέχειας αυτής, οδό Αγ. Γλυκερίας.

1. Ελικώνος

Στη συμβολή των οδών Αγίας Γλυκερίας και Πάρνηθος κάτω από τον λόφο Ελικώνος, σε χώρο πρασίνου-παιδική χαρά.

1. Κυψέλη

Στην νοτιοανατολική πλευρά της πλατείας Κανάρη, από την οδό Κυψέλης μέχρι την οδό Βελβενδού.

1. Δικαστήρια

Στα δυτικά του συμπλέγματος των Δικαστηρίων, στη συμβολή των οδών Ευελπίδων και Μουστοξύδη.

1. Αλεξάνδρας

Υπόγεια, διαγώνια στον άξονα της Λεωφ. Αλεξάνδρας, στο ύψος της οδού Μουστοξύδη.

1. Εξάρχεια

Επί της πλατείας Εξαρχείων, στη συμβολή των οδών Στουρνάρη και Σπ. Τρικούπη.

1. Ακαδημία

Κάτω από την οδό Ακαδημίας, στο ύψος μεταξύ των οδών Ιπποκράτους και Σίνα, στην περιοχή των κτιρίων της «Τριλογίας», μεταξύ του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών καθώς και του πνευματικού Κέντρου του Δήμου Αθηναίων. Θα έχει άμεση υπόγεια σύνδεση με τον σταθμό «Πανεπιστήμιο» στην Γραμμή 2.

1. Κολωνάκι

Επί της πλατείας Φιλικής Εταιρείας (πλατεία Κολωνακίου), στη συμβολή των οδών Σκουφά, Πατριάρχου Ιωακείμ, Καψάλη, Κουμπάρη, και Κανάρη.

1. «Ευαγγελισμός»

Κάτω από το πάρκο της Ριζάρη, παράλληλα με την οδό Ριζάρη και σε γωνία περίπου 60 μοιρών με τον υφιστάμενο σταθμό «Ευαγγελισμός» της Γραμμής 3.

1. Καισαριανή

Στη Λεωφόρο Εθνικής Αντιστάσεως στο ύψος της Λεωφόρου Βασιλέως Αλεξάνδρου και μεταξύ των οδών Υμηττού και Τζων Κένεντυ.

1. Πανεπιστημιούπολη

Στον Δήμο Καισαριανής, βόρεια της εσωτερικής οδικής αρτηρίας του Πανεπιστημιακού χώρου.

1. Ιλίσια

Στα Άνω Ιλίσια.

1. Ζωγράφου

Υπογείως κατά μήκος της οδού Γ’ Ορεινής Ταξιαρχίας, με το φρέαρ ανοικτού ορύγματος επί της πλατείας Αλεξανδρή (γνωστή και ως πλατεία Γαρδένιας), στη συμβολή των οδών Γ. Ζωγράφου και Γ’ Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Στρ. Αλεξάνδρου Παπάγου. Κατασκευάζεται με τη μέθοδο υπόγειας διάνοιξης με συμβατικά μηχανικά μέσα.

1. Γουδή

Ο σταθμός Γουδή χωροθετείται κάτω από την οδό Λοχ. Σπηλιωπούλου, καταλαμβάνοντας και τμήμα της πλατείας Ελευθερίας.

Υπομονή και βοήθεια

Όπως προκύπτει από τη χωροθέτηση, η Γραμμή 4 θα εξυπηρετεί πολλά σημαντικά κτίρια και εγκαταστάσεις, ανάμεσα στα οποία νοσοκομεία, τα Δικαστήρια, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Υπουργείο Πολιτισμού, τη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, το Μουσείο Μπενάκη (κτίριο Κουμπάρη), το Βρετανικό Συμβούλιο, την Πανεπιστημιούπολη, όμως είναι βέβαιο ότι θα αναστατώσει την καθημερινότητα σε κάποιες γειτονιές της Αθήνας

«Να μην έχουμε καμία αμφιβολία ότι το έργο αυτό είναι τόσο σημαντικό, που θα προκαλέσει αρκετή αναστάτωση σε γειτονιές της Αθήνας και θα χρειαστούμε τη βοήθεια των δήμων», είπε ο πρωθυπουργός, ο οποίος ζήτησε υπομονή από τους πολίτες και βοήθεια από τους δήμους, έτσι «ώστε εντός χρονοδιαγράμματος, σε 8 χρόνια, το Μετρό της Γραμμής 4 να κάνει την πρώτη του διαδρομή».

Η Γραμμή 4 θα συνδέεται με τις υφιστάμενες Γραμμές του Μετρό με δύο σταθμούς ανταπόκρισης (Πανεπιστήμιο/Ακαδημία, Ευαγγελισμός) ενώ με την κατασκευή τεσσάρων νέων σταθμών (Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός) θα αποσυμφορηθούν υφιστάμενοι κεντρικοί σταθμοί Μετρό από τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση του επιβατικού κοινού και ιδίως ο σταθμός του Συντάγματος.

Η σύμβαση

Η σύμβαση έναρξης εργασιών για την κατασκευή της Γραμμής 4 του Μετρό της Αθήνας υπογράφηκε από την Αττικό Μετρό ΑΕ με την ένωση εταιρειών «J&P ΑΒΑΞ Α.Ε. - GHELLA SpA - ALSTOM Transport S.A» και το αντικείμενό της είναι:

• η εκπόνηση της οριστικής μελέτης και της μελέτης εφαρμογής,
• η κατασκευή των έργων πολιτικού μηχανικού,
• η προμήθεια,
• η εγκατάσταση,
• οι δοκιμές και η θέση σε λειτουργία του ηλεκτρομηχανολογικού και σιδηροδρομικού εξοπλισμού,
• η συντήρηση του έργου,
• η εκπαίδευση του προσωπικού,
• η προμήθεια των ανταλλακτικών.

Στο πλαίσιο της Γραμμής 4 θα κατασκευαστούν:

• Ένα νέο Κέντρο Ελέγχου Λειτουργίας (ΚΕΛ) με προοπτική ενσωμάτωσης και του ελέγχου λειτουργίας των Γραμμών 1, 2, 3, αλλά και μελλοντικών αυτόματων νέων γραμμών και του Τραμ, καθώς και ένα νέο κτίριο συντήρησης και επισκευών των νέων συρμών, που θα χωροθετηθούν σε διαθέσιμο χώρο στο αμαξοστάσιο Σεπολίων.
• Δύο επισταθμοί γραμμής πριν από τον σταθμό Άλσος Βεΐκου (κάτω από τη Λεωφόρο Βεΐκου) και μετά τον σταθμό Γουδή (κάτω από τη Λεωφόρο Κατεχάκη), για την εναπόθεση των νέων συρμών, τον καθαρισμό και τη συντήρησή τους.

Κατά μήκος της Γραμμής προβλέπονται εννέα φρέατα ενδιάμεσα ή τερματικά, δηλαδή τα φρέατα ΕΥΔΑΠ, Βεΐκου - Πλυντήριο - Συντήρηση, Βιβλιοθήκης, Διακλάδωσης Ευαγγελισμού, Φορμίωνος, Νήαρ Ηστ, Δικαιοσύνης, ΤΒΜ Κατεχάκη, ΓΝΑ.

Η κύρια σήραγγα στο σύνολο του έργου θα είναι διπλής τροχιάς, εσωτερικής ελάχιστης διαμέτρου 8,48 μ., συνολικού μήκους περίπου 10.144 μ. και θα κατασκευαστεί με κατ’ ελάχιστον δύο καινούργιους μετροπόντικες (μηχανήματα ΤΒΜ - Tunnel BoringMachine) ολομέτωπης κοπής.

Τα υπόλοιπα τμήματα αποτελούνται από σήραγγες υπόγειας διάνοιξης με συμβατικά μηχανικά μέσα μονής τροχιάς, μεταβαλλόμενης διατομής και τριπλής τροχιάς.

Το απαιτούμενο τροχαίο υλικό του έργου περιλαμβάνει 20 αυτόματα τρένα χωρίς οδηγό, καθώς και όλα τα απαιτούμενα ηλεκτρομηχανολογικά και σιδηροδρομικά συστήματα για τη λειτουργία της Γραμμής.

Καινοτομίες

Οι προδιαγραφές για τη Γραμμή 4 ακολουθούν νέα πρότυπα και ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες, ανάμεσα στα οποία είναι

• Γραμμή με τρένα χωρίς οδηγό.
• Τρένα από φιλικά προς το περιβάλλον και σχεδόν πλήρως ανακυκλώσιμα υλικά, με υπεραυτόματα και έξυπνα συστήματα λειτουργίας.
• Πρόβλεψη επιστροφής αναγεννώμενης ενέργειας της πέδης των συρμών.
• Εξελιγμένα συστήματα αυτομάτου ελέγχου όλων των ηλεκτρομηχανολογικών και σιδηροδρομικών συστημάτων.
• Προβλέψεις κυβερνοασφάλειας στη λειτουργία τραίνων και συστημάτων.
• Εξελιγμένα συστήματα επικοινωνιών και εξυπηρέτησης των επιβατών.

Μία από τις πιο σημαντικές καινοτομίες είναι ότι από τη Γραμμή 4 του Μετρό ξεκινά στην Ελλάδα και η εφαρμογή του μοντέλου Building Information Modeling – το λεγόμενο ΒΙΜ.

Πρόκειται για μια καινοτόμα πλατφόρμα, που ενισχύεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά αποτελεί και μέρος των μεταρρυθμίσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς καλύπτει το κενό ανάμεσα στον μελετητή και τον κατασκευαστή του έργου, συνεισφέροντας στην εξοικονόμηση σημαντικών πόρων σε ό,τι αφορά το τελικό κόστος των έργων, που άλλωστε αποτελεί και ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην Ελλάδα.

Η Γραμμή 4 του Μετρό σχεδιάστηκε το 2005 και δημοπρατήθηκε το 2017, αλλά στη συνέχεια αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα.

«Όταν ήρθαμε στα πράγματα το ζήτημα της Γραμμής 4, φαινόταν ένας άλυτος γρίφος. Φτάσαμε κοντά στην ιδέα να ακυρώσουμε τον σχετικό διαγωνισμό. Επιμείναμε και τα έργα θα ξεκινήσουν εντός του καλοκαιριού», είπε ο πρωθυπουργός ενώ ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστας Καραμανλής, διαβεβαίωσε ότι το χρονοδιάγραμμα για τη Γραμμή 4 του Μετρό είναι εργοτάξια για τις πρόδρομες εργασίες μέσα στο καλοκαίρι και ολοκλήρωση του έργου μέσα σε οκτώ χρόνια.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ, η Γραμμή 4 του Μετρό έχει συνολικό μήκος 38,2 χλμ., περιλαμβάνει 35 συνολικά σταθμούς και αποτελείται από πέντε επιμέρους διακριτά τμήματα, Α, Β, Γ, Δ και Ε:

• Τμήμα Α: Άλσος Βεΐκου-Γουδή (μήκους 12,8 χλμ. και 15 σταθμούς).
• Τμήμα Β: Γουδή-Μαρούσι (μήκους 9,6 χλμ. και 8 σταθμούς).
• Τμήμα Γ: Ευαγγελισμός-Άνω Ηλιούπολη (μήκους 4,1 χλμ. και 3 σταθμούς).
• Τμήμα Δ: Άλσος Βεΐκου-Πετρούπολη (μήκους 7,5 χλμ. και 6 σταθμούς).
• Τμήμα Ε: Μαρούσι-Εθνική Οδός (μήκους 4,4 χλμ. και 3 σταθμούς).