Επενδυτές έρχονται στην Ομόνοια. Μπορούν όμως να αλλάξουν την εικόνα της; - Free Sunday
Επενδυτές έρχονται στην Ομόνοια. Μπορούν όμως να αλλάξουν την εικόνα της;

Επενδυτές έρχονται στην Ομόνοια. Μπορούν όμως να αλλάξουν την εικόνα της;

Το ενδιαφέρον προέρχεται τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Η αρχή έγινε με τη λειτουργία του Athens Tiare στην πλατεία Ομονοίας το περασμένο καλοκαίρι, μιας ξενοδοχειακής μονάδας 4 αστέρων με δυναμικότητα 111 δωματίων που λειτουργεί από την εταιρεία Mage Hotels and Resorts A.E. Ακολούθησε τον Δεκέμβριο στην πλατεία Καραϊσκάκη η λειτουργία του ξενοδοχείου Wyndham Grand Athens, 5 αστέρων με 276 δωμάτια, μέλους του Wyndham Hotel Group, μιας από τις μεγαλύτερες ξενοδοχειακές αλυσίδες. Και τα δύο άνοιξαν στη θέση παλαιότερων ξενοδοχείων της Grecotel.

Το επόμενο διάστημα αναμένεται να επαναλειτουργήσουν ακόμη δύο ξενοδοχεία στην περιοχή, όπως επίσης και να ολοκληρωθεί η μετασκευή κτιριακού συγκροτήματος, ιδιοκτησίας ασφαλιστικού ταμείου, σε ξενοδοχείο στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Πληροφορίες κάνουν λόγο και για επαναλειτουργία του πρώην ξενοδοχείου Εσπέρια στην οδό Σταδίου. Η εικόνα της περιοχής δείχνει να αλλάζει. Αρκεί όμως η επαναλειτουργία κάποιων ξενοδοχειακών μονάδων;

Υποβάθμιση και εγκληματικότητα πλήττουν την περιοχή

Την περασμένη Κυριακή ένας 40χρονος τοξικομανής πνίγηκε σε πλημμυρισμένο φρεάτιο του εγκαταλελειμμένου ξενοδοχείου «Απόλλων» στην Ομόνοια, στην οδό Δεληγιώργη 14. Νωρίτερα, σύμφωνα με την αστυνομία, είχε αρπάξει ένα κινητό τηλέφωνο από έναν περαστικό, ο οποίος και τον είδε να μπαίνει στο ξενοδοχείο. Αστυνομικοί που επιχείρησαν να τον σώσουν ανέφεραν ότι δεν συνεργαζόταν για την ανάσυρσή του, με αποτέλεσμα να πνιγεί.

Όπως ανέφεραν κάτοικοι στην FS, στο κτίριο έχουν βρει καταφύγιο δεκάδες τοξικομανείς, και ενώ έχουν ζητήσει επανειλημμένα τη βοήθεια των αρχών, δεν έχει υπάρξει ανταπόκριση. Την ίδια ώρα τα βράδια στην πλατεία Ομονοίας η διακίνηση ναρκωτικών και ουσιών συνοδεύεται από καβγάδες και τραυματισμούς.

«Σιγά σιγά επανέρχεται η εικόνα του 2011-2012» αναφέρει στην FS ο Δημήτρης Νικολακόπουλος, συντονιστής της Κίνησης Πολιτών Κέντρου Αθήνας (ΚΙΠΟΚΑ). «Τα ναρκωτικά έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται στην πλατεία, κυρίως είναι οι Αφγανοί που τα διακινούν. Κάθε βράδυ πάνω στην πλατεία παρατηρούνται φασαρίες και τραυματισμοί, με τα οποία δεν ασχολείται κανείς. Επιπλέον, για μια ακόμη φορά η αστυνομική φύλαξη είναι ελλιπής». Το πρόβλημα όμως δεν περιορίζεται στην πλατεία.

«Οι κλοπές έχουν αυξηθεί και πάλι στη γύρω περιοχή, με τους Μαροκινούς και τους Αλγερινούς να πρωτοστατούν», σύμφωνα με καταστηματάρχες της περιοχής. «Το πρόβλημα δεν το προκαλούν οι πρόσφυγες αλλά οι άνθρωποι που κατάγονται από το Αφγανιστάν, το Μαρόκο και την Αλγερία» ξεκαθαρίζει ο κ. Νικολακόπουλος.

Όπως τονίζει, κάνουν διαρκώς καταγγελίες, προκειμένου να δραστηριοποιηθεί η αστυνομία: «Για να αλλάξει η εικόνα πρέπει να γίνουν περιπολίες, οι οποίες εδώ και χρόνια έχουν πάψει να υπάρχουν στην πρώτη πλατεία της Αθήνας». Όσο για τη λειτουργία των ξενοδοχείων, σύμφωνα με τον κ. Νικολακόπουλο φαίνεται ότι βοήθησε, όχι όμως σε μεγάλο βαθμό: «Τα ξενοδοχεία που άνοιξαν βοήθησαν και υπάρχει ενδιαφέρον από ξενοδοχειακές μονάδες να δραστηριοποιηθούν στο κέντρο της Αθήνας. Η περιοχή αποκτά επενδυτικό ενδιαφέρον και καλό θα είναι να βοηθήσουμε. Μπορεί να την παραμέλησαν προς όφελος άλλων περιοχών, αλλά είναι το meeting point της πόλης».

Παράλληλα, τονίζει την ανάγκη για αύξηση της εμπορικής δραστηριότητας στην περιοχή: «Πρέπει να δοθούν κίνητρα για να ανοίξουν μαγαζιά. Επιπλέον, λείπει το φως. Όσο περισσότερο, τόσο το καλύτερο. Όπου υπάρχει φως, έχουμε μείωση τέτοιων φαινομένων».

Η Ομόνοια δεν είναι τρομακτικός τόπος

Εκτός από τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες, πρωτοβουλία για την αναβάθμιση της περιοχής έχουν πάρει και καλλιτέχνες μέσω του UrbanDig Omonia. Πρόκειται για ένα πλέγμα δράσεων μέσω του οποίου άτομα κάθε ηλικίας και προέλευσης χτίζουν ένα κοινό πολιτισμικό αρχείο (γραπτό και οπτικοακουστικό) με ιστορίες της Ομόνοιας του χθες και κυρίως του σήμερα.

Επιπλέον, θα επιχειρήσει να συνδέσει τα πολλαπλά επίπεδα της Ομόνοιας, αλλά και τις γειτονικές στοές, εξετάζοντας παράλληλα τον τρόπο με τον οποίο ο δημόσιος χώρος εισχωρεί στον ιδιωτικό, τις σχέσεις που καλλιεργούνται αλλά και επιβάλλονται στην πλατεία ανάμεσα στους εμπόρους, τους θαμώνες και τους περαστικούς της. «Το πλέγμα δράσεων σχετίζεται με την ανάγκη ο κόσμος να ερευνήσει τους αστικούς χώρους και τα μυστικά τους μέσω των διηγήσεων» δηλώνει στην FS ο σκηνοθέτης της ομάδας «Όχι παίζουμε» και συντονιστής του project Γιώργος Σαχίνης.

Οι διηγήσεις το καλοκαίρι θα καταλήξουν σε μια περιπατητική παράσταση στην πλατεία Ομονοίας με στόχο να ρίξει φως και σε άλλα πεδία, όπως η έρευνα, ο τουρισμός και η εκπαίδευση. «Η Ομόνοια αποτελεί για εμάς πηγή έμπνευσης, γι’ αυτό και είμαστε ακόμη εκεί» αναφέρει ο κ. Σαχίνης. «Αφενός γιατί υπάρχει ένα αφήγημα φόβου και τρόμου σε σχέση με την πλατεία και αφετέρου επειδή είναι ένα σημείο όπου βιώνεται έντονα ο δημόσιος χώρος. Εκεί στέκονται ώρες και μέρες ατελείωτες σειρές μεταναστών και προσφύγων, οι οποίοι χρησιμοποιούν τον χώρο σαν στέκι. Εκεί ο δημόσιος χώρος είναι στέκι – κάτι που σπανίζει».

Το αρχείο που συλλέγεται από το πλέγμα δράσεων και θα καταλήξει σε παράσταση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, προφορικές μαρτυρίες από τους χρήστες της πλατείας (καταστηματάρχες, περαστικοί, θαμώνες), στοιχεία ροής του κόμβου της Ομόνοιας, εντυπώσεις τοπίου και πολιτισμική δραστηριότητα στον δημόσιο χώρο της Ομόνοιας (χθες και σήμερα).

Οι απαραίτητες αλλαγές επικεντρώνονται σε τρία σημεία, όπως εξηγεί ο κ. Σαχίνης. «Πρέπει να άρουμε το αφήγημα του τρόμου για την Ομόνοια. Η Ομόνοια δεν είναι ένας τρομακτικός τόπος. Αυτό είναι τρομερό εμπόδιο για την οικειοποίηση του χώρου. Επίσης, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι για πολύ κόσμο η Ομόνοια είναι πλατεία. Είναι ένας τόπος όπου μαζεύεται κόσμος και περνά την Κυριακή του. Από πολλούς έχει παρεξηγηθεί ότι η Ομόνοια είναι ένας τόπος που δεν έχει αξιοποιηθεί ή δεν χρησιμοποιείται. Η Ομόνοια χρησιμοποιείται και είναι πλατεία, οπότε αυτό αμέσως βγάζει από την αφάνεια αυτούς που τη χρησιμοποιούν και που για εμάς καμιά φορά είναι αόρατοι. Επιπλέον, στην Ομόνοια, ως χώρος υποδοχής τουριστών λόγω των ξενοδοχείων, καθώς επίσης και μεταναστών και προσφύγων, πρέπει να επιλυθούν κάποια θέματα, όπως αυτό της καθαριότητας. Να δούμε την Ομόνοια ως τόπο υποδοχής, ως το σημείο που για πολλούς ανθρώπους αποτελεί την πρώτη εικόνα της Αθήνας. Και να τους ρωτήσουμε τι λείπει από την Ομόνοια σε αυτή την πρώτη εικόνα».

Το UrbanDig Omonia μελετά και την αγορά της Ομόνοιας. «Οι μικρές επιχειρήσεις επηρεάζονται άρδην από τον δημόσιο χώρο σε σχέση με ένα μεγάλο πολυκατάστημα. Από την καθαριότητα μέχρι μια καμένη λάμπα» καταλήγει ο κ. Σαχίνης. Τις επόμενες μέρες η ομάδα του UrbanDig Omonia προχωρά στην επόμενη φάση «σκαψίματος» της πολυεπίπεδης Ομόνοιας. Στο διάστημα 4-16 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί μια σειρά συνεντεύξεων με εκείνους που εργάζονται και κινούνται στο περιφερειακό κομμάτι της αγοράς, καθώς και με εκείνους που «κατοικούν» το εσωτερικό κομμάτι, σε διαφορετικές ώρες και μέρες, σε μια απόπειρα να «αιχμαλωτιστεί» η Ομόνοια σε όλες της τις φάσεις.

«Αρχικός στόχος μας είναι να καταλάβουμε από τους χρήστες της πλατείας, τους ανθρώπους της αγοράς της, αλλά και από τη δική μας έρευνα χώρου, τι αρέσει, αλλά και τι χρειάζεται να αλλάξει στην Ομόνοια ως πλατεία και ως αγορά» αναφέρεται στην ανακοίνωση της ομάδας. Οι συνεντεύξεις πρόκειται να γίνουν τόσο με «παραδοσιακό» τρόπο όσο και κατά τη διάρκεια στοχευμένων καλλιτεχνικών και σκηνογραφικών παρεμβάσεων στην πλατεία. Μέρος του υλικού που θα συλλεχθεί αναμένεται να χρησιμοποιηθεί στη δημιουργία της τελικής παράστασης, καθώς και στην ψηφιακή εφαρμογή που ήδη συν-κατασκευάζεται με την ολλανδική ομάδα Company New Heroes (Ιούνιος 2017), η οποία θα συμμετάσχει στις παρεμβάσεις του Φεβρουαρίου μέσω του Bas van Rijnsoever.

Σημειώνεται ότι το περασμένο φθινόπωρο έλαβε χώρα στην πλατεία Ομονοίας και η ανθοκομική έκθεση. Τα προηγούμενα χρόνια η έκθεση γινόταν στην πλατεία Κοτζιά. Στόχος των διοργανωτών ήταν ο δημότης να επιστρέψει και πάλι στην πλατεία έχοντας μια καλή αφορμή.

Από το χρώμα στο γκρίζο

Η πλατεία Ομονοίας στα τέλη του 19ου αιώνα ήταν από τις πιο όμορφες περιοχές της Αθήνας, με πολλά κέντρα διασκέδασης, καφενεία, αλλά και μεγάλα ξενοδοχεία, όπως το Μπάγκειον και ο «Μέγας Αλέξανδρος». Στην Ομόνοια συγκεντρωνόταν η κοσμική και πνευματική ζωή της πόλης. Τα πάθη της πλατείας χάνονται μέσα στα χρόνια. Το 1833 οι αρχιτέκτονες Κλεάνθης και Σάουμπερτ την είχαν σχεδιάσει ως ορθογώνια και η επίσημη ονομασία της ήταν πλατεία Ανακτόρων. Γύρω της θα υπήρχαν τα ανάκτορα με θέα την Ακρόπολη και όλα τα δημόσια κτίρια. Το σχέδιο αυτό δεν εφαρμόστηκε ποτέ.

Το νέο σχέδιο προέβλεπε τη δημιουργία μιας μικρής κυκλικής πλατείας με το όνομα πλατεία Όθωνος. Το 1849 με βασιλικό διάταγμα η πλατεία παίρνει σχήμα ορθογώνιο. Το 1862 μετονομάζεται σε πλατεία Ομονοίας – εκεί συγκεντρώθηκαν και έδωσαν όρκο «ομονοίας» οι αρχηγοί των αντίπαλων πολιτικών πλευρών μετά την εκθρόνιση του Όθωνα. Το 1877 φωτίζεται με λάμπες φωταερίου, ενώ ηλεκτροφωτίζεται το 1902. Μέχρι το 1905 οι δρόμοι γύρω της ήταν με χώμα. Τον Ιούνιο του 1930 ο Ελευθέριος Βενιζέλος εγκαινιάζει τον σταθμό του υπόγειου σιδηροδρόμου στην πλατεία Ομονοίας, η οποία είναι πλέον κυκλική. Στο κέντρο της κατασκευάζονται περίπτερα με ανθοπώλες. Το 1934, για να καλυφθούν οι «τρύπες» των εξαερισμών του Ηλεκτρικού, τοποθετούνται περιμετρικά της πλατείας οκτώ κατασκευές γνωστές ως «μούσες της Ομόνοιας».

Από το 1954 η πλατεία αποκτά εμπορικό χαρακτήρα. Το 1960 γίνεται η μεγάλη αναδιάταξή της με την τοποθέτηση σιντριβανιών και την απομάκρυνση των ανθοπωλών, ενώ το 1988 τοποθετείται σε αυτήν το άγαλμα του Δρομέα, έργο του γλύπτη Βαρώτσου. Το άγαλμα απομακρύνεται με την έναρξη των εργασιών του μετρό. Η πλατεία ανακαινίζεται πριν από τους Ολυμπιακούς του 2004, αφήνοντας πίσω της έναν οδικό τσιμεντένιο κόμβο και τον «Πεντάκυκλο» του Γιώργου Ζογγολόπουλου.