Η Google περιορίζει τις πολιτικές διαφημίσεις

Μετά το Twitter ήρθε η σειρά της Google να προχωρήσει στον περιορισμό των πολιτικών διαφημίσεων ενόψει των εκλογών στη Βρετανία και στις ΗΠΑ. Η μηχανή αναζήτησης ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη πως δεν θα επιτρέπει στους διαφημιζόμενους να στοχεύουν ψηφοφόρους βάσει των αναζητήσεων που έχουν πραγματοποιήσει οι τελευταίοι στην Google.

Σύμφωνα με τους νέους κανονισμούς, τους οποίους η εταιρεία θα εφαρμόσει άμεσα, διαφημιζόμενοι όπως υποψήφιοι πολιτικών κομμάτων ή και τα ίδια τα κόμματα δεν θα έχουν στη διάθεσή τους κάποια εργαλεία στόχευσης κοινού τα οποία παρείχε η μηχανή αναζήτησης και τους επέτρεπε να εμφανίζονται σε μεμονωμένους χρήστες που βάσει των αναζητήσεών τους ήταν εν δυνάμει ψηφοφόροι τους. Τα εργαλεία στόχευσης κοινού τα οποία παραμένουν αφορούν την ηλικία, το φύλο και την τοποθεσία του χρήστη, σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα όμως και όχι διεύθυνσης κατοικίας.

Ασφυκτικές πιέσεις στο Facebook

Η Google μπαίνει στο παιχνίδι του περιορισμού των πολιτικών διαφημίσεων λίγο καιρό μετά την αναπάντεχη ανακοίνωση του Twitter περί οριστικής απαγόρευσής τους. Ενόψει των βρετανικών εκλογών στις 12 Δεκεμβρίου και των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ το 2020, η ανάγκη για έλεγχο των διαδικτυακών πολιτικών διαφημίσεων έχει γίνει πιο επιτακτική, αν και έχουν προκληθεί αντιδράσεις στον πολιτικό κόσμο, κυρίως από τα μικρότερα πολιτικά κόμματα, τα οποία έχουν ανάγκη την πολιτική διαφήμιση άνευ όρων, προκειμένου να γίνουν γνωστά.

Με την Google να είναι ο δεύτερος γίγαντας της Σίλικον Βάλεϊ που λαμβάνει μέτρα περιορισμού των πολιτικών διαφημίσεων, οι πιέσεις που ασκούνται πλέον στο Facebook είναι αφόρητες. Η εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχει τεράστιο μερίδιο αγοράς στον τομέα των πολιτικών διαφημίσεων και με τους περιορισμούς που έχουν εφαρμόσει Twitter και Google αυτό αναμένεται να αυξηθεί. Σε πρόσφατο δημοσίευμα του «Guardian» επισημαίνεται η ανακοίνωση του Facebook πως «για περισσότερο από έναν χρόνο έχουμε εξασφαλίσει διαφάνεια σε όλες τις πολιτικές καμπάνιες στις ΗΠΑ, αποτρέποντας ταυτόχρονα τον άμεσο επηρεασμό των ψηφοφόρων. Ακόμα αναζητούμε νέους τρόπους που ίσως διαφοροποιήσουν την προσέγγισή μας στις πολιτικές διαφημίσεις».

Η δριμεία κριτική που δέχεται το Facebook αναφορικά με τις πολιτικές διαφημίσεις έχει να κάνει με τη «μικροστόχευση» (micro-targeting) του κοινού, την οποία επιτρέπει ακόμη. Επιτρέπει δηλαδή μέσα από τα εξειδικευμένα εργαλεία του στον διαφημιζόμενο να επιλέξει μια μικρή ομάδα ανθρώπων με κοινά χαρακτηριστικά, κοινή ιδεολογία, κοινές ανησυχίες και να την επηρεάσει προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Φυσικά τα στοιχεία αυτά συλλέγονται από το τι ψάχνει ο καθένας στο Facebook, πού κάνει like και τι κοινοποιεί. Έτσι, ο εκάστοτε πολιτικός μπορεί να μιλήσει στον χρήστη στη «γλώσσα του». Παρά τις σημαντικές προσπάθειες που γίνονται από Twitter και Google, το Facebook αρνείται να μπει στο παιχνίδι της διαφάνειας ακόμη και μετά τις απτές αποδείξεις ότι δεν κατάφερε να αποτρέψει την επιρροή ρωσικών τρολ στο εκλογικό αποτέλεσμα του 2016 στις ΗΠΑ. Όπως αναφέρει ο «Guardian», στο πλαίσιο της πολιτικής εκστρατείας του Ντόναλντ Τραμπ, πληρώνονται από το επιτελείο του περίπου 1.000 «μικροστοχευμένες» διαφημίσεις την ημέρα που επιτρέπουν στον Πρόεδρο να αλληλεπιδρά με πολλά ετερόκλητα κοινά, χρησιμοποιώντας δεδομένα που του παρέχει το Facebook και τα οποία θα έπρεπε να είναι απόρρητα.

Άμεση εφαρμογή

Η Google θα εφαρμόσει αμέσως τους περιορισμούς της στο Ηνωμένο Βασίλειο λόγω των επικείμενων εκλογών, έως το τέλος του 2019 σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. και έως τις 6 Ιανουαρίου 2020 σε παγκόσμιο επίπεδο. «Παρά το κόστος που θα έχουν αυτοί οι περιορισμοί για την πλατφόρμα μας, είμαστε βέβαιοι ότι αυτές οι αλλαγές θα εξασφαλίσουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων απέναντι στην ψηφιακή πολιτική διαφήμιση» τόνισε σε δήλωσή του ο Σκοτ Σπένσερ, υπεύθυνος των Google Ads και αντιπρόεδρος της εταιρείας, ο οποίος πρόσθεσε πως η Google από τον Μάιο του 2018 μέχρι σήμερα έχει περίπου 128 εκατ. δολάρια κέρδος από τις πολιτικές διαφημίσεις στις ΗΠΑ, ποσό μικρό σε σχέση με το συνολικό κέρδος που εξασφαλίζει απ’ όλες τις διαφημίσεις.

Παρεμβάσεις στην αναζήτηση

Η σημαντική απόφαση της Google ελήφθη στον απόηχο έρευνας της εφημερίδας «Wall Street Journal», η οποία σε πρόσφατο δημοσίευμά της κατηγόρησε βάσει στοιχείων την εταιρεία για παρεμβάσεις στους αλγόριθμους που επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζονται στη μηχανή αναζήτησης οι ιστοσελίδες.

Η εφημερίδα ισχυρίζεται ότι η Google τοποθετεί σε «μαύρη λίστα» διάφορα sites πολιτικού περιεχομένου, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ εμπορικών εταιρειών. Για παράδειγμα, η μηχανή αναζήτησης προωθεί ιδιαίτερα το E-bay εις βάρος άλλων sites για online αγορές, καθώς είναι ένας από τους μεγαλύτερους διαφημιζόμενούς της. Εκπρόσωπος της εταιρείας αρνήθηκε δημόσια την περασμένη εβδομάδα τις κατηγορίες, ωστόσο σε νέο της δημοσίευμα η «Wall Street Journal» προχώρησε σε αποκαλύψεις, επιβεβαιώνοντας το αρχικό της ρεπορτάζ. Παρόμοια έρευνα, σχετικά με τη «λογοκρισία» της Google στον αέρα του διαδικτύου, είχε πραγματοποιήσει το 2017 το World Socialist Web Site.

Παραβιάσεις στο απόρρητο

Επιπλέον, στην ετήσια αναφορά της, που δημοσιεύτηκε την περασμένη Τετάρτη, η Διεθνής Αμνηστία αναφέρει ρητά πως Facebook και Google με την επίμονη παρακολούθηση των διαδικτυακών κινήσεων δισεκατομμυρίων χρηστών έχουν προκαλέσει τεράστια απειλή για τα ατομικά δικαιώματα και την ελεύθερη έκφραση. Όπως αναφέρει η ΜΚΟ, οι λεγόμενες «Big Five» εταιρείες στον χώρο του διαδικτύου (Apple, Amazon, Google, Microsoft, Facebook) κυριαρχούν σε όλες τις διαδικτυακές υπηρεσίες, με αποτέλεσμα οι χρήστες να μην έχουν άλλη επιλογή από το να χρησιμοποιήσουν τις εφαρμογές των συγκεκριμένων εταιρειών. Η Google, για παράδειγμα, ελέγχει το 90% των αναζητήσεων παγκοσμίως, τη στιγμή που το 1/3 του πλανήτη χρησιμοποιεί κάποια διαδικτυακή υπηρεσία που ελέγχεται από το Facebook.

Google και Facebook έχουν πρόσβαση σε διάφορα στοιχεία των χρηστών, από τα βασικά, που είναι η ηλικία, η κατοικία, το φύλο και η οικογενειακή κατάσταση, μέχρι απόρρητα, όπως η οικονομική κατάσταση, η ιδεολογία, οι σεξουαλικές προτιμήσεις κλπ. Κάθε αναζήτηση, κάθε like, κάθε ανάγνωση είδησης μέσω internet, δημιουργεί ίχνη που δεν σβήνουν. Συλλέγονται, κατηγοριοποιούνται και μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά το δοκούν, για θεμιτό ή αθέμιτο σκοπό.

Ο έλεγχος και περιορισμός στις διαδικτυακές πολιτικές διαφημίσεις είναι πλέον πιο επιτακτικός από ποτέ, διότι αν ένας τεχνολογικός κολοσσός που απασχολεί από μηχανολόγους μέχρι ψυχολόγους ειδικούς στην καταναλωτική συμπεριφορά, λόγου χάριν, γνωρίζει τα πάντα γύρω από συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, μπορεί να τους επηρεάσει χωρίς αυτό να γίνει αντιληπτό. Μια τέτοιου είδους επιρροή μπορεί να ασκηθεί και για την έκβαση μιας εκλογικής αναμέτρησης, χωρίς κανείς να μπορεί να αποδείξει την ύπαρξη μιας επίμονης πολιτικής προπαγάνδας, φαινομένου που απειλεί τις σύγχρονες δημοκρατίες.