«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»* - Free Sunday
«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»*

«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»*

Παρατεινόμενες, οι πανδημικές συνθήκες συγκλονίζουν, κουράζουν και μαζί καθιστούν τους πολίτες ανυπόμονους και υπερευαίσθητους…

«Η ελευθερία είναι από τα πιο σημαντικά αγαθά του ανθρώπου».

«Περιόρισε τις ανάγκες σου, για να απλώνεις την ελευθερία σου, είπε ένας σοφός. Προσπαθώ να το εφαρμόσω τώρα».

Όσο περνά ο καιρός και η υγειονομική κρίση διατηρείται επιθετική και ατιθάσευτη, χωρίς να δίνονται πραγματικά σήματα απελευθέρωσης από τους περιορισμούς του κορονοϊού, η εμπιστοσύνη στους κυβερνώντες θα υποχωρεί, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τη συνέχεια…

«Ελευθερία: ζω, αναπνέω, δημοκρατία. Το πιο ελεύθερο πολίτευμα, αλλά και πιο επικίνδυνο, είναι η δημοκρατία. Νιώθω ελεύθερος όταν δεν καταπιέζομαι από διάφορους, όταν η ζωή κυλά ήρεμα… η ίδια η ζωή έχει μέσα της την ελευθερία».

«Πολλά μπορούν να σε κάνουν να μη νιώθεις ελεύθερος, όπως να σου επιβάλλονται. Κάθε φορά, ανάλογα με τις καταστάσεις της ζωής σου, αλλάζει η ελευθερία και η στέρησή της. Αν κάνεις σκέψεις που σου δημιουργούν ψυχική ευεξία, χωρίς παρεμβάσεις και μπορείς να τις υλοποιήσεις, νιώθεις ελεύθερος. Ελευθερία είναι η αυτονομία, η ανεξαρτησία».

Εδώ και περίπου δεκατέσσερις μήνες βιώνουμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση στέρησης της ελευθερίας, με ολοένα και πιο αυστηρά μέτρα καραντίνας…

«Κανείς δεν πίστευε πως θα ζήσουμε τόσο πρωτόγνωρες καταστάσεις, να μην μπορούμε να βγαίνουμε».

«Η στέρηση ελευθερίας είναι στέρηση δικαιωμάτων. Πριν από τον κορονοϊό ήμουν πιο ελεύθερη, απελευθερωμένη. Ένιωθα ευχαρίστηση».

«Πριν από την καραντίνα ήμασταν ελεύθεροι, τώρα ελεύθεροι πολιορκημένοι!»

Οι πολίτες εγκλωβίζονται ολοένα και περισσότερο, μένουν κλεισμένοι στα σπίτια τους, ενώ η χρήση της μάσκας γενικεύεται. Ο καταραμένος ιός ήρθε για να μας υπενθυμίσει πως η ζωή είναι ωραία, όταν την περνάς με άλλους πολλούς, που μοιράζονται μαζί σου αγάπες και απολαύσεις, και ότι η απομόνωση είναι τιμωρία και όχι τρόπος ζωής, όσο ακριβοπληρωμένη κι αν είναι…

«Τώρα αισθάνεσαι καθηλωμένος ψυχικά και νοητικά. Έχει αλλάξει η καθημερινότητα, έχουν έρθει τα πάνω κάτω. Δεν είναι μόνο η περιορισμένη μετακίνηση… μόνο τα εξαρτήματα που πρέπει να κουβαλάς, μάσκες, γάντια…»

«Υπάρχουν περιορισμοί τώρα, δεν μπορώ να βγω έξω, να κάνω αυτά που θέλω, που συνήθιζα, τις δραστηριότητές μου. Περιορίζονται οι κινήσεις μου, η ελευθερία μου».

«Έχει αλλάξει η καθημερινότητά μας, η ζωή μας. Έχουν περιοριστεί οι διαπροσωπικές μου σχέσεις… δεν βλέπω τους φίλους μου, τον αδερφό μου. Είμαι όμως αισιόδοξος».

Και, βεβαίως, για δεύτερο συνεχές Πάσχα θα θέλαμε να πάμε στο χωριό, όχι για να απομονωθούμε στην ησυχία του αφήνοντας πίσω την κουραστική μας πόλη, αλλά για να βρούμε τους συνανθρώπους μας που εκεί μας περιμένουν. Για να γεμίσουμε τις πλατείες και τις εκκλησίες, να πιούμε τσίπουρο κάπου όπου γίνεται χαμός, να χαρούμε με πολλούς, πολλούς άλλους, που σαν εμάς αγαπούν τη γιορτή…

«Ελευθερία πριν ήταν να βγαίνω βόλτες, να παρακολουθώ προγράμματα, να πηγαίνω εκδρομές, να πηγαίνω στο χωριό».

Αν ποτέ ανοίξουν όλα, ας θυμηθούμε να τα χαρούμε πάλι όλοι μαζί. Να τραγουδήσουμε όλοι μαζί σε συναυλίες ή έστω στα μαγαζιά όπου ο τραγουδιστής φωνάζει «δικό σας». Να διασκεδάσουμε , γελώντας ή δακρύζοντας, όλοι μαζί βλέποντας ιστορίες ηρώων σε μεγάλη οθόνη ή σε μια θεατρική παράσταση. Να φάμε και να πιούμε τσουγκρίζοντας ποτήρια και φωνάζοντας «στην υγειά μας»…

«Να εκφράζομαι, να μη με φιμώνουν, να κάνω δραστηριότητες χωρίς να μου το απαγορεύουν, όπως τώρα».

«Να πηγαίνω ελεύθερα να κάνω έξω γυμναστική, περπάτημα χωρίς περιορισμούς».

Αν ποτέ όλα τελειώσουν, ας κάνουμε την αυτοκριτική μας, γιατί δεν είχαμε καταλάβει πόσο ωραία είναι όλα αυτά…

«Πράγματα που τα θεωρούσαμε δεδομένα πλέον δεν είναι. Μετά την καραντίνα θα εκτιμήσουμε τα απλά πράγματα, θα αλλάξει η αίσθηση της ελευθερίας μας. Αυτό έχει και θετικά, θα επαναπροσδιορίσουμε».

Δεν είχαμε, βλέπεις, ποτέ φανταστεί πως μπορούν να γίνουν τόσο απίστευτα σπάνια, ώστε να τα λαχταρούμε, ακόμα κι όσα ποτέ δεν κάναμε.

«Ό,τι στερείσαι το επιθυμείς περισσότερο. Έτσι δεν είναι;»

Κι έτσι, θα επανέλθουμε στην κανονικότητα και στην πάλαι ποτέ γλυκιά ζωή.

*Το παρόν κείμενο αποτελεί προϊόν της συλλογικής προσπάθειας των ενοίκων του Ξενώνα Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης «Οδυσσέας» της ΕΠΑΨΥ με συντονίστρια την ψυχολόγο και μέλος της Θεραπευτικής Ομάδας Αγγελική Μαρή. Λόγω πανδημίας, οι μετακινήσεις και οι διαπροσωπικές επαφές των φιλοξενουμένων στις στεγαστικές δομές ήταν εξαιρετικά περιορισμένες συγκριτικά με αυτές του υπόλοιπου πληθυσμού. Ως αποτέλεσμα, η αίσθηση ελευθερίας των ενοίκων δοκιμάστηκε ποικιλοτρόπως. Τα λόγια που ακολουθούν είναι η προσπάθειά τους να εκφράσουν ελεύθερα πώς βίωσαν αυτόν τον οδυνηρό εγκλεισμό και να «σπάσουν», έστω με τη φωνή τους, τους επιβεβλημένους περιορισμούς.

Η ΕΠΑΨΥ ιδρύθηκε το 1988 με πρωτοβουλία του καθηγητή Στέλιου Στυλιανίδη και έκτοτε δραστηριοποιείται αδιάκοπα με σκοπό την προσφορά ενός εναλλακτικού μοντέλου παροχής ψυχιατρικής φροντίδας στην κοινότητα με βάση τις αρχές της Κοινωνικής Ψυχιατρικής και της Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης. Ο Ξενώνας «Οδυσσέας» είναι μονάδα ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος του υπουργείου Υγείας «Άμεση βοήθεια του Ψ.Ν.Α. Δρομοκαΐτειο». Αποτελεί στέγη μακράς διαμονής (36 μήνες) που παρέχει υπηρεσίες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ενήλικα άτομα με χρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας και λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 2000 στο Χαλάνδρι. Η λειτουργία του Ξενώνα στηρίζεται στις αρχές της εξωνοσοκομειακής φροντίδας, της ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, της κοινωνικής ένταξης και επανένταξης, παρέχοντας ένα θεραπευτικό περιβάλλον φροντίδας και στήριξης στους ενοίκους της.