Αποδομείται το αφήγημα της καθαρής εξόδου

Απαισιόδοξοι εμφανίζονται οι Έλληνες για την πορεία της οικονομίας και τα προσωπικά τους οικονομικά παρά την πολυδιαφημισμένη έξοδο από τα μνημόνια. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά άλλωστε, από τη στιγμή που οι Έλληνες φορολογούμενοι βιώνουν σε καθημερινή βάση τα μνημονιακά μέτρα, με τους περισσότερους να μην μπορούν να σηκώσουν το βάρος της υπερφορολόγησης.

Τα αποτελέσματα έρευνας της Pulse για το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών (ΕΒΕΑ) αποδομούν πλήρως το κυβερνητικό αφήγημα της «καθαρής εξόδου» και κατά συνέπεια το success story του Αλέξη Τσίπρα και της κυβέρνησής του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία των πολιτών –και συγκεκριμένα επτά στους δέκα– δεν βλέπει καμία βελτίωση στα οικονομικά του παρά την έξοδο από τα μνημόνια. Την ίδια στιγμή, οι έξι στους δέκα καταναλωτές «μόλις που τα βγάζουν πέρα», το 45% προβλέπει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης το επόμενο 12μηνο, ενώ το 82% των νοικοκυριών δεν θα καταφέρει να αποταμιεύσει ούτε 1 ευρώ την ίδια περίοδο.

Απίθανη η αποταμίευση

Η έρευνα για τον μήνα Νοέμβριο πραγματοποιήθηκε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.500 καταναλωτών και δείχνει ότι μόλις το 13% των ερωτηθέντων θεωρεί αρκετά πιθανή την αποταμίευση το προσεχές 12μηνο και 2% τη θεωρεί πολύ πιθανή. Αντιθέτως, για το 15% δεν είναι πιθανή και για το 67% αδύνατη. Επιπλέον, από το 57% που οριακά τα βγάζει πέρα, το 14% έχει αναγκαστεί να καταφύγει στις αποταμιεύσεις του. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αποταμιεύσεις του ιδιωτικού τομέα στα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα μειώθηκαν τον Οκτώβριο στα 131,484 δισ. ευρώ, από 131,712 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο και ενώ τον Νοέμβριο του 2014 έφταναν τα 164 δισ. ευρώ.

Εξάλλου, αποθαρρυντικά είναι τα ποσοστά των καταναλωτών οι οποίοι εκφράζουν την πρόθεσή τους για περισσότερες μείζονες αγορές (επίπλων, ηλεκτρικών συσκευών κ.λπ.), καθώς ο αριθμός αυτός αντιστοιχεί μόλις στο 7% του συνόλου. Η πλειοψηφία, και συγκεκριμένα το 49%, δηλώνει ότι οι προοπτικές για μείζονες αγορές θα παραμείνουν σχεδόν αμετάβλητες. Πολύ λιγότερες αγορές προτίθεται να κάνει το 26% και ελαφρώς λιγότερες το 16%.

Επίσης, το 43% των ερωτηθέντων (όσο και τον Οκτώβριο) προβλέπει μικρή ή αισθητή άνοδο της ανεργίας, ενώ το 24% (από 23% τον προηγούμενο μήνα) αναμένει μικρή ή αισθητή μείωσή της. Παράλληλα, εντάθηκε η ανησυχία των νοικοκυριών για την αύξηση του πληθωρισμού. Συγκεκριμένα, άνοδο τιμών, με τον ίδιο ή ταχύτερο ρυθμό, προβλέπει πλέον το 42%, από 38% τον Οκτώβριο, ενώ σταθερότητα προβλέπει το 33% τον Νοέμβριο, από 38% τον Οκτώβριο.

Πρόωρες εκλογές

Όσον αφορά το ενδεχόμενο προσφυγής στις κάλπες, το 47% απάντησε πως είναι αναγκαίες οι πρόωρες εθνικές εκλογές για τη βελτίωση της οικονομίας, ενώ το 41% είπε πως δεν είναι αναγκαίες. Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι και η Citigroup αξιολογεί θετικά τις εκλογές και κυρίως μια νίκη της ΝΔ. Ειδικότερα, στην τελευταία της ανάλυση αναφέρεται ότι η Ελλάδα μπορεί μέσα στο 2019 να έχει μια σημαντική ευκαιρία βελτίωσης λόγω του γεγονότος ότι θα διεξαχθούν εκλογές. Μάλιστα, οι αναλυτές της Citigroup εκτιμούν ότι ενδεχόμενη νίκη της ΝΔ θα αποτελέσει θετική εξέλιξη, καθώς «μια πιο συντηρητική κυβέρνηση αναμένεται να είναι πιο φιλική από την υφιστάμενη τόσο για τις αγορές όσο και για την επιχειρηματικότητα».

Επίσης, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 66% των συμμετεχόντων στην έρευνα του ΕΒΕΑ αξιολογεί αρνητικά τη στάση της κυβέρνησης απέναντι στις επενδύσεις.

Παράλληλα, οι τρεις στους πέντε αξιολογούν αρνητικά και τη στάση της κυβέρνησης όσον αφορά τη στήριξη ευάλωτων οικονομικά τάξεων, ανέργων και χαμηλοσυνταξιούχων. Αυτό, εξάλλου, επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία της Eurostat για το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα. Στην ανάγκη «προσλήψεων νέου και κατάλληλου προσωπικού στους τομείς της Παιδείας, της Υγείας και της Ασφάλειας» συμφωνεί το 74% και στην ύπαρξη «… περιθωρίου μείωσης στα δημοτικά τέλη και τους φόρους της περιοχής σας» το 67%.

Κατάρρευση του κοινωνικού κράτους

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, οι κοινωνικές δαπάνες (social protection) στην Ελλάδα αντιστοιχούν στο 26,6% του ΑΕΠ, δηλαδή λίγο πιο κάτω από τον κοινοτικό μέσο όρο.

Ωστόσο, πρόκειται για μαγική εικόνα, καθώς όποιος ανατρέξει στην ποιοτική ανάλυση αυτών των δαπανών και στο πώς ακριβώς κατανέμονται, θα διαπιστώσει ότι το κοινωνικό κράτος στην Ελλάδα εξαντλείται στην καταβολή των συντάξεων, που απορροφούν το 65,1% του συνόλου των κοινωνικών δαπανών. Αποτέλεσμα; Τα κονδύλια που απομένουν για ανέργους, για τη στήριξη της οικογένειας, για την περίθαλψη, για τους αναπήρους και όσους βρίσκονται στη ζώνη του κοινωνικού αποκλεισμού είναι… ψίχουλα.

Ειδικά για τους ανέργους, η Ελλάδα δίνει μόνο το 3,7% των κοινωνικών δαπανών, όταν η Ισπανία, που βρέθηκε κι αυτή με εκρηκτικά ποσοστά ανεργίας, δίνει το 8,1%. Η εικόνα γίνεται ακόμα πιο τραγική αν ανατρέξει κανείς στους απόλυτους αριθμούς. Συγκεκριμένα, μετρημένα σε μονάδες αγοραστικής δύναμης, δηλαδή στην πραγματική τους αξία, το ελληνικό κράτος δίνει το ποσό των 190,77 ευρώ(!) ανά άτομο.