Καταρρέει η μεσαία τάξη στην Ελλάδα - Free Sunday
Καταρρέει η μεσαία τάξη στην Ελλάδα
Η μεσαία τάξη στην Ελλάδα σε ποσοστό 95% αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών της, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Νορβηγία και στη Σουηδία είναι 10% και υπερβαίνει το 70% μόνο σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία και η Βουλγαρία.

Καταρρέει η μεσαία τάξη στην Ελλάδα

Υπό κατάρρευση είναι πλέον η μεσαία τάξη στην Ελλάδα, καθώς αδυνατεί να καλύψει ακόμα και βασικές της ανάγκες. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΟΣΑ, εννέα στα δέκα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα δηλώνουν δυσκολίες κάλυψης των βασικών αναγκών τους. Κι αυτό τη στιγμή που, κατά κοινή ομολογία, η μεσαία τάξη είναι εκείνη που «κινεί» την αγορά και κατά συνέπεια σε αυτή βασίζεται η οικονομία.

Το γενικό, όμως, συμπέρασμα της έκθεσης είναι ότι το κόστος διαβίωσης αυξάνεται ταχύτερα από το διαθέσιμο εισόδημα, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα μεγαλύτερα προβλήματα υπερχρέωσης. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι η μεσαία τάξη στην Ελλάδα σε ποσοστό 95% αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών της, όταν το αντίστοιχο ποσοστό στη Νορβηγία και στη Σουηδία είναι 10% και υπερβαίνει το 70% μόνο σε χώρες όπως η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία και η Βουλγαρία.

Όπως προκύπτει από τη μελέτη, το 2016 στην Ελλάδα ως «μεσαία τάξη» θεωρούνταν ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό με εισόδημα από 7.894 έως και 21.050 δολάρια. Αυτό που αποτυπώνεται στην έκθεση είναι ότι η μεσαία τάξη στην Ελλάδα έχει σχεδόν αφανιστεί και κατέχει την ένατη χειρότερη θέση, ξεπερνώντας μόνο την Τουρκία, τη Χιλή, το Μεξικό, τη Ρωσία, τη Βραζιλία, την Κίνα, τη Ν. Αφρική και την Ινδία. Στον αντίποδα βρίσκεται το Λουξεμβούργο με εισόδημα μεσαίας τάξης 26.482 δολ. έως 70.620 δολ., η Νορβηγία με 26.404 δολ. έως 70.411 δολ. και η Ελβετία με 24.664 δολ. έως 65.771 δολ. Ακόμα και οι χώρες που αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα με τα δικά μας, όπως η Πορτογαλία (9.854 δολ. έως 26.278 δολ.) και η Ισπανία (12.911 δολ. έως 34.428 δολ.), βρίσκονται σε υψηλότερες θέσεις.

Στις πρώτες θέσεις

Εν τω μεταξύ, η Ελλάδα φιγουράρει ξανά στις πρώτες θέσεις μεταξύ των κρατών του ΟΟΣΑ όσον αφορά τις επιβαρύνσεις για τις οικογένειες. Ειδικά για τις οικογένειες με δύο παιδιά, η χώρα φτάνει στην 3η θέση, καθώς ένα τέτοιο νοικοκυριό βλέπει τον φόρο εισοδήματος να ανεβαίνει σταθερά από το 2015 και μετά, φτάνοντας στο 10,6% των ακαθάριστων αποδοχών του ζευγαριού.

Η εικόνα βελτιώνεται αν συνυπολογιστούν τα οικογενειακά επιδόματα που πλέον λαμβάνουν εκ των υστέρων και οι οικογένειες με ένα ή δύο παιδιά. Ακόμα κι έτσι, όμως, η Ελλάδα παραμένει στην 3η θέση διεθνώς ως προς τις επιβαρύνσεις των οικογενειών αυτών. Ωστόσο, η έκθεση του ΟΟΣΑ δεν αποτυπώνει ούτε τις απώλειες επιδομάτων για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες ούτε τι απομένει τελικά στο νοικοκυριό μετά και τις αυξήσεις των έμμεσων φόρων των τελευταίων ετών.

Η έκθεση εξετάζει τις άμεσες φορολογικές και ασφαλιστικές επιβαρύνσεις κατά το 2018 και όπως προκύπτει οι φόροι και οι εισφορές «τρώνε» το 40,9% του εισοδήματος για έναν άγαμο εργαζόμενο. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σύγκριση με το 2017 καταγράφεται αύξηση 0,15% λόγω φόρου εισοδήματος.

Για οικογένεια με έναν εργαζόμενο και δύο παιδιά, όμως, η φορολογική επιβάρυνση διαμορφώνεται στο 37,9%, καθώς συνυπολογίζονται τα οικογενειακά επιδόματα, που δεν λαμβάνουν οι άγαμοι.

Σε άλλη περίπτωση, για τετραμελή ελληνική οικογένεια όπου εργάζονται και οι δύο γονείς, η φορολογική επιβάρυνση φτάνει στο 38,4% και κατατάσσεται στην 7η θέση με τις μεγαλύτερες επιβαρύνσεις. Η συγκεκριμένη οικογένεια διαπιστώνει ότι το 23% του ακαθάριστου εισοδήματός της πήγε σε φόρους και εισφορές.

Όσον αφορά τους άγαμους, σημειώνεται ότι το 2000 έπρεπε να δώσουν το 38,8% των ακαθάριστων αποδοχών τους σε φόρους και εισφορές, αλλά ενώ το 2011 το ποσοστό έφτασε στο 43%, το 2015 έπεσε στο 39,1% και έκτοτε κάθε χρόνο ανεβαίνει, για να φτάσει πέρυσι στο 40,9%.

Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είναι η ανάλυση για το τι τελικά μπήκε στην τσέπη των εργαζομένων για κάθε 1 ευρώ αύξησης στον ακαθάριστο μισθό τους. Ένας άγαμος με μισθό στο 67% του μέσου όρου θα δει αύξηση 0,83 ευρώ, καθώς τα «πάνε» σε εισφορές. Ένας άγαμος με τον μέσο μισθό θα πάρει τελικά 0,86 ευρώ κι ένας άλλος… προνομιούχος με μισθό στο 167% του μέσου μισθού θα πάρει στο χέρι 0,82 ευρώ. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, τη μικρότερη πραγματική αύξηση είδαν μονογονεϊκές οικογένειες με δύο παιδιά και αποδοχές στο 67% του μέσου μισθού, αφού τα φορολογικά βάρη κατεβάζουν την πραγματική αύξηση στα 0,76 ευρώ.

Πονοκέφαλος

Σύμφωνα με διαφορετική έρευνα του ΟΟΣΑ, οι Έλληνες θεωρούν τη δυσκολία να καλύψουν τις δαπάνες τους ως τον σημαντικότερο βραχυπρόθεσμο κίνδυνο, ενώ μακροπρόθεσμα θεωρούν ως μεγαλύτερο κίνδυνο την οικονομική ασφάλειά τους στα γηρατειά. Ειδικότερα, επτά στους δέκα Έλληνες (το 70,5%) θεωρούν τη δυσκολία να καλύψουν τις δαπάνες τους ως έναν από τους τρεις μεγαλύτερους βραχυπρόθεσμους κινδύνους για τους ίδιους ή τις οικογένειές τους.

Το αντίστοιχο ποσοστό για τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ διαμορφώνεται στο 47,3%. Οι δύο άλλοι μεγαλύτεροι βραχυπρόθεσμοι κίνδυνοι που αισθάνονται οι Έλληνες είναι η ασθένεια ή η αναπηρία τους (46,1% έναντι 54% κατά μέσο όρο στις 21 χώρες) και η απώλεια της εργασίας τους (42,4% έναντι μέσου όρου 35,5%). Ακολουθεί ο κίνδυνος από τη βία ή το έγκλημα (33% έναντι μέσου όρου 34%). Πολύ χαμηλότερα είναι τα ποσοστά που αναφέρθηκαν για τον κίνδυνο ανεπαρκούς κατοικίας (20,3% έναντι μέσου όρου 27,5%), πρόσβασης σε φροντίδα ή εκπαίδευση των παιδιών (28,2% έναντι μέσου όρου 15,8%) και πρόσβασης σε μακροπρόθεσμη περίθαλψη (20,3% έναντι 26,3%).