Έρχεται τσουνάμι… πλειστηριασμών

Τσουνάμι… πλειστηριασμών, που θα παρασύρει όσους δεν έχουν προχωρήσει σε κάποια ρύθμιση του δανείου τους, έρχεται μέχρι το τέλος του 2019. Κι αυτό γιατί οι τράπεζες θεωρούν ότι όποιος επιθυμεί να προστατέψει την πρώτη κατοικία του έχει διαθέσιμα εργαλεία. Στο πλαίσιο αυτό, τα περισσότερα ακίνητα που βγαίνουν σε πλειστηριασμό είναι εμπορικοί και βιομηχανικοί χώροι, καθώς και πολυτελείς και εξοχικές κατοικίες.

Συγκεκριμένα, έως το τέλος του 2019 έχει προγραμματιστεί να διεξαχθούν περί τους 2.400 νέους πλειστηριασμούς, ενώ ο αριθμός τους έως και το τέλος του Ιανουαρίου αναμένεται να ξεπεράσει τους 5.500 και να αυξηθεί τους επόμενους μήνες.

Σημειώνεται ότι, δύο χρόνια μετά την ενεργοποίηση του eauction, περισσότεροι από 53.000 πλειστηριασμοί ακινήτων έχουν αναρτηθεί μέχρι σήμερα στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Τον πρώτο μήνα λειτουργίας της, τον Νοέμβριο του 2017, διενεργήθηκαν μόλις 8 πλειστηριασμοί και τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου 20. Από τον Μάιο του 2018 και μετά, διενεργούνται σταθερά περισσότεροι από 1.000 πλειστηριασμοί κάθε μήνα.

Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις τα ακίνητα καταλήγουν στις ίδιες τις τράπεζες. Ειδικότερα, καθ’ όλη τη διετία, από τους 31.481 πλειστηριασμούς που διενεργήθηκαν, μόνο στους 12.969 (41%) υπήρξε πλειοδότης. Στους 10.335 εξ αυτών «νικητής» ήταν τράπεζες και μόλις 2.634 τρίτοι.

Την ίδια στιγμή οι τράπεζες προχωρούν σε μαζικές διασταυρώσεις, προκειμένου να ελέγξουν την αξιοπιστία των στοιχείων όσων έχουν υποβάλει αίτηση ένταξης στον νόμο Κατσέλη και να διαπιστώσουν κατά πόσο τα οικονομικά δεδομένα που έχουν δηλώσει οι οφειλέτες είναι τα πραγματικά. Η διασταύρωση των στοιχείων άρχισε στις αρχές Νοεμβρίου, μέσω της πρόσβασης που δόθηκε στις τράπεζες στη βάση δεδομένων της ΑΑΔΕ, και αποσκοπεί στο να αποκαλύψει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές, αλλά και αυτούς που έστω και για τυπικούς λόγους δεν δικαιούνται προστασία. Η επαλήθευση των στοιχείων γίνεται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας που έχει δημιουργηθεί από την ΕΓΙΧ, στην οποία έχουν «φορτωθεί» οι περίπου 100.000 εκκρεμείς αιτήσεις του νόμου Κατσέλη.

Αναθέρμανση του ενδιαφέροντος

Παράλληλα, έχει αναθερμανθεί το ενδιαφέρον ιδιωτών να «χτυπήσουν» κάποιο ακίνητο μέσω των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, εκμεταλλευόμενοι και το γεγονός ότι η μέση αξία των ακινήτων που «βγαίνουν στο σφυρί» έχει μειωθεί σημαντικά. Κι αυτό γιατί στην αρχή οι τράπεζες έβγαζαν σε πλειστηριασμό μεγάλα ακίνητα, στρατηγικών κακοπληρωτών, ώστε να πιέσουν αυτή την κατηγορία οφειλετών, αλλά και να πείσουν για την αποφασιστικότητά τους σε σχέση με τους πλειστηριασμούς, αποφεύγοντας ταυτόχρονα κοινωνικές αντιδράσεις. Στη συνέχεια, όμως, και υπό την πίεση επίτευξης συγκεκριμένων στόχων λόγω του μνημονίου, άρχισαν να ρευστοποιούν και μικρότερης αξίας ακίνητα.

Πιο αναλυτικά, τον Νοέμβριο του 2017, όταν δηλαδή άρχισαν οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, η μέση προσφορά για τα ακίνητα που αγοράστηκαν (όλα με πλειοδότη την επισπεύδουσα τράπεζα) ήταν 239.638 ευρώ. Τον Νοέμβριο του 2018, στους πλειστηριασμούς όπου υπήρξε πλειοδότης, η μέση προσφορά όπου πλειοδότησε η τράπεζα ήταν 114.144 ευρώ, ενώ όπου πλειοδότησαν ιδιώτες ήταν 260.611 ευρώ. Σημαντική μείωση παρατηρήθηκε τον Νοέμβριο του 2019: η μέση προσφορά ήταν 86.095 ευρώ όταν πλειοδοτούσε η τράπεζα και 98.174 ευρώ όταν πλειοδοτούσε ιδιώτης.

Έτσι, τους τελευταίους τρεις μήνες παρατηρείται συνεχής αύξηση των χρηστών του eauction, δηλαδή εκείνων που εγγράφονται στην πλατφόρμα προκειμένου να συμμετάσχουν ως υποψήφιοι αγοραστές στα προγράμματα πλειστηριασμών που δημοσιεύουν κυρίως οι τράπεζες, αλλά και οι εταιρείες διαχείρισης, το Δημόσιο ή ακόμη και ιδιώτες που έχουν απαιτήσεις έναντι οφειλετών τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Συλλόγου Εφετείων Αθηνών-Πειραιώς-Αιγαίου και Δωδεκανήσου, που έχει και την ευθύνη λειτουργίας της πλατφόρμας eauction, οι εγγεγραμμένοι χρήστες στην ηλεκτρονική πλατφόρμα φτάνουν σήμερα τους 9.626, αλλά οι αιτήσεις που έχουν εγκριθεί ανέρχονται σε 33.656. Η αύξηση του ενδιαφέροντος για την αγορά ακινήτων μέσω του eauction έχει γίνει εμφανής από τον Σεπτέμβριο, οπότε κάθε μήνα εγγράφονται περισσότεροι από 700 νέοι χρήστες, σαφής ένδειξη της αυξανόμενης ζήτησης στην αγορά του real estate, μέρος της οποίας στρέφεται πλέον στην προσφορά ακινήτων μέσω της πλατφόρμας.

Αναποτελεσματικό εργαλείο

Αυτό που προκύπτει, λοιπόν, είναι ότι οι πλειστηριασμοί δεν έχουν πετύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα, προκαλώντας δυσαρέσκεια στις Βρυξέλλες, κάτι που αποτυπώνεται και στην 4η έκθεση ενισχυμένης εποπτείας από την Κομισιόν.

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν αναγνωρίζει ότι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων έχει επιταχυνθεί, αλλά το συνολικό απόθεμά τους παραμένει πολύ υψηλό (74,5 δισ. ευρώ τον Ιούλιο του 2019) και αποτελεί μία από τις υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες της ελληνικής οικονομίας. Μάλιστα, στην έκθεση γίνεται επαινετική αναφορά στο σχέδιο «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων, αλλά η Κομισιόν ζητά επιτάχυνση των προσπαθειών αντιμετώπισης του προβλήματος. Όπως αναφέρεται, τα επόμενα χρόνια οι τέσσερις συστημικές τράπεζες σχεδιάζουν να μειώσουν τα δάνειά τους κατά 26 δισ. ευρώ (στο 19,2% έως το τέλος του 2021). Κατά συνέπεια, πρέπει να καταβληθούν επιπλέον προσπάθειες, για να καταστεί ο εν λόγω στόχος εφικτός.