Η αγορά σε αχαρτογράφητούς ιούς

H απάντηση του διευθυντή μεγάλου υποκαταστήματος συστημικής τράπεζας στον επιχειρηματία πελάτη του, ο οποίος του τηλεφώνησε για να τον ρωτήσει τι διευκολύνσεις πρόκειται να κάνουν στις επιχειρήσεις που έχουν προβλήματα λόγω κορονοϊού, ήταν αφοπλιστική. «Μην ακούτε αυτά που λένε οι τηλεοράσεις» είπε, αφήνοντας ενεό τον πελάτη του, ο οποίος βρισκόταν σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο οικονομικό αδιέξοδο.

Όπως εξηγεί στην F.S. ο επιχειρηματίας, o κλάδος του δεν συμπεριλαμβάνεται στους 344 Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας (ΚΑΔ) οι οποίοι έχουν δυνατότητα αναστολής εργασιών στο πλαίσιο των κατεπειγόντων μέτρων αντιμετώπισης των αρνητικών συνεπειών της εμφάνισης του κορονοϊού που ανακοίνωσε η κυβέρνηση.

«Με βάση την πράξη νομοθετικού περιεχομένου (ΠΝΠ) δεν μπορούμε να κλείσουμε, αλλά με βάση την κατάσταση της αγοράς δεν μπορούμε να πουλήσουμε» διευκρινίζει ο επιχειρηματίας, ο οποίος περιγράφοντας την κατάσταση του κλάδου αναφέρει: «Ο κλάδος μας δουλεύει με πωλητές που πηγαίνουν αυτοπροσώπως και όχι με ηλεκτρονικές αγορές μέσω διαδικτύου. Κανένας πωλητής δεν ρισκάρει να πάει και καμία επιχείρηση δεν τον δέχεται. Επιβιώσαμε στην κρίση, δεν έχουμε ληξιπρόθεσμες οφειλές, και όμως, τις επόμενες μέρες θα μας σφραγίσουν επιταγές», κάνοντας τη διαπίστωση ότι το τέλος της επιχείρησης, η οποία δραστηριοποιείται στον κλάδο επί τρεις γενιές, «είναι πολύ κοντά».

Άλλωστε ο λόγος που επικοινώνησε με την τράπεζα, περιμένοντας την ανταπόκρισή της και μετά την προαναγγελία του υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα, ότι στην αναθεωρημένη λίστα με τους ΚΑΔ που θα δοθεί στη δημοσιότητα την επόμενη εβδομάδα θα είναι ελάχιστες οι εξαιρέσεις, ήταν γιατί είχαν δεσμεύσει προκαταβολικά τους τόκους του πρώτου τριμήνου δανείων του 2020 και δεν υπήρχε πλέον επαρκές ρευστό για τις επιταγές.

Ζητώντας λύση για τις επιταγές

Οι επιταγές είναι μια πολύ περίπλοκη υπόθεση. Σύμφωνα με τη ρύθμιση που ανακοινώθηκε την Παρασκευή, δίνεται αναστολή 75 ημερών για την πληρωμή όλων των αξιογράφων που θα προσκομιστούν ηλεκτρονικά από τους εκδότες τους στις τράπεζες εντός τριών εργάσιμων ημερών από την έκδοση της ΠΝΠ, μέσω ειδικής εφαρμογής της Τειρεσίας Α.Ε., ανεξαρτήτως αν η επιχείρηση περιλαμβάνεται σήμερα στις πληττόμενες ή θα περιληφθεί σε αυτές στο μέλλον.

«Βλέπετε τον κ. Τσιόδρα και τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, είναι ένα σαφές πρωτόκολλο, το οποίο έχει εκπονηθεί από διεθνείς φορείς και εφαρμόζεται, όμως στις επιταγές δεν υπάρχει τίποτα τέτοιο, διότι είναι ελληνικό χρηματοδοτικό εργαλείο» σχολίασε ανώτατο στέλεχος συστημικής τράπεζας, που πρόσφατα αποχώρησε από τον κλάδο. Σύμφωνα με την εκτίμηση που κάνει, οι τράπεζες έχουν ελέγξει τον όγκο των επιταγών οι οποίες θα πρέπει να πληρωθούν μέχρι 31 Μαΐου και έχουν δει τι κόστος θα έχει αυτό και αν μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Ο κ. Σταϊκούρας κάλεσε τις τράπεζες «με μεγαλύτερους βαθμούς ελευθερίας, να ενεργήσουν, όπως ξεκίνησαν να κάνουν, προς την κατεύθυνση που συμφωνήσαμε». Εκείνο το οποίο ανησυχεί την αγορά είναι ότι με την ανακοίνωση δείχνει να δημιουργούνται δύο κατηγορίες επιχειρήσεων που μπορούν να επωφεληθούν από το μέτρο για τις επιταγές, το οποίο αφορά «ΚΑΔ των επιχειρήσεων που έχουν αναστείλει τη δραστηριότητά τους με κρατική εντολή ή πληγεί δραστικά από την επιδημία του Covid-19, με βάση τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου».

Όπως λένε, δεν διευκρινίζεται το κατά πόσο η αναφορά σε επιχειρήσεις που «έχουν πληγεί δραστικά από την επιδημία του Covid-19, με βάση τις πράξεις νομοθετικού περιεχομένου» δίνει στις τράπεζες τη δυνατότητα να ερμηνεύουν το περιεχόμενο της ΠΝΠ σε ό,τι αφορά το «ποιος έχει πληγεί» και να μην παρέχουν τη διευκόλυνση σε επιχειρήσεις που τη χρειάζονται.

Διευθυντής κεντρικού υποκαταστήματος μεγάλης συστημικής τράπεζας, που επίσης πρόσφατα αποχώρησε από την υπηρεσία, χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο θέμα «πολύ κρίσιμο» για την ίδια την επιβίωση των τραπεζών και προειδοποιεί ότι ενδέχεται να οδηγήσει σε έναν νέο κύκλο κόκκινων δανείων, ακριβώς επειδή σε ορατό χρονικό διάστημα σχεδόν καμία επιχείρηση δεν θα μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις της.

«Οι τράπεζες έκαναν το πρόγραμμα “Ηρακλής” για να μπορέσουν να ξεφορτωθούν τα κόκκινα δάνεια που είχαν» λέει χαρακτηριστικά, για να αναρωτηθεί «τι νόημα έχει ένας επιπλέον κύκλος κόκκινων δανείων που θα πλήξουν τα ίδια τα τραπεζικά τους μεγέθη και θα θέσουν σε αμφισβήτηση την ίδια την επιβίωσή τους;».

«Και μην ξεχνάτε», προσθέτει, επισημαίνοντας ότι το μέτρο ισχύει για όσες επιταγές προσκομιστούν ηλεκτρονικά από τους εκδότες τους στις τράπεζες εντός τριών εργάσιμων ημερών από την έκδοση της ΠΝΠ, «ότι η επιταγή είναι πληρωτέα επί τη εμφανίσει και όχι με βάση την ημερομηνία που αναγράφει, οπότε αν εμφανιστεί επιταγή στο ταμείο, θα πρέπει να ακολουθηθεί η νόμιμη διαδικασία, ή να πληρωθεί ή να σφραγιστεί, κι αυτό μπορεί να γίνει ανά πάσα στιγμή μέχρις τις 31 Μαΐου».

Άλλωστε υπενθυμίζει ότι την εποχή των capital controls οι τράπεζες ήταν κλειστές για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Πεπειραμένος λογιστής από τον οποίο ζητήθηκε να κάνει μια εκτίμηση με βάση το 2015, εξέφρασε την άποψη ότι οι περισσότεροι κάτοχοι επιταγών θα δεχτούν να τις ανταλλάξουν με μεταγενέστερες. Όμως διευκρινίζει ότι δεν γνωρίζει τι είναι αυτό το οποίο διασφαλίζει πως σε 2,5 μήνες οι εκδότες θα έχουν τα χρήματα να πληρώσουν τις επιταγές τους. «Κάποιοι κλάδοι», προσθέτει, «ανάμεσα στους οποίους και ο τουριστικός, είναι απίθανο να σηκώσουν κεφάλι στους επόμενους μήνες».

Όμως, σύμφωνα με τις προσδοκίες στα ανώτατα τραπεζικά κλιμάκια, η αλλαγή πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα δώσει τη δυνατότητα διαφορετικής προσέγγισης στα ποσοτικά μεγέθη της τραπεζικής επάρκειας.

«Αν οι τράπεζες δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στους κανόνες, έτσι όπως είναι σήμερα, θα αλλάξουν οι κανόνες και θα γίνουν πιο ευέλικτοι, για να τις χωράνε» σημειώνει το διοικητικό στέλεχος της συστημικής τράπεζας. «Οι τράπεζες απλώς θα αλλάξουν» διευκρινίζει, παραπέμποντας στη δήλωση του κ. Σταϊκούρα, σύμφωνα με τον οποίο, οι διευκρινίσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών «αναφορικά με την ευελιξία στην εποπτική και λογιστική αντιμετώπιση των ρυθμίσεων δανείων και την αναγνώριση του πιστωτικού κινδύνου, θα διευκολύνουν τις αποφάσεις των τραπεζών στην επιβεβλημένη προσπάθειά τους να στηρίξουν τους συνεπείς δανειολήπτες, επιχειρήσεις και νοικοκυριά».

Άλλωστε, η συζήτηση δεν αφορά μόνο τις ελληνικές τράπεζες. «Νομίζετε ότι το τραπεζικό σύστημα της Ιταλίας ή της Ισπανίας είναι σε καλύτερη κατάσταση σήμερα;» αναρωτιέται το τραπεζικό στέλεχος, για να προσθέσει ότι «απλώς οι σκελετοί των γερμανικών τραπεζών μέχρι τώρα καλύπτονταν από την ύπαρξη παραγωγής, όμως, με τα εργοστάσια κλειστά, θα φανούν».

Σύμφωνα με τον διευθυντή του υποκαταστήματος στον οποίο απευθύνθηκε η επιχείρηση χωρίς ΚΑΔ αναστολής, «σε έναν μήνα δεν θα υπάρχουν τράπεζες». «Εμένα δεν με ενδιαφέρει αν θα αντέξουν οι τράπεζες τον επόμενο μήνα, αλλά αν θα αντέξει η επιχείρησή μου» απάντησε εκείνος.

Πάντως, τραπεζικοί κύκλοι λένε ότι τη ρύθμιση του θέματος των μεταχρονολογημένων επιταγών κάνουν ακόμη πιο δύσκολη οι ενδιάμεσες οπισθογραφήσεις, καθώς κάποιες μπορεί να είναι από επιχειρήσεις με ΚΑΔ που εξαιρούνται ενώ άλλες όχι, αλλά η ρύθμιση πρέπει να αφορά και τις δύο περιπτώσεις, άρα πρέπει να βρεθεί η διατύπωση που θα τις καλύπτει.

Πολιτική πίεση

Σύμφωνα με πληροφορίες, πολλοί φοροτεχνικοί συμβουλεύουν τους πελάτες τους να στραφούν στην άσκηση πολιτικής πίεσης στον υπουργό και στην κυβέρνηση για να συμπεριληφθούν και οι δικοί τους ΚΑΔ στην αναστολή.

Σε παρόμοιο πλαίσιο, κάποιοι κλάδοι, όπως η Ομοσπονδία Επαγγελματιών και Εμπόρων του Νομού Θεσσαλονίκης, ζήτησαν με έγγραφο από τον πρωθυπουργό και τους αρμόδιους υπουργούς να προβλεφθούν οικονομικές ενισχύσεις για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως ΚΑΔ, δηλαδή και γι’ αυτές που δεν έχουν περάσει σε αναστολή. Μάλιστα, στην επιστολή τους ζητούν «οι όποιες οικονομικές ενισχύσεις να χορηγηθούν απευθείας στις επιχειρήσεις για να καλυφθούν οι ζημιές και το οικονομικό κόστος αυτών, υιοθετώντας το πρόγραμμα στήριξης της γερμανικής κυβέρνησης».

Σύμφωνα με κάποιες πρώτες οικονομοτεχνικές εκτιμήσεις, η συμπερίληψη του συνόλου των επιχειρήσεων θα επιφέρει τεράστια αύξηση κόστους, όμως, σύμφωνα με τους αριθμούς που δίνει η κυβέρνηση, οι 344 ΚΑΔ που έχουν δικαίωμα αναστολής περιλαμβάνουν περί τις 600.000 ιδιωτικές επιχειρήσεις με 1.200.000 μισθωτούς, όπως και 550.000 ελεύθερους επαγγελματίες. Δηλαδή σχεδόν 2 εκατομμύρια άνθρωποι. Αν συνυπολογιστούν οι συνταξιούχοι και ο δημόσιος τομέας, πόσοι ακόμη έχουν μείνει εκτός της ευνοϊκής ρύθμισης, αναρωτιέται φοροτεχνικός που ρωτήθηκε από την F.S., ο οποίος επισημαίνει ότι ο ίδιος πρότεινε στους πελάτες του που δεν έχουν ενταχθεί στις ρυθμίσεις να διαμαρτυρηθούν προς κάθε αρμόδιο.

Τραπεζικό στέλεχος υποστηρίζει, πάντως, ότι δεν χρειαζόταν η αναλυτική καταγραφή των ΚΑΔ, καθώς στην ΠΝΠ της 11ης Μαρτίου υπάρχει επαρκής περιγραφή για να καλύψει όσες επιχειρήσεις πλήττονται. Συγκεκριμένα, στα άρθρα 1 και 2 αναφέρεται ότι «σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορονοϊού Covid-19, δύναται να παρατείνεται η προθεσμία καταβολής και να αναστέλλεται η είσπραξη οφειλών που έχουν βεβαιωθεί από δηλώσεις ΦΠΑ με ποσό φόρου προς καταβολή (χρεωστικές), βεβαιωμένων οφειλών στις ΔΟΥ ή τα ελεγκτικά κέντρα, καθώς και οι προθεσμίες καταβολής των δόσεων ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών».

Αυτό βάζει στο κάδρο της ενίσχυσης όσους μπορούν να αποδείξουν ότι έχουν πληγεί με βάση τις φορολογικές τους δηλώσεις και θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα όσων χρειάζονται ενίσχυση, και μάλιστα στηρίζοντας κυρίως όσους είχαν κάνει ειλικρινείς δηλώσεις και προκύπτει η μείωση εσόδων.

«Κάποιοι θα είχαν μείωση εισοδήματος, αλλά δεν θα μπορούσαν να την αποδείξουν, διότι φοροδιέφευγαν, και αυτό θα τους ήταν κι ένα επιπλέον μάθημα» προσθέτει.

Παράγοντες της αγοράς επιβεβαιώνουν την προσέγγιση, δίνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ΚΑΔ 4671 επιχειρήσεων χονδρικού εμπορίου στερεών, υγρών και αερίων καυσίμων και συναφών προϊόντων, στο πλαίσιο του οποίου δραστηριοποιούνται οι μεγάλοι παίκτες της αγοράς αλλά και μικρότερες εμπορικές επιχειρήσεις που πουλάνε έλαια αυτοκινήτων. Στην επιστολή της προς την κυβέρνηση η ΓΣΕΒΕ ζήτησε την ένταξη στα μέτρα ενίσχυσης όλων των επιχειρήσεων του κωδικού, αλλά στην κυβέρνηση έχουν επιφυλάξεις.

Με βάση, πάντως, τη διατύπωση της αρχικής ΠΝΠ, δημοσιογραφικοί κύκλοι που μελέτησαν το θέμα πρότειναν στην επιχείρηση που βρέθηκε σε αδιέξοδο εξαιτίας της εξαίρεσής της από τους ΚΑΔ να απευθυνθεί στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), με βάση την εισήγηση της οποίας, όπως προβλέπεται στην ΠΝΠ, ο υπουργός Οικονομικών αποφασίζει και «προσδιορίζονται οι πληγείσες επιχειρήσεις ανά κλάδο και ανά περιοχή, το χρονικό διάστημα παράτασης της προθεσμίας καταβολής και αναστολής είσπραξης του ΦΠΑ, καταβολής και αναστολής είσπραξης των βεβαιωμένων οφειλών και των δόσεων ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής βεβαιωμένων οφειλών».

Προφανώς η ΑΑΔΕ γνωρίζει και, αν δεν γνωρίζει, μπορεί εύκολα να διαπιστώσει ποιος βάσιμα ισχυρίζεται ότι έχει μείωση εσόδων, έλεγαν οι ίδιοι κύκλοι, οι οποίοι υποστήριζαν ότι όντως η ΑΑΔΕ έχει τα εφόδια σε ανθρώπους και προσωπικό ώστε να έχει ακριβή εικόνα και να κάνει τις σωστές εισηγήσεις.

«Να απευθυνθώ στην ΑΑΔΕ;» αναρωτήθηκε ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης, ο οποίος έκανε γνωστό ότι έχει απευθυνθεί ήδη στον πρωθυπουργό, στο Μέγαρο Μαξίμου: «Τηλεφώνησα στο Μέγαρο Μαξίμου, με συνέδεσαν με μια κυρία, την ιδιότητα της οποίας δεν κατάλαβα, αλλά ήταν πολύ ευγενική και έδειξε μεγάλη κατανόηση. Αφού με άκουσε, μου ζήτησε να στείλω ένα email με όλα τα στοιχεία, για να το προωθήσει. Δεν κατάλαβα αν θα το προωθήσει στον πρωθυπουργό ή σε κάποιον άλλον. Το έστειλα σχεδόν αμέσως, χωρίς να χρησιμοποιήσω ούτε δικηγόρο ούτε δημοσιογράφο, ήθελα να καταγράψω την κατάσταση ακριβώς όπως τη νιώθω. Ήθελα να πω στον πρωθυπουργό ότι απλώς κλείνουμε και στο χέρι του είναι να βοηθήσει να μη συμβεί αυτό. Προφανώς δεν είμαστε μόνο εμείς, αλλά δεν ξέρω πόσοι άλλοι έφτασαν εκεί».

Προς το παρόν περιμένει τις επόμενες κυβερνητικές διευκρινίσεις.