Αγωγός TAP: Κι όμως υπάρχει οικονομία χωρίς κράτος στην Ελλάδα

Μπορεί πολλοί να απόρησαν και ακόμη περισσότεροι να ειρωνεύτηκαν τις θριαμβικές δηλώσεις του πρωθυπουργού στα εγκαίνια της κατασκευής του Διαδριατικού Αγωγού, γνωστού με τη συντομογραφία ΤΑΡ (Trans Adriatic Pipeline), αλλά τα εντυπωσιακότερο είναι ότι ένας πρωθυπουργός που δηλώνει αριστερός, δηλώνει και περήφανος για ένα έργο που ουσιαστικά αποτελεί ίσως το πρώτο για την Ελλάδα επιχειρείν, όπου το κράτος δεν θα έχει καμία δυνατότητα να παρεμβαίνει στην οικονομία. Κοινώς, δηλαδή, αυτό το οποίο ο ίδιος και το κόμμα του ουδέποτε επαγγέλθηκαν.

Η Ελλάδα έχει υπογράψει και έχει κυρώσει από τον Δεκέμβριο του 2013 τη συμφωνία να είναι η φιλοξενούσα χώρα για ένα τμήμα του αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν στη Δυτική Ευρώπη. Στην ιστοσελίδα του αγωγού διαβάζουμε ότι φιλοξενούσες χώρες έχουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα, τα οποία για την Ελλάδα είναι τα παρακάτω:

• Ο TAP θα δώσει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να αναδειχθεί, όπως φιλοδοξεί, σε μείζονα ενεργειακό κόμβο και λεωφόρο στη ΝΑ Ευρώπη.
• H οικονομική ευρωστία των μετόχων του TAP διασφαλίζει ότι ο αγωγός θα χρηματοδοτηθεί χωρίς οικονομική ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό.
• Παράλληλα, ο TAP θα αποτελέσει έναν πολύ σημαντικό εθνικό εργοδότη, παρέχοντας νέες θέσεις εργασίας, τόσο στη διάρκεια όσο και μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής, παράγοντας και φορολογικά έσοδα.

Για το ελληνικό πολιτικό προσωπικό συνολικά και πολύ περισσότερο για τον ΣΥΡΙΖΑ, που στηρίζεται στην πελατειακή εκμετάλλευση της επικυριαρχίας του κράτους στην οικονομία, η συμφωνία –με πολύ αυστηρές ρήτρες– δημιουργεί ένα τοπίο στο οποίο δεν μπορούν να επέμβουν ούτε διαδικαστικά και παραμένει άγνωστο πώς θα το διαχειριστούν.

Ο Αλ. Τσίπρας στα εγκαίνια προτίμησε να υπογραμμίσει τα οφέλη στην οικονομία γενικά, χωρίς να αναφερθεί σε κρατικά οφέλη, πλην των γεωστρατηγικών: «Ιδιαίτερα σημαντική είναι η εμπλοκή ελληνικών επιχειρήσεων και της βαριάς βιομηχανίας της χώρας μας, ενώ οι πυκνές διακλαδικές αλληλεξαρτήσεις του έργου θα ωφελήσουν πληθώρα τεχνικών επαγγελμάτων και θα ενισχύσουν την απασχόληση σε τοπικό επίπεδο».

Από 20% των μετοχών του TAP έχουν η βρετανική BP, η κρατική εταιρεία ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν SOCAR, η πολυεθνική Statoil της Νορβηγίας, 19% έχει η βελγική Fluxys, 16% η ισπανική Enagas και 5% η AXPO των νότιων ελβετικών καντονιών. Το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει συμμετοχή αλλά δικαιούται στο μέλλον να αγοράσει ποσοστό 5% επί των μετοχών.
Βεβαίως η Ελλάδα προσφέρει φοροελαφρύνσεις, που εξετάστηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και διαπιστώθηκε ότι δεν θίγουν τον ανταγωνισμό, καθώς δεν υπάρχει ανταγωνιστής αγωγός.

Ποιοι συμμετέχουν

Η εταιρεία του αγωγού, ο οποίος θα είναι διαμέτρου 1,2 μέτρων (48 ιντσών), έχει επιλέξει τους εταίρους της χωρίς καμία κρατική παρέμβαση. Σε αυτούς εξέχουσα θέση κατέχει ο όμιλος Σωληνουργεία Κορίνθου, ο οποίος δοκιμάστηκε με επιτυχία στον αγωγό του ΔΕΣΦΑ και για τον οποίο υπουργοί της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα, που σήμερα διαφωνούν με τον αγωγό, αγωνιούσαν να εξασφαλίσει τη συμμετοχή του.

Ενδεικτικό του μεγέθους και των απαιτήσεων του έργου είναι ότι η παροχή υπηρεσιών στην εταιρεία του αγωγού οδήγησε τις ελληνικές εταιρείες στη δημιουργία κοινοπραξιών, για να μπορέσουν να ανταποκριθούν. Στα θέματα των ιδιοκτησιών που έπρεπε να απαλλοτριωθούν (38 μέτρα ένθεν κακείθεν του αγωγού) ρόλο συμβούλου είχε η κοινοπραξία TOPMAPS, την οποία απάρτιζαν οι ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗ ΕΤΜ ΕΕ, ΓΑΙΑ Α.Ε. και GEOMATICS Α.Ε. Στελέχη του χώρου επισημαίνουν ότι με τις αποζημιώσεις που προσφέρθηκαν σε πάνω από το 90% των απαλλοτριώσεων, οι ιδιόκτητες της γης αποδέχτηκαν την πρόταση της εταιρείας και δεν χρειάστηκε δικαστική επίλυση.

Η ανάθεση του κατασκευαστικού τμήματος έγινε πριν από δύο μήνες και με αυτήν, τη διασύνδεση του ΤΑΡ με τον αγωγό TANAP στα ελληνοτουρκικά σύνορα και το μήκους 180 χλμ. τμήμα Κήπων-Καβάλας θα αναλάβει η κοινοπραξία της γαλλικής Spiecapag με την εταιρεία ΑΚΤΩΡ, ενώ τα τμήματα μήκους 360 χλμ. από την Καβάλα μέχρι τα ελληνοαλβανικά σύνορα η κοινοπραξία της ιταλικής Bonatti S.p.A. με την J&P ΑΒΑΞ.

Υπολογίζεται ότι καθένα από τα τρία τμήματα θα κοστίσει περίπου 230 εκατ. ευρώ, ενώ η Spiecapag θα κατασκευάσει και τα μήκους 215 χλμ. δύο τμήματα μεταξύ Bilisht και Tropoje στην Αλβανία.

Στο έργο προβλέπονται δύο σταθμοί συμπίεσης, στην αρχή και στο τέλος του αγωγού, στους Κήπους και στο Φιέρι, και ένας σταθμός μέτρησης στα ελληνοαλβανικά σύνορα για τον υπολογισμό της ποσότητας που διέρχεται από την Ελλάδα. Η κατασκευή τους έχει ανατεθεί στην κοινοπραξία της ιταλικής Renco S.p.A (Ιταλία) και της ΤΕΡΝΑ Α.Ε., ενώ ο εξοπλισμός θα είναι της Siemens.

Ο μόνος ελληνικός όμιλος που εκδήλωσε ενδιαφέρον, αλλά δεν επελέγη, ήταν η ΜΕΤΚΑ του ομίλου Μυτιληναίου σε κοινοπραξία με τις ιταλικές Nuova Ghizzoni S.p.A. και Sicilsaldo S.p.A., αλλά η εταιρεία του αγωγού έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο να καλέσει και αυτές.

Ήδη η εταιρεία του αγωγού έχει απευθύνει δημόσια πρόσκληση σε εταιρείες οι οποίες θα ήθελαν να εργαστούν ως υπεργολάβοι στην κατασκευή, η οποία αναμένεται να διαρκέσει περίπου δύο χρόνια, να καταθέσουν ηλεκτρονικά ειδική φόρμα ενδιαφέροντος.

Τα έργα θα ξεκινήσουν ταυτόχρονα στους Κήπους και σε ενδιάμεσα τμήματα με τη δημιουργία 15 εργοταξίων δυναμικότητας 150-200 εργαζομένων, αριθμός που ανεβάζει το σύνολο των απασχολουμένων σε περίπου 3.500 και όχι 8.000, όπως έλεγε πρόσφατα ο υπουργός Οικονομίας Γ. Σταθάκης.
Αναμένεται ότι τα εργοτάξια θα δημιουργήσουν σημαντική αύξηση τζίρου, όπου γίνουν, ενώ η εταιρεία θα διαθέσει ως εταιρική κοινωνική ευθύνη 32 εκατ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 1,4% της συνολικής επένδυσης, η οποία θα φτάσει τα 2,3 δισ. στην επόμενη πενταετία. Αυτά τα χρήματα δεν θα περάσουν από κανένα κρατικό «κόσκινο» και όπως διευκρίνισε ο επικεφαλής του ελληνικού τμήματος του αγωγού, Rikard Scoufias, «ο ΤΑΡ έχει εθελοντικά δεσμευτεί να επενδύσει εκατομμύρια ευρώ τα επόμενα τέσσερα χρόνια σε προγράμματα ΕΚΕ στις περιφέρειες απ’ όπου θα διέλθει ο αγωγός».

Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί η μεγάλη επικοινωνιακή εκστρατεία για τα μακροπρόθεσμα οφέλη για τη χώρα και τις τοπικές κοινωνίες που κάνει ο ΤΑΡ, με διαφημιστικές καταχωρίσεις σε 373 τοπικά μέσα ενημέρωσης της Β. Ελλάδας και συγκεκριμένα σε 23 τηλεοπτικούς σταθμούς, 121 εφημερίδες, 135 ραδιοφωνικούς σταθμούς και 95 ειδησεογραφικούς ιστοτόπους.
Το καλοκαίρι της έναρξης του έργου είναι κοντά.