Χάρης Βεκρής: «Το εκκλησιαστικό όργανο είναι αδιαμφισβήτητα ο βασιλιάς των οργάνων»

Η κορυφή του λόφου της Άνω Σύρου θα πλημμυρίσει και φέτος τον Αύγουστο από σπάνιες και ιδιαίτερες μελωδίες. Το Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου ΑΝΩ θα πραγματοποιηθεί για δεύτερη χρονιά στην πρωτεύουσα των Κυκλάδων και συγκεκριμένα στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο. Εκεί βρίσκεται το παλαιότερο εν λειτουργία εκκλησιαστικό όργανο –κατασκευάστηκε το 1888–, το οποίο ηχεί ξανά μετά από πολλά χρόνια σιωπής. Ο εκτελεστικός διευθυντής του φεστιβάλ Χάρης Βεκρής μίλησε στην F.S για την ιδέα της διοργάνωσης, τις δυσκολίες, αλλά και την υποδοχή από τον κόσμο.

Αρχικά, θα θέλαμε να μας πείτε πώς προέκυψε η ιδέα για τη διοργάνωση ενός διεθνούς φεστιβάλ εκκλησιαστικού οργάνου.

Μετά τη γενική ανακαίνιση του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο και την αποκατάσταση της λειτουργίας του ιστορικού εκκλησιαστικού οργάνου του, η Καθολική Επισκοπή Σύρου προσανατολίστηκε στη διοργάνωση ενός ετήσιου κύκλου πολιτιστικών εκδηλώσεων υψηλού επιπέδου, αντάξιου του κύρους και του ιστορικού μεγέθους του χώρου. Το Διεθνές Φεστιβάλ Εκκλησιαστικού Οργάνου ΑΝΩ φιλοδοξεί να κερδίσει την αναγνώριση των φίλων της εκκλησιαστικής μουσικής εντός και εκτός ελληνικών συνόρων, συμβάλλοντας παράλληλα στην αναζωογόνηση του μεσαιωνικού οικισμού της Άνω Σύρου.

Η περσινή ήταν η πρώτη χρονιά του Φεστιβάλ ΑΝΩ. Θα μας μεταφέρετε το κλίμα από εκείνες τις μέρες;

Η πρώτη χρονιά διοργάνωσης του φεστιβάλ μπορεί να θεωρηθεί και δοκιμαστική. Η οργανωτική επιτροπή, αποτελούμενη από εθελοντές, που όμως διέθεταν όλα τα απαραίτητα προσόντα για τον ρόλο που αναλάμβαναν, αποφάσισε να αποπειραθεί στη διοργάνωση ενός χαμηλού κόστους κύκλου εκδηλώσεων, στοχεύοντας στη διερεύνηση της ανταπόκρισης του κοινού, αλλά και στην καταγραφή των δυσκολιών υλοποίησης ενός τέτοιου εγχειρήματος σε ετήσια βάση. Πιστεύουμε πως δεν τα πήγαμε άσχημα. Τις τρεις συναυλίες του Αυγούστου παρακολούθησαν γύρω στα 1.300 άτομα, ενώ στη χριστουγεννιάτικη συναυλία μας το κοινό υπολογίζεται σε 400 άτομα.

Στην Ελλάδα δεν είμαστε εξοικειωμένοι με το εκκλησιαστικό όργανο. Είχατε επιφυλάξεις για το πώς θα υποδεχτεί ο κόσμος τη συγκεκριμένη προσπάθεια;

Να σας πω την αλήθεια, και να είχαμε επιφυλάξεις, με την ανταπόκριση και τον ενθουσιασμό του κόσμου που ανέβηκε στον λόφο της Άνω Σύρου για το φεστιβάλ, σήμερα το έχουμε ξεχάσει και δουλεύουμε θεωρώντας πως έχουμε πλέον αποκτήσει ένα φανατικό κοινό. Φυσικά, σημαντικό ρόλο στο γεγονός αυτό έχει παίξει και το ότι όλες μας οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο, αλλά και με μετάφραση όλων των κειμένων και των διαλέξεων στα αγγλικά. Το εκκλησιαστικό όργανο είναι αδιαμφισβήτητα «ο βασιλιάς των οργάνων» κι εμείς νιώθουμε ιδιαίτερα τυχεροί που έχουμε στο νησί μας το αρχαιότερο εν λειτουργία στην Ελλάδα.

Στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Άνω Σύρο βρίσκεται το αρχαιότερο εκκλησιαστικό όργανο της χώρας. Για ποιον λόγο παρέμενε «σιωπηλό» τόσα χρόνια;

Το εκκλησιαστικό όργανο του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Γεωργίου κατασκευάστηκε από τον Zeno Fedeli, μέλος διάσημης οικογένειας κατασκευαστών εκκλησιαστικών οργάνων από το Φολίνιο της Ιταλίας, το 1888. Την ίδια χρονιά δωρήθηκε από τον πάπα Λέοντα ΙΓ΄ στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Διονυσίου των Αθηνών, όπου και ανήκε έως το 1951, όταν ο επίσκοπος Γεώργιος Ξενόπουλος φρόντισε και το έφερε στη Σύρο. Θεωρούμε πως το Φεστιβάλ ΑΝΩ αποτελεί μια αξιοπρόσεκτη μελέτη περίπτωσης πολιτιστικής διοργάνωσης που κατάφερε να αναδείξει και να αξιοποιήσει –με τον καλύτερο τρόπο– την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου που τη φιλοξενεί. Με σημείο εκκίνησης την πρόσφατη επισκευή του εκκλησιαστικού οργάνου του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Γεωργίου, πέτυχε να μετατρέψει ένα παροπλισμένο ιστορικό κειμήλιο σε δυναμικό πόλο έλξης των απανταχού φίλων της εκκλησιαστικής μουσικής (και όχι μόνο), καθιερώνοντας τον επιβλητικό αυτόν ναό στην κορυφή του λόφου της Άνω Σύρου –εκτός από χώρο προσευχής και λατρείας– σε έναν νέο, απαράμιλλης ομορφιάς χώρο πραγματοποίησης συναυλιών υψηλού επιπέδου.

Δεδομένου ότι ασχολείστε με τον χώρο του πολιτισμού, σε εποχή κρίσης πώς διοργανώνεται ένα φεστιβάλ;

Κυρίως με πολλή όρεξη και πολλή δουλειά από ανθρώπους που προσφέρουν τον χρόνο και τις εξειδικευμένες γνώσεις τους εθελοντικά. Την πρώτη χρονιά δεν απευθυνθήκαμε σε χορηγούς, πλην του ΔΕΔΔΗΕ, που ενέκρινε ένα ποσό 500 ευρώ για χορηγία του φεστιβάλ. Επίσης, σημαντική ήταν η στήριξη των χορηγών μετακίνησης Blue Star Ferries και Astra Airlines. Για τα υπόλοιπα στηριχτήκαμε εξολοκλήρου στις περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες της Καθολικής Επισκοπής, αλλά και στα καταλύματα που διαθέτει, για τη φιλοξενία καλλιτεχνών και δημοσιογράφων. Για τη δεύτερη χρονιά έχουμε αναπτύξει συγκεκριμένο χορηγικό πρόγραμμα που βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη. Μέχρι στιγμής έχουμε θετικές απαντήσεις από την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Σύρου Ερμούπολης και τη Γ.Γ. Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής. Το τελικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων του φεστιβάλ θα διαμορφωθεί σε λίγες μέρες, που θα έχουμε και τις υπόλοιπες απαντήσεις των φορέων στους οποίους έχουμε απευθυνθεί. Αν το χορηγικό μας πρόγραμμα έχει 100% επιτυχία, τότε όλες οι βασικές και οι παράλληλες εκδηλώσεις του φεστιβάλ θα υλοποιηθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Διαφορετικά, θα αναγκαστούμε να περιορίσουμε κάποιες –παράλληλες κυρίως– εκδηλώσεις.

Παρ’ ότι έχει περάσει ένας χρόνος από τη διάλυσή του, τι ακριβώς συνέβη με την περίπτωση του FORUM 20.21;

Ένας βασικός λόγος που το ΑΝΩ τα πήγε εξαιρετικά επικοινωνιακά είναι και η προηγούμενη εμπειρία μας σε πολιτιστικές διοργανώσεις (Φεστιβάλ Λουκουμιού, Φεστιβάλ Τζαζ, Υποψηφιότητα της Σύρου για Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2021). Μάθαμε πολλά διεκδικώντας για τη Σύρο και τις Κυκλάδες τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης μέσω του FORUM 20.21. Δυστυχώς, η δημοτική μας αρχή –παρά την αντίθετη γνώμη μεγάλης μερίδας πολιτών του νησιού– δεν τόλμησε ούτε καν να υποβάλει φάκελο υποψηφιότητας. Έτσι, μια πολύ ωραία προσπάθεια –που ξεκίνησε ιδιαίτερα έγκαιρα για τα ελληνικά δεδομένα– τελείωσε εντελώς πρόωρα και άδοξα. Όμως η διάλυση του FORUM 20.21 ταυτίστηκε με την ανακοίνωση της διοργάνωσης του Φεστιβάλ ΑΝΩ, η οποία έγινε από τον καθολικό επίσκοπο Σύρου π. Πέτρο Στεφάνου στο τέλος της συναυλίας για εκκλησιαστικό όργανο, τρομπέτα και τρομπόνι με την οποία επιλέξαμε να αποχαιρετήσουμε τους φίλους και συνοδοιπόρους μας σε αυτή την προσπάθεια. Κάθε τέλος, λοιπόν, και μια αρχή…

Τον ερχόμενο Αύγουστο θα πραγματοποιηθεί το δεύτερο Φεστιβάλ ΑΝΩ. Θα μπορούσατε να μας αποκαλύψετε κάτι για τη συγκεκριμένη διοργάνωση;

Μπορούμε ήδη να πούμε ότι –μετά και την περσινή τους επιτυχία– θα συνεχιστούν οι ενδιαφέρουσες διαλέξεις πριν από τις συναυλίες και μάλιστα από ιδιαίτερα σημαντικούς ομιλητές. Επίσης, θα συνεχιστούν οι ξεναγήσεις στο εκκλησιαστικό όργανο από τον Γιάννη Ρούσσο, οργανίστα του Καθεδρικού Ναού Αγίου Γεωργίου, ενώ οι «Μικροί ξεναγοί της Άνω Σύρου» θα προσφέρουν και φέτος δωρεάν ξεναγήσεις στον μεσαιωνικό οικισμό του νησιού μας πριν από κάθε συναυλία. Όσον αφορά το πρόγραμμα των συναυλιών, όπως πέρυσι, έτσι και φέτος το εκκλησιαστικό μας όργανο δεν θα νιώσει μοναξιά, μια και ο Χρήστος Παρασκευόπουλος, καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, έχει φροντίσει να του βρει καλή παρέα. Αυτό, λοιπόν, που μπορούμε να ανακοινώσουμε προς το παρόν είναι πως και φέτος, εκτός από σόλο εκκλησιαστικό όργανο, το κοινό του Φεστιβάλ ΑΝΩ θα έχει την ευκαιρία να ακούσει το εκκλησιαστικό όργανο του Αγίου Γεωργίου σε συνδυασμούς –με άλλα όργανα και φωνές– διαφορετικούς από εκείνους που το έχει ακούσει μέχρι σήμερα. Λίγη υπομονή μέχρι τις 16 Ιουνίου που θα ανακοινωθεί το τελικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ ΑΝΩ 2018.