Κατ’ αρχάς θα ήθελα να μου πείτε γιατί η κυβέρνηση φέρνει τώρα την πρότασή της για τον νέο εκλογικό νόμο.
Μετά την αξιολόγηση το τοπίο ξεκαθαρίζει. Εκλογές θα έχουμε τον Σεπτέμβρη του 2019. Νομίζω, λοιπόν, πως είναι ο κατάλληλος χρόνος με νηφαλιότητα να ξεκινήσει η συζήτηση για την υλοποίηση της απλής αναλογικής, που αποτελεί πάγια και ιδρυτική θέση του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοί που δεν θέλουν να αλλάξουμε σελίδα στο πολιτικό σύστημα της χώρας πάντα θα βρίσκουν προβλήματα με τον χρόνο για να κρύψουν την αντίθεσή τους, μπροστά σε μια ιστορική τομή που επιχειρεί η Αριστερά.
Θεωρείτε ότι η ελληνική πολιτική και κοινωνία είναι έτοιμη για ένα πιο αναλογικό εκλογικό σύστημα και για κυβερνήσεις συνεργασίας;
Από δημοσκοπήσεις και από συζητήσεις προκύπτει πως η κοινωνία θέλει κάτι πολύ πιο πλουραλιστικό. Οι Έλληνες πολίτες εκφράζουν την αντίθεσή τους για τις έντονες στρεβλώσεις στην αντιπροσωπευτικότητα από το υπάρχον εκλογικό σύστημα. Ο προτεινόμενος εκλογικός νόμος, λοιπόν, καθιστά τη Βουλή πραγματικά αντιπροσωπευτικό θεσμό της ελληνικής κοινωνίας και ταυτόχρονα διευρύνει τη λαϊκή κυριαρχία, δίνοντας ουσιαστικό ρόλο και λόγο στους νεότερους πολίτες, που ζητούν περισσότερη και πραγματική δημοκρατία. Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι το εάν θέλουμε να έχουμε έναν νέο δικομματισμό και μετά την κρίση ή όχι. Δηλαδή, εάν τα διδάγματα που βγήκαν δεν αξιοποιηθούν υπέρ ενός πολιτικού πλουραλισμού, υπέρ μιας κουλτούρας ευρύτερων προγραμματικών συναινέσεων, ή αν ο εκλογικός νόμος θα μας εξωθεί σε έναν νέο δικομματισμό. Αυτοί που ισχυρίζονται ότι δεν είναι «έτοιμη» η ελληνική κοινωνία, στην ουσία δεν θέλουν ποτέ να «ετοιμαστεί».
Για να εφαρμοστεί ο νέος εκλογικός νόμος από τις επόμενες εκλογές, πρέπει να υπερψηφιστεί από 200 βουλευτές. Υπάρχει αυτός ο αριθμός σήμερα στη Βουλή;
Ο προτεινόμενος εκλογικός νόμος αποκαθιστά την ισοδυναμία της ψήφου και δίνει ουσιαστικό λόγο στους νεότερους πολίτες. Είναι θετικό το γεγονός ότι τα περισσότερα κόμματα της Βουλής μοιράζονται αυτή τη λογική. Νομίζω ότι μετά και τις νομοτεχνικές βελτιώσεις του υπουργού Εσωτερικών, είναι δυνατόν να συγκεντρωθούν οι 200 ψήφοι που απαιτούνται για την άμεση εφαρμογή του. Μόνο η ΝΔ και από δίπλα –περιέργως πώς– το Ποτάμι επιμένουν έντονα σε ένα στρεβλό και μη αντιπροσωπευτικό σύστημα. Καλούμε, λοιπόν, ιδιαίτερα τις πολιτικές δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικό κέντρο ή κεντροαριστερά να απαγκιστρωθούν επιτέλους από τις επιδιώξεις της Δεξιάς του κ. Μητσοτάκη. Η ιστορική τους ευθύνη είναι τεράστια.
Τι σημαίνει για εσάς η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος από τους δανειστές;
Με την εκταμίευση της πρώτης δόσης, που σημαίνει χρήματα και για την κάλυψη των ληξιπρόθεσμων του Δημοσίου, την άρση του waiver, που σημαίνει μεγαλύτερη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, και ιδιαίτερα με τον κόφτη του χρέους, δηλαδή ότι δεν θα δίνουμε πάνω από το 15% του ΑΕΠ μας για την αποπληρωμή του, έχουμε ένα ξεκάθαρο τοπίο. Όμως οι προκλήσεις είναι μπροστά μας και χρειάζεται να κάνουμε πολύ εντατικές προσπάθειες, ώστε να βάλουμε σταθερές βάσεις για μια δίκαιη ανάπτυξη, ένα νέο κοινωνικό κράτος και ένα θεσμικό πλαίσιο ενίσχυσης της λαϊκής κυριαρχίας.
Ο υπουργός Οικονομικών φέρεται με επιστολή του να κατηγορεί τα τεχνικά κλιμάκια των θεσμών ότι βάζουν προσκόμματα στη διαπραγματευτική διαδικασία με την κυβέρνηση. Ποιο το σχόλιό σας;
Η διαπραγμάτευση είναι μια δυναμική διαδικασία που ουσιαστικά δεν έχει σταματήσει ποτέ. Θα δούμε κι άλλα «επεισόδια» μέχρι την ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, ωστόσο σταθερή προσπάθεια της κυβέρνησης είναι να τελειώνουμε έγκαιρα, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.
Η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος περιλαμβάνει τα εργασιακά, ένα θέμα δύσκολο, καθώς οι απαιτήσεις των δανειστών είναι υψηλές. Τι πιστεύετε ότι θα πρέπει να κάνει η κυβέρνηση;
Στην Ευρώπη είμαστε με την πλευρά εκείνη που πιστεύει πως η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων και η περαιτέρω αποσάθρωση του κοινωνικού ιστού μόνο δεινά μπορούν να μας φέρουν. Οι συμμαχίες μας είναι, νομίζω, ισχυρές. Στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων μπορώ να σας πω πως υπάρχει σταθερό έδαφος για την επιστροφή τους, ενώ κανείς δεν ανακινεί θέμα ομαδικών απολύσεων. Θα είναι μια σκληρή δοκιμασία, πιστεύω όμως ότι θα έχουμε μαζί μας όλες τις δυνάμεις της εργασίας, αλλά και ευρύτερες πολιτικές συμμαχίες και στο εσωτερικό.
Την ίδια στιγμή η αξιωματική αντιπολίτευση χαρακτηρίζει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ «τη χειρότερη» που έχει δει ο τόπος και ζητά εκλογές. Το σχόλιό σας;
Η ΝΔ βρίσκεται σε στρατηγικό αδιέξοδο. Έχει αυτοπαγιδευτεί στη λογική της αριστερής παρένθεσης και ζητά εκλογές. Το αδιέξοδο το αντιλαμβάνονται ακόμη και ισχυρές δυνάμεις εντός της ΝΔ. Μας κάνει κριτική για τη συμφωνία, ενώ είχε δεχτεί υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που επιβάρυναν 20 δισ. ευρώ την ελληνική κοινωνία και δεν έκλεισε ποτέ την αξιολόγηση. Προβλέπω ότι θα «μείνουν» με το αίτημα, και μετά τις εκλογές του Σεπτέμβρη του 2019 θα ξαναβρίσκονται στη δεύτερη θέση.
Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι η κυβέρνηση εφαρμόζει πολιτικές που βρίσκονται πολύ μακριά από το πρόγραμμα και την ιδεολογία της…
H πίεση είναι μεγάλη, αλλά έχουμε στόχο η κοινωνία να παραμείνει όρθια. Δεν λειτουργούμε με βάση τις εντυπώσεις, ούτε με γνώμονα την εικόνα της στιγμής. Η κυβέρνηση έχει αναλάβει την υποχρέωση να διασώσει το κοινωνικό κράτος, την κοινωνική ασφάλιση, αλλά και να προσδώσει προοπτικές ανάπτυξης με ισονομία και δικαιοσύνη. Και θα κριθεί μετά την ολοκλήρωση των πολιτικών της. Πρέπει να επιστρέψει η πολιτική στο επίκεντρο και το όραμα να περιλαμβάνει την κοινωνία, για να μπορεί να εμπνέει την κοινωνία. Αυτό επιδιώκουμε αυτή τη στιγμή, ξεδιπλώνοντας τον σχεδιασμό μας για τη δίκαιη ανάπτυξη, νέο κοινωνικό κράτος και βαθιές δημοκρατικές τομές.
Θεωρείτε ότι η απόφαση της Βρετανίας για Brexit διευκολύνει ή δυσχεραίνει τις προσπάθειες της Ελλάδας για έξοδο από την κρίση;
Το κρίσιμο ζήτημα που αναδεικνύει το Brexit είναι η ανάγκη για μια ριζικά διαφορετική Ευρώπη. Μια Ευρώπη που θα σταματήσει τον αδιέξοδο δρόμο της λιτότητας και θα οδηγηθεί σε δίκαιη ανάπτυξη. Μια Ευρώπη κοινωνική και δημοκρατική. Επιπτώσεις στη χώρα μας θα υπάρχουν, όχι όμως ικανές να ανατρέψουν τον δρόμο που έχουμε χαράξει. Σε κάθε περίπτωση, εμείς πρέπει να εντείνουμε τις πρωτοβουλίες μας για τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση των δυνάμεων που θέλουν να αλλάξουν την Ευρώπη, για να σταματήσουμε την επιστροφή στις «σκοτεινές μέρες» που επιδιώκουν οι δυνάμεις του εθνικισμού και της ακροδεξιάς.
