Αυτοβύθιση της Μέι… - Free Sunday
Αυτοβύθιση της Μέι…
ΤΕΡΕΖΑ ΜΕΪ Eurokinissi

Αυτοβύθιση της Μέι…

Διπλή αβεβαιότητα είναι το μήνυμα των εκλογών της 8ης Ιουνίου στη Βρετανία. Aβεβαιότητα για την κυβερνητική σταθερότητα στη χώρα, αλλά και για την προοπτική της διαπραγμάτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου με τις Βρυξέλλες για τη μεθόδευση της αποχώρησής του από την Ε.Ε. των «27».

Στοίχημα που χάθηκε

Η πρωθυπουργός της Βρετανίας και ηγέτιδα των Συντηρητικών Τερέζα Μέι όταν προκήρυξε πρόωρες εκλογές, στις 18 Απριλίου, ήταν βέβαιο ότι βάδιζε σε έναν προεξοφλημένο ρωμαϊκό θρίαμβο – οι πρώτες δημοσκοπήσεις τής έδιναν προβάδισμα επί των Εργατικών του Κόρμπιν της τάξης του 23%, ποσοστό που παρέπεμπε στις σαρωτικές νίκες τόσο της Μάργκαρετ Θάτσερ όσο και του Τόνι Μπλερ.

Το στοίχημα της Μέι ήταν ευανάγνωστο, να μετατρέψει όλο το στρατόπεδο που ψήφισε Brexit πριν από έναν χρόνο σε εκλογική βάση των Συντηρητικών και έτσι να διευρύνει τη στενή πλειοψηφία που είχε εξασφαλίσει ο Κάμερον την άνοιξη του 2015 και κατά συνέπεια να έχει διευρυμένα περιθώρια ελιγμών ως προς την τελική διαμόρφωση της όποιας φόρμουλας του Brexit στο τέλος της δίχρονης διαπραγμάτευσης με την Ε.Ε. των «27».

Η Μέι, οπαδός της παραμονής της Βρετανίας στην Ε.Ε., η οποία κλήθηκε να διαχειριστεί ένα Brexit το οποίο εγκατέλειψε με άτακτη φυγή η ηγεσία του την επομένη του δημοψηφίσματος, προκήρυξε πρόωρες εκλογές επικαλούμενη τη δυνατότητα να διαπραγματευτεί σκληρά υπό την απειλή ενός σκληρού Brexit, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που επεδίωκε ήταν μέσω της διεύρυνσης της Κοινοβουλευτικής της Ομάδας να πάψει να είναι πολιτικός όμηρος της σκληρής ευρωσκεπτικιστικής πτέρυγας των Συντηρητικών.

Το στοίχημα χάθηκε, οι Συντηρητικοί έχασαν την αυτοδύναμη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων και η Βρετανία θα προσέλθει στην έναρξη των διαπραγματεύσεων με την Ε.Ε. με μια κυβέρνηση μειοψηφίας και με μια πρωθυπουργό υπό προθεσμία, όποια και αν είναι η τελική της απόφαση για παραμονή ή όχι στο αξίωμά της.

Όλα ανοιχτά

Οι Εργατικοί του Κόρμπιν –ο οποίος είναι στο απυρόβλητο κάθε εσωκομματικής αμφισβήτησης, καθώς χαίρει της εμπιστοσύνης της πλειοψηφίας της κομματικής βάσης– βελτίωσαν τη θέση τους, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες πληρώνουν ακόμη ακριβά τη συγκυβέρνησή τους με τους Συντηρητικούς του Κάμερον την πενταετία 2010-2015, ενώ τα τοπικά αποτελέσματα στη Σκοτία πιστοποιούν την απαρχή της καθοδικής πορείας των Σκότων Εθνικιστών και, τέλος, το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου του Φάρατζ εξαερώθηκε πλήρως.

Αν η παραμονή της Μέι στην Ντάουνινγκ Στριτ απειλείται σοβαρά, εξίσου πιθανή είναι και η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες, αν η πρωθυπουργός ή ο διάδοχός της διαπιστώσουν ότι δεν μπορούν να κυβερνήσουν, είτε ως κυβέρνηση μειοψηφίας είτε ως οριακή κατά περίπτωση πλειοψηφία.

Από ανατροπή σε ανατροπή

Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για την τέταρτη κατά σειρά εκλογική έκπληξη και ανατροπή στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσα σε τρία χρόνια:

  • Την άνοιξη του 2014 το Κόμμα της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου του Φάρατζ ήρθε πρώτη δύναμη στις ευρωεκλογές και πυροδότησε την περιχαράκωση Κάμερον σε σκληρή εθνικιστική γραμμή που οδήγησε στη δέσμευσή του για δημοψήφισμα υπέρ της παραμονής ή όχι της χώρας στην Ε.Ε., αν κέρδιζε δεύτερη κυβερνητική θητεία.
  • Έναν χρόνο μετά, την άνοιξη του 2015, ο Κάμερον διέψευσε όλες τις δημοσκοπήσεις, επανεξελέγη με ενισχυμένη κοινοβουλευτική δύναμη πέραν της αυτοδυναμίας και προσπάθησε να διαχειριστεί τη δέσμευσή του για δημοψήφισμα σε σχέση με την παραμονή ή όχι της χώρας στην Ε.Ε. Το αποτέλεσμα ήταν μια προσχηματική διαπραγμάτευση με τις Βρυξέλλες με μια σκληρή ρητορική, αναντίστοιχη με τον τελικό συμβιβασμό που διαμορφώθηκε. Έτσι, ο Κάμερον, που εξέθρεψε υψηλές προσδοκίες συγκρουσιακής σκληρής διαπραγμάτευσης, πρόβαλλε σαν να ήθελε μετά τη διασφάλιση της επανεκλογής του να απαλλαγεί από τον αυτοεγκλωβισμό του με έναν ανούσιο και χωρίς περιεχόμενο συμβιβασμό με τις Βρυξέλλες, που από μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος κατεγράφη ως τακτική εξαπάτησης.
  • Έτσι, τον Ιούνιο του 2016 επικράτησε το Brexit, όχι γιατί έπεισαν με θετικά ορθολογικά επιχειρήματα οι Τζόνσον και Φάρατζ, αντίστοιχα ο ηγέτης τότε της σκληρής αντιευρωπαϊκής πτέρυγας των Συντηρητικών και ο ηγέτης του Κόμματος της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά κυρίως γιατί οι ψηφοφόροι ήθελαν να τιμωρήσουν τον χωρίς προσχήματα ψηφοθηρικό τακτικισμό του Κάμερον.

Μεγαλύτερη όμως έκπληξη και από την επικράτηση του Brexit στο δημοψήφισμα ήταν η άτακτη φυγή της ηγεσίας του στρατοπέδου που το στήριξε εντός και εκτός Συντηρητικού Κόμματος.

Το ίδιο λάθος

Απ’ ό,τι φαίνεται, από τα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από τον έναν χρόνο θητείας της Μέι στην Ντάουνινγκ Στριτ, η πρωθυπουργός της Βρετανίας έκανε το ίδιο λάθος με τον Κάμερον.

Έμεινε στην επιφάνεια της νίκης του Brexit, όπως ακριβώς ο προκάτοχός της είχε μείνει στην επιφάνεια της πρωτιάς του Φάρατζ και του Κόμματος της Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου στις ευρωεκλογές του 2014.

Ταυτόχρονα, υποτίμησε, όπως και ο προκάτοχός της, τη στροφή του Εργατικού Κόμματος προς τα αριστερά, υποτιμώντας την εκλογή Κόρμπιν μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2015, αλλά και την επανεκλογή του μετά το δημοψήφισμα του Ιουνίου του 2016, ως περιχαράκωση και αναπαλαίωση αντίστοιχη με αυτήν που είχε καταγραφεί στο Συντηρητικό Κόμμα την εποχή της παντοδυναμίας του Τόνι Μπλερ και των Εργατικών.

Αμφισβήτηση του στάτους κβο

Με άλλα λόγια, η Βρετανία βρίσκεται σε συνολική κρίση που εξηγεί τα λάθη των δημοσκοπήσεων, τις εκπλήξεις, τις ανατροπές, αλλά ακόμη και την ίδια την αμφισβήτηση της διατήρησης της ενότητας του Ηνωμένου Βασιλείου με καταλύτη την προοπτική υλοποίησης του Brexit με τη Σκοτία αλλά και τη Βόρεια Ιρλανδία να προβληματίζονται για το αν τα ζωτικά τους συμφέροντα διασφαλίζονται εκτός Βρετανίας για την πρώτη και με προσέγγιση με το Δουβλίνο για τη δεύτερη.

Πίσω από την πρόσοψη αναδίπλωσης στην παράδοση οι Εργατικοί του Κόρμπιν μάλλον αφουγκράζονται την κοινωνική δυσαρέσκεια της χώρας πιο σωστά από τους πανικόβλητους και σε πλήρη σύγχυση Συντηρητικούς.

Αυτό που καταγράφεται στα τρία συνεχή χρόνια πολιτικών και εκλογικών εκπλήξεων και αναταράξεων στη Βρετανία είναι η αμφισβήτηση του στάτους κβο του μεταθατσερικού μοντέλου κυβερνητικής διαχείρισης, όπως το διαμόρφωσαν οι Εργατικοί υπό τους Μπλερ και Γκόρντον Μπράουν και το συνέχισαν ο Κάμερον και η Μέι. Μια αμφισβήτηση που όταν δεν μπορεί να βρει ανοιχτή έκφραση ή αντιπροσώπευση από προγραμματική κυβερνητική πλατφόρμα εκφράζεται είτε ως απόρριψη της Ευρώπης είτε ως αναδίπλωση σε τοπικούς εθνικισμούς, όπως στη Σκοτία.