Οικονομικό αδιέξοδο λόγω αδυναμίας των τραπεζών - Free Sunday
Οικονομικό αδιέξοδο λόγω αδυναμίας των τραπεζών
Τα λάθη και οι παραλείψεις του κ. Τσίπρα έχουν τεράστιο κοινωνικό κόστος.

Οικονομικό αδιέξοδο λόγω αδυναμίας των τραπεζών

Η περασμένη Τετάρτη ήταν μαύρη από χρηματιστηριακή άποψη για τις ελληνικές τράπεζες. Ο τραπεζικός δείκτης σημείωσε νέα μεγάλη πτώση, της τάξης του 8,78%. Η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς έπεσε σε μία ημέρα 20,73%, της Eurobank 14,7%, της Εθνικής 5,49% και της Alpha Bank 3,3%. Οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι η αρνητική αντίδραση των αγορών ήταν υπερβολική και πως η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί, ως έναν βαθμό, στο άμεσο μέλλον.

Ανάπτυξη χωρίς χρηματοδότηση

Το ζήτημα όμως δεν είναι να μείνουν απλώς όρθιες οι τράπεζες αλλά να χρηματοδοτήσουν επαρκώς και με ανταγωνιστικά επιτόκια την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και να περιορίσουν τα κόκκινα δάνειά τους χωρίς να στραγγαλίσουν την οικονομία και χωρίς να στραφούν κατά της κοινωνίας.

Δεν υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες να επιτύχουν τους παραπάνω στόχους. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Bloomberg που συνέβαλε στη «μαύρη Τετάρτη», οι ελληνικές τράπεζες έχουν αναλάβει την υποχρέωση να περιορίσουν τα κόκκινα δάνειά τους κατά 60% μέχρι το 2021.

Μια τόσο επιθετική διαχείριση των κόκκινων δανείων μπορεί να οδηγήσει σε νέες προβλέψεις για ζημιές έναντι εξυγίανσης, αυξάνοντας τις πιέσεις για νέα ανακεφαλαιοποίησή τους σε σύνθετο έως δυσμενές περιβάλλον. Εν τω μεταξύ, δυσκολεύονται να αυξήσουν τον κύκλο εργασιών τους, εφόσον δεν πραγματοποιούν νέες χορηγήσεις.

Οι επενδυτές και οι κερδοσκόποι φαίνεται να έχουν καταλήξει σε αρνητικές εκτιμήσεις για την κατάσταση και την προοπτική τους. Από τα τέλη Αυγούστου, οπότε ολοκληρώθηκε η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των τεσσάρων συστημικών τραπεζών, οι μετοχές τους έπεσαν από 25% έως 45%, ενώ η συνολική τους κεφαλαιοποίηση είναι της τάξης των 5 δισ. ευρώ, ένα αστείο ποσό εάν σκεφτούμε τις δυνατότητες που είχαν οι τράπεζες πριν από μερικά χρόνια και τα ποσά που επενδύθηκαν στις τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις τους κατά τη διάρκεια της κρίσης της ελληνικής οικονομίας.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι πώς μπορούμε να βγούμε από το μαθηματικό αδιέξοδο για να σταθούν οι τράπεζες στα πόδια τους και να χρηματοδοτήσουν τη δυναμική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας χωρίς κοινωνικές αγριότητες.

Τα λάθη που πληρώνουμε

Η κρίση στον τραπεζικό τομέα οφείλεται στο αποτυχημένο πείραμα Τσίπρα-Βαρουφάκη κατά τη διάρκεια του πρώτου εξαμήνου του 2015.

Οι ελληνικές τράπεζες είχαν αφήσει πίσω τους τις πιο δύσκολες μνημονιακές καταστάσεις αλλά βρέθηκαν, καθαρά για πολιτικούς λόγους, αντιμέτωπες με νέα προβλήματα.

Η μετοχική τους αξία έπεσε κατακόρυφα, με αποτέλεσμα να εξανεμιστούν γύρω στα 30 δισ. των προηγούμενων κεφαλαιοποιήσεων, τα οποία τώρα πρέπει να καλύψουν οι Έλληνες φορολογούμενοι. Οι καταθέσεις τους μειώθηκαν κατά 40 δισ., από τα οποία έχουν επιστρέψει, τρία χρόνια και μερικούς μήνες αργότερα, γύρω στα 10 δισ. Τα κόκκινα δάνεια έσπασαν κάθε ρεκόρ και έφτασαν το 45% του συνόλου.

Ο κ. Τσίπρας πραγματοποίησε το καλοκαίρι του 2015 την αναγκαία στροφή στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης για να αποφύγουμε, την τελευταία στιγμή, την αναγκαστική έξοδο από την Ευρωζώνη, αλλά η πολιτική αδυναμία και η αναξιοπιστία του έναντι των εταίρων δεν του επέτρεψαν να στηρίξει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.

Προσυπέγραψε μια μίζερη τρίτη ανακεφαλαιοποίηση με βασικό χαρακτηριστικό τον αφελληνισμό των ελληνικών τραπεζών και ασύμφορες δεσμεύσεις, όπως είναι η πώληση των θυγατρικών τους στις βαλκανικές χώρες.

Σαν να μην έφτανε αυτό, το Μαξίμου ξεκίνησε έναν ακήρυχτο πόλεμο κατά Ντράγκι και Στουρνάρα, στην προσπάθειά του να ρίξει σε αυτούς τις συνέπειες από τις επιλογές του κ. Τσίπρα και του κ. Βαρουφάκη. Έτσι, η Ελλάδα και το τραπεζικό της σύστημα αποξενώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), που αποδείχθηκε ο συνεπέστερος σύμμαχος των υπερχρεωμένων χωρών του Νότου και των τραπεζών τους, ενώ έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο πέρασμα της οικονομίας της Ευρωζώνης σε φάση σταθερής ανάπτυξης. Δεν είναι τυχαίο ότι τα ελληνικά ομόλογα είναι τα μόνα που αποκλείστηκαν από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, με ευθύνη του κ. Τσίπρα και των συνεργατών του.

Η τελευταία πράξη του κυβερνητικού δράματος σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες ήταν η απόφαση του κ. Τσίπρα να βγούμε από το τρίτο δανειακό πρόγραμμα παίρνοντας 24 δισ. ευρώ από αυτά που είχαμε συμφωνήσει να πάρουμε.

Με την απόφασή του αυτή ο κ. Τσίπρας αύξησε τη δημοτικότητά του μεταξύ των κυβερνήσεων της Ευρωζώνης, εφόσον πολλές από αυτές πιέστηκαν από κόμματα της αντιπολίτευσης να περιορίσουν την έκθεση των χωρών τους στον λεγόμενο ελληνικό κίνδυνο. Διαχειρίστηκαν το πολιτικό τους πρόβλημα με τη βοήθεια του κ. Τσίπρα σε βάρος της προοπτικής της ελληνικής οικονομίας.

Τα χρήματα αυτά ήταν αναγκαία για την οικονομική στήριξη του τραπεζικού συστήματος και τη διαχείριση των κόκκινων δανείων χωρίς οικονομικά και κοινωνικά παρατράγουδα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, ένα ποσό της τάξης των 14 έως 15 δισ. ευρώ θα άνοιγε τον δρόμο στον διακανονισμό του 70% των κόκκινων δανείων σε όφελος της ελληνικής οικονομίας και της προοπτικής της.

Αυτά που παρατηρούνται σήμερα στον τραπεζικό τομέα είναι μέρος του λογαριασμού της κρίσης του 2015 που φέρει τις υπογραφές Τσίπρα, Βαρουφάκη.

Τι πρέπει να γίνει

Κατά την άποψή μου, δεν πρέπει να μας προβληματίζουν τόσο οι χρηματιστηριακές διακυμάνσεις των μετοχών των ελληνικών τραπεζών όσο η συνολική τους αδυναμία να πρωταγωνιστήσουν στο πέρασμα της οικονομίας σε φάση μεγάλης διάρκειας δυναμικής ανάπτυξης.

Χωρίς ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα, είμαστε οικονομικά χαμένοι. Τα τελευταία χρόνια απλώς κερδίζουμε χρόνο αξιοποιώντας τα τουριστικά ρεκόρ και κάποιες μεγάλες επενδύσεις και ιδιωτικοποιήσεις που είχαν προγραμματιστεί από την κυβέρνηση Σαμαρά.

Για να περιορίσουμε όμως τις διαστάσεις της κοινωνικής κρίσης και για να αποτρέψουμε τη μετατροπή μας σε ένα είδος ευρωπαϊκής Αργεντινής η οποία θα φτάνει περιοδικά σε πλήρες αδιέξοδο, πρέπει να ανέβουμε αρκετές οικονομικές κατηγορίες.

Η κυβέρνηση πρέπει να αρχίσει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα που η ίδια δημιούργησε.

Το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να σταματήσει τον ακήρυχτο πόλεμο εναντίον ΕΚΤ, Ντράγκι και Στουρνάρα και να συνεννοηθεί μαζί τους για να μας υποστηρίξουν και να βγει το τραπεζικό σύστημα από το αδιέξοδο.

Στη συνέχεια πρέπει να συνεννοηθεί με τις εποπτικές αρχές για να γίνει λιγότερο σκληρή από κοινωνική άποψη και περισσότερο δημιουργική από οικονομική άποψη η διαδικασία εξυγίανσης του χαρτοφυλακίου των τραπεζών.

Παράλληλα, πρέπει να υπάρξουν σοβαρές νομοθετικές πρωτοβουλίες για να σταματήσει η χώρα να είναι οικονομική φυλακή των οφειλετών που έφτασαν σε αδιέξοδο εξαιτίας της κρίσης χωρίς να έχουν δόλο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, αποτελούν το 75% έως 80% αυτών που έχουν κόκκινα δάνεια και δικαιούνται μια δεύτερη ευκαιρία με βάση τους κανόνες που ισχύουν στην Ε.Ε.

Χρειάζονται επίσης νέες δημιουργικές ιδέες για να αποτρέψουμε μια κρίση η οποία θεωρητικά μπορεί να είναι μια επανάληψη του κυπριακού bail-in.

Προς το παρόν το μόνο που έχει κάνει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την επερχόμενη τραπεζική κρίση είναι η μεταφορά της αρμοδιότητας της κυβερνητικής εποπτείας του τραπεζικού συστήματος από τον κ. Δραγασάκη στον κ. Φλαμπουράρη…