Γερμανία-Ευρώπη με το βλέμμα στην Έσση
Μετά το εκλογικό σοκ στη Βαυαρία έρχεται, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το εκλογικό σοκ στην Έσση. Θα δοκιμαστούν οι αντοχές του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών-Χριστιανοκοινωνιστών και Σοσιαλδημοκρατών στο Βερολίνο και θα φανεί εάν η Γερμανία μπορεί σε αυτή τη φάση να συμβάλει στην επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Αρνητική δυναμική
Οι εκλογές για την ανάδειξη της τοπικής Βουλής της Βαυαρίας έδειξαν τη μεγάλη αποδυνάμωση της κεντροδεξιάς και της κεντροαριστεράς.
Οι Χριστιανοκοινωνιστές της Βαυαρίας, ισχυροί σύμμαχοι των Χριστιανοδημοκρατών της κ. Μέρκελ που καλύπτουν την υπόλοιπη Γερμανία, έχασαν την παραδοσιακή αυτοδυναμία τους στη Βαυαρία, το πιο αναπτυγμένο και πλούσιο κρατίδιο της ομοσπονδιακής Γερμανίας.
Το ποσοστό τους έπεσε, από το 47% στις τοπικές εκλογές του 2013, στο 37% και τώρα είναι υποχρεωμένοι να αναζητήσουν κυβερνητικό εταίρο.
Μεγάλος κερδισμένος από την πτώση των Χριστιανοκοινωνιστών είναι η με ακροδεξιό προφίλ Εναλλακτική για τη Γερμανία, η οποία πήρε ένα ποσοστό ανώτερο του 10% και εκπροσωπείται για πρώτη φορά στη Βουλή της Βαυαρίας. Το πιθανότερο είναι ότι οι Χριστιανοκοινωνιστές θα στραφούν προς ένα τοπικό κεντροδεξιό κόμμα, τους Ελεύθερους Ψηφοφόρους, που πήραν πάνω από 10%, και τους Φιλελεύθερους, που ξεπέρασαν αυτή τη φορά το όριο του 5% και επέστρεψαν στην τοπική Βουλή. Η απόκλιση των Χριστιανοκοινωνιστών προς τα δεξιά σχετίζεται με την ανάδειξη του προσφυγικού-μεταναστευτικού ως του κυρίαρχου θέματος της προεκλογικής εκστρατείας. Οι Χριστιανοκοινωνιστές υποστηρίζουν μια αυστηρότερη αντιμετώπιση των προσφύγων και των μεταναστών απ’ ό,τι οι Χριστιανοδημοκράτες της κ. Μέρκελ, αλλά η σύγκρουση της ηγεσίας τους με την καγκελάριο για το συγκεκριμένο θέμα φαίνεται ότι προκάλεσε μεγάλη ζημιά και στους δύο.
Μεγαλύτερο σοκ από την παραδοσιακή κεντροδεξιά έπαθε η κεντροαριστερά στη Βαυαρία, εφόσον το ποσοστό των Σοσιαλδημοκρατών υποχώρησε από το 20,5% σε λιγότερο από 10%.
Η αποδυνάμωση των Σοσιαλδημοκρατών έγινε σε όφελος των Πρασίνων, οι οποίοι υπερδιπλασίασαν το εκλογικό ποσοστό τους, έφτασαν το 18% και αποτελούν το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα στη Βαυαρία, μετά τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός της κ. Μέρκελ εμφανίζεται τώρα ευάλωτος, γιατί οι Χριστιανοκοινωνιστές είναι δυσαρεστημένοι με τους Χριστιανοδημοκράτες συμμάχους τους, ενώ η αριστερή πτέρυγα των Σοσιαλδημοκρατών πιέζει για την άμεση αποχώρηση από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, για να αρχίσει το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα τη λεγόμενη θεραπεία αντιπολίτευσης και να βάλει τέλος στη δημοσκοπική, εκλογική τους υποχώρηση.
Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, το παλαιότερο της Γερμανίας, αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα και εξαιτίας της μεγάλης ηλικίας των μελών και των ψηφοφόρων του. Σε μια περίοδο κατά την οποία τα εργατικά συνδικάτα δεν παίζουν τον καθοριστικό ρόλο που έπαιζαν κατά το παρελθόν και εμφανίζονται νέες τάσεις στην οικονομία και στην κοινωνία, οι Σοσιαλδημοκράτες κινδυνεύουν να ξεπεραστούν από τις εξελίξεις.
Η ώρα των Πρασίνων;
Στην Έσση στην κυβέρνηση βρίσκεται ένας συνασπισμός Χριστιανοδημοκρατών και Πρασίνων. Οι Πράσινοι έχουν απομακρυνθεί τα τελευταία χρόνια από τον οικολογικό δογματισμό και προσπαθούν να βρουν πρακτικές λύσεις στα μεγάλα προβλήματα, ενώ δίνουν έμφαση στην ευρωπαϊκή στρατηγική τους, που είναι πολύ πιο φιλόδοξη από εκείνη των Χριστιανοδημοκρατών, πολύ περισσότερο των Χριστιανοκοινωνιστών.
Μετά τις τελευταίες βουλευτικές εκλογές στη Γερμανία οι Πράσινοι είχαν αρχίσει τις συνεννοήσεις με την καγκελάριο Μέρκελ για να πάρουν μέρος σε κυβερνητικό συνασπισμό Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνιστών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων, αλλά η προσπάθεια ναυάγησε εξαιτίας της επιλογής της ηγεσίας των Φιλελευθέρων να μείνει το κόμμα τους στην αντιπολίτευση.
Στη Βαυαρία οι Πράσινοι κατέγραψαν εντυπωσιακά κέρδη με μια νεανική ηγεσία με φρέσκες ιδέες. Ιδιαίτερα στο προσφυγικό-μεταναστευτικό πέρασε το μήνυμα ότι η εσωστρεφής πολιτική των Χριστιανοκοινωνιστών δεν λύνει το πρόβλημα και ότι χρειάζονται ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες με ανοιχτά σύνορα στο εσωτερικό της Ε.Ε., ανοιχτή κοινωνία και ανοιχτά μυαλά.
Οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν τώρα τους Πράσινους δεύτερο κόμμα σε ολόκληρη τη Γερμανία, με ποσοστό που ξεπερνάει το 20% και ανοδική τάση, ενώ οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Χριστιανοκοινωνιστές έχουν αρχίσει να υποχωρούν κάτω από το φράγμα του 30% στο σύνολο της χώρας.
Τα ζητήματα της προστασίας του περιβάλλοντος έχουν πάντα εξαιρετική σημασία για τους Γερμανούς ψηφοφόρους, οι οποίοι εμφανίζονται πιο ευαίσθητοι σε αυτά τα θέματα μετά το σκάνδαλο της αυτοκινητοβιομηχανίας που έδινε επί σειρά ετών πλαστά στοιχεία για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα οχήματα με κινητήρες ντίζελ.
Το κλίμα έχει αλλάξει για την αυτοκινητοβιομηχανία, η οποία αποτελεί μία από τις βασικές δυνάμεις που κινούν τη γερμανική βιομηχανία και την οικονομία στο σύνολό της. Στη Γερμανία και στην Ε.Ε. επιβάλλουν αυστηρούς περιορισμούς στην εκπομπή καυσαερίων, για να προστατευτεί η δημόσια υγεία στα αστικά κέντρα και να αντιμετωπιστεί, στο μέτρο του δυνατού, το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Οι εκπρόσωποι της αυτοκινητοβιομηχανίας προειδοποιούν ότι έτσι όπως εξελίσσονται τα πράγματα, μπορεί να χαθούν 100.000 θέσεις εργασίας στον κλάδο και να μείνουν πίσω οι γερμανικές επιχειρήσεις σε σχέση με τον αμερικανικό και κινεζικό ανταγωνισμό. Υπάρχει ο αντίλογος, σύμφωνα με τον οποίο όσο πιο γρήγορα προσαρμοστεί η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία στις νέες τάσεις, για παράδειγμα τα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα της αμερικανικής Tesla, και στη σταδιακή ένταξη γιγάντων της ψηφιακής οικονομίας στον κλάδο, τόσο καλύτερα γι’ αυτήν.
Προς το παρόν οι ψηφοφόροι στρέφονται μαζικά υπέρ των Πρασίνων και η αναμέτρηση αυτή την Κυριακή στην Έσση αναμένεται να επηρεάσει τις πολιτικές εξελίξεις στη Γερμανία και στην Ε.Ε.
Τα πιθανά σενάρια
Στις τοπικές εκλογές της Έσσης θα δοκιμαστεί η αντοχή των Χριστιανοδημοκρατών, οι οποίοι αναμένεται να υποστούν μεγάλες απώλειες, ανάλογες με των Χριστιανοκοινωνιστών στη Βαυαρία.
Θα μετρηθεί επίσης ο νέος συσχετισμός δυνάμεων που διαμορφώνεται μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών, Χριστιανοκοινωνιστών, που υποχωρούν σε ολόκληρη τη Γερμανία, και των Πρασίνων, που είναι η νέα ανερχόμενη και ήδη μεγάλη δύναμη.
Το κυριότερο όμως είναι ότι θα μετρηθεί η δυνατότητα των Σοσιαλδημοκρατών να αντέξουν ενδεχόμενη νέα πτώση των ποσοστών τους και να παραμείνουν στον κυβερνητικό συνασπισμό του Βερολίνου παρά την πίεση που ασκεί η αριστερή τους πτέρυγα για άμεση αποχώρηση από αυτόν.
Στη Γερμανία οι πολιτικές δυνάμεις είναι ιδιαίτερα προσεκτικές στις κινήσεις τους και είναι δύσκολο να υπάρξει διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού προτού υπάρξει προεργασία για το διάδοχο σχήμα. Συνήθως αυτές οι διαδικασίες παίρνουν, σε ομοσπονδιακό επίπεδο, πολλούς μήνες.
Το βέβαιο είναι ότι η καγκελάριος Μέρκελ θα βγει αποδυναμωμένη από τη δοκιμασία της Βαυαρίας και της Έσσης, σε μια περίοδο κατά την οποία η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες εκκρεμότητες και χρειάζεται την προβολή του ηγετικού ρόλου της κ. Μέρκελ και της Γερμανίας για να οργανώσει την αναγκαία επανεκκίνηση της διαδικασίας της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Η σχετική αστάθεια και οι δισταγμοί του Βερολίνου μπορεί να ενισχύσουν τους δεξιόστροφους ευρωσκεπτικιστές και τους αντιευρωπαίους σε ολόκληρη την Ε.Ε. στην πορεία προς τις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019.
