Επαγγελματική ασφάλιση: Το μέλλον των εργαζομένων - Free Sunday
Επαγγελματική ασφάλιση: Το μέλλον των εργαζομένων

Επαγγελματική ασφάλιση: Το μέλλον των εργαζομένων

Στην Ε.Ε. και σε άλλες αναπτυγμένες χώρες υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες-πυλώνες συνταξιοδοτικών παροχών, κοινωνικής ασφάλισης. Οι τρεις πυλώνες περιλαμβάνουν:

  1. Την κρατική υποχρεωτική ασφάλιση. Παρέχεται σε διάφορες μορφές από το κράτος.
  2. Την επαγγελματική-επικουρική ασφάλιση, σύνταξη. Παρέχεται από τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης στους εργαζόμενους που συμμετέχουν.
  3. Τα αμιγώς ιδιωτικά σχήματα σε διάφορες μορφές, που προέρχονται κυρίως από ασφαλιστικές εταιρείες.

Η συνεχής μείωση των συντάξεων που χορηγεί το κράτος (1ος πυλώνας, κρατική υποχρεωτική ασφάλιση) δημιουργεί νέες ανάγκες. Οι εργαζόμενοι πρέπει να εξασφαλίσουν αξιοπρεπή επαγγελματική-επικουρική σύνταξη, προκειμένου να έχουν ποιότητα ζωής όταν θα είναι συνταξιούχοι.

Η δημιουργία και λειτουργία επαγγελματικών ταμείων (2ος πυλώνας, επαγγελματική ασφάλιση) οδηγεί στην εφαρμογή ενός νέου μοντέλου κοινωνικής ασφάλισης, λίγο πιο σύνθετου, αλλά περισσότερο αποτελεσματικού. Περιθώρια για αποτυχία και αστοχίες δεν υπάρχουν. Η επαγγελματική ασφάλιση έχει, εδώ και δεκαετίες, δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλες αναπτυγμένες χώρες. Προϋποθέσεις σημαντικές για να λειτουργήσει με αποτέλεσμα και επιτυχία είναι:

  1. Να εξασφαλίζεται ο διαχωρισμός από τους άλλους δύο πυλώνες. Να μην υπάρχουν περιθώρια αλληλεπιδράσεων και εξαρτήσεων, αλλά ξεκάθαροι διαφορετικοί ρόλοι και λειτουργίες.
  2. Η ανεξαρτησία από το κράτος και τις παρεμβάσεις του. Η μόνη παρέμβαση θα περιορίζεται στην εποπτεία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και στον έλεγχο από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και την Αναλογιστική Αρχή.
  3. Ξεκάθαρο, σύγχρονο, αποτελεσματικό νομικό πλαίσιο λειτουργίας, εναρμονισμένο με αυτό της Ε.Ε.

Τα επαγγελματικά ταμεία έχουν ως σκοπό να παρέχουν στα μέλη τους επιπλέον κάλυψη, πέρα από αυτήν που παρέχει η κρατική υποχρεωτική κοινωνική ασφάλιση. Λειτουργούν με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα και όχι το αναδιανεμητικό, με βάση το οποίο λειτουργεί η κρατική υποχρεωτική ασφάλιση. Αυτός ο τρόπος λειτουργίας έχει ως όφελος τα ταμεία επαγγελματικής ασφάλισης να αποτελούν μια μορφή μακροχρόνιας και με καλές αποδόσεις αποταμίευσης. Τα χρήματα παραμένουν στο επαγγελματικό ταμείο και επενδύονται για να εξυπηρετήσουν τον συγκεκριμένο σκοπό και δεν υπάρχει διασπάθιση σε άλλες δράσεις και ανάγκες.

Στα πλεονεκτήματα των υποχρεωτικών επαγγελματικών ταμείων είναι η διαφάνεια, η ενημέρωση, η διασφάλιση των δικαιωμάτων των ασφαλισμένων και η ασφάλεια των επενδύσεων με ικανοποιητικές αποδόσεις. Υπάρχει συνεχής έλεγχος. Είναι υποχρεωμένα να δημοσιεύουν τις οικονομικές καταστάσεις, τους προϋπολογισμούς, τις αναλογιστικές μελέτες, καθώς και την πορεία των επενδύσεων.

Η επενδυτική πολιτική που ακολουθούν οριοθετείται από συγκεκριμένες νομοθετικές ρυθμίσεις, ενώ αυστηρές κυρώσεις εγγυώνται την ορθή διαχείριση των ταμείων.

Σήμερα στην Ελλάδα λειτουργούν με επιτυχία από τον Μάρτιο του 2013 τέσσερα ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης. Υπήρξε μετατροπή τους από επικουρικά ταμεία ΝΠΔΔ σε επαγγελματικά ΝΠΙΔ.

Καλύπτουν τους κλάδους των εργαζομένων στο φάρμακο (ΤΕΑΥΦΕ), των υπαλλήλων εμπορίου τροφίμων Αττικής (ΤΕΑΥΕΤ), του προσωπικού εταιρειών πετρελαιοειδών και των ασφαλιστών και προσωπικού ασφαλιστικών επιχειρήσεων (ΤΕΑ-ΕΑΠΑΕ).

Έχουν συστήσει την Ένωση Επαγγελματικών Ταμείων, προκειμένου να υπάρχει συνεχής συνεργασία, ανταλλαγή ιδεών, σκέψεων και ενημέρωση μεταξύ τους στα θέματα της επαγγελματικής ασφάλισης, ώστε να εξυπηρετούν αποτελεσματικά τα συμφέροντα των ασφαλισμένων τους.

Η λειτουργία των τεσσάρων επαγγελματικών ταμείων υποχρεωτικής ασφάλισης κρίθηκε θετική από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΙΟPA), μετά από δειγματοληπτική αξιολόγηση το 2017.

Αξίζει να αναφερθεί ότι το οικονομικό περιβάλλον, και όχι μόνο, των τελευταίων χρόνων υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολο. Τα τέσσερα ταμεία υποχρεωτικής επαγγελματικής ασφάλισης κατάφεραν να αυξήσουν την περιουσία τους, να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των ασφαλισμένων τους και να ισχυροποιήσουν τη θέση τους.

Αυτό το πέτυχαν γιατί αντιμετώπισαν τις δύσκολες καταστάσεις με σύνεση, προσοχή και επαγγελματισμό. Με συνεχή εκσυγχρονισμό της μηχανοργάνωσης, των πληροφοριακών συστημάτων τους και βελτίωσή τους. Η αυτοτελής και αυτόνομη λειτουργία τους και η αυτοδιαχείριση της περιουσίας τους γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης. Με επενδυτικές επιτροπές, διαχειριστές περιουσίας και αναλογιστές ανεξάρτητους εξωτερικούς συνεργάτες. Σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας τους εφαρμόζουν κανόνες και κανονισμούς (Εσωτερικής Λειτουργίας, Εσωτερικού Ελέγχου, Επενδύσεων, Παροχών κ.ά.), ενώ λειτουργούν υπό την εποπτεία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και τον έλεγχο της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής και της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Τα επαγγελματικά ταμεία είναι ΝΠΙΔ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Η περιουσία που δημιουργούν από τις εισφορές των ασφαλισμένων και τις επενδύσεις των χρημάτων τους έχει ως κύριο σκοπό την πληρωμή των συντάξεών τους. Ορισμένα σημαντικά σημεία που πρέπει το επόμενο διάστημα να έρθουν προς συζήτηση με το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είναι η μείωση του κόστους λειτουργίας τους, η φορολογία, η παροχή κινήτρων και διευκόλυνση των επενδύσεων, η επιλογή και η συμμετοχή των νέων ασφαλισμένων τα επόμενα έτη, η εφαρμογή του υποχρεωτικού χαρακτήρα.