Η Ελλάδα αγοράζει ψάρια από το εξωτερικό

Ρεκόρ στις εισαγωγές ψαρικών καταγράφεται στην Ελλάδα, καθώς η χώρα μας, που έχει τόσο μεγάλη παράδοση στην αλιεία, εισάγει το 66% των ψαριών που καταναλώνει. Τα στοιχεία αυτά έφερε στη δημοσιότητα πρόσφατη έκθεση της WWF, η οποία επισημαίνει το συνολικό πρόβλημα που υπάρχει στις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, με τις εισαγωγές να έχουν αγγίξει τα 5 εκατομμύρια τόνους ετησίως.

Μόλις το 12% προέρχεται από ελληνικές θάλασσες

Σύμφωνα με τη WWF, τα μεσογειακά κράτη της Ε.Ε. Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Σλοβενία, Ισπανία και Πορτογαλία, τα οποία αναλύονται στην έκθεση του WWF «Seafood and the Mediterranean: Local tastes, global markets» (Θαλασσινά και Μεσόγειος: Τοπικές προτιμήσεις, παγκόσμιες αγορές), συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους καταναλωτές ψαρικών παγκοσμίως.
Η περιοχή έχει ετήσια μέση κατανάλωση 33,4 κιλών ψαρικών κατ’ άτομο, τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ε.Ε. είναι 22,9 κιλά και ο διεθνής μέσος όρος 19,2 κιλά. Αναφορικά με την Ελλάδα, ιδιαίτερα υψηλή είναι η ετήσια κατανάλωση ψαρικών κατ’ άτομο, η οποία αγγίζει τα 19,6 κιλά, εκ των οποίων το 66% είναι εισαγόμενα, το 22% προϊόντα εγχώριας υδατοκαλλιέργειας και μόνο το 12% προϊόντα εγχώριας αλιείας. Αντίστοιχα, η κατανάλωση στην Πορτογαλία είναι 56,8 κιλά, τα οποία αντιστοιχούν σε πάνω από ένα κιλό ψαρικών κατ’ άτομο την εβδομάδα, ενώ η Ισπανία έχει την επόμενη υψηλότερη κατανάλωση, με 42,4 κιλά ψαριών.

Η Ευρώπη εισάγει ψαρικά

Το φαινόμενο της εισαγωγής ψαρικών δεν περιορίζεται στην Ελλάδα αλλά επεκτείνεται και στη Μεσόγειο, αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των ψαρικών που πωλούνται στις αγορές της είναι εισαγόμενα και προέρχονται κυρίως από αναπτυσσόμενες χώρες. Όπως αναφέρεται στη μελέτη, για να κατανοήσει κανείς την κλίμακα του εμπορίου αρκεί να αναφερθεί ότι τα μεσογειακά κράτη της Ε.Ε. καταναλώνουν σχεδόν 7,5 εκατομμύρια τόνους ψαρικών ετησίως. Παρ’ όλα αυτά, εξ αυτών μόνο οι 2,75 εκατομμύρια τόνοι προέρχονται από εγχώριες πηγές. Αυτό σημαίνει ότι αφενός, για να καλυφθεί η ζήτηση, κάθε χρόνο αναζητούμε από άλλες χώρες 5 εκατομμύρια τόνους ψαρικών και αφετέρου ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, στις αναπτυσσόμενες χώρες κυρίως, εξαρτώνται από αυτή την υψηλή ζήτηση ψαρικών στη Μεσόγειο. Σημειώνεται μάλιστα ότι τα μεσογειακά κράτη της Ε.Ε. απορροφούν το 36% όλων των ψαρικών που εισάγονται από τρίτες χώρες. Μεγάλο μέρος των εισαγωγών προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική (Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία, Λιβύη), ενώ το 2014 τα μεσογειακά κράτη της Ε.Ε. εισήγαγαν περίπου 1,8 εκατομμύρια τόνους από αναπτυσσόμενες χώρες της περιοχής (Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία, Λιβύη, Μαυριτανία, Αίγυπτος και Τουρκία).

Υπεραλίευση, ο μεγάλος ένοχος

Όπως τονίζουν οι επιστήμονες της WWF, η εικόνα ήταν τελείως διαφορετική στο παρελθόν: «Παλαιότερα η Μεσόγειος είχε μεγάλη επάρκεια ψαρικών, σε αντίθεση με σήμερα που η υπεραλίευση, η παράνομη, λαθραία και άναρχη αλιεία αλλά και η μη υπεύθυνη κατανάλωση ψαρικών θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή στις θάλασσές μας».
Η κραυγή αγωνίας, πάντως, έφτασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το οποίο πριν από λίγες ημέρες ενέκρινε έναν νέο κανονισμό, βάσει του οποίου θα υπάρχει μεγαλύτερη διαφάνεια και θα γίνονται αυστηρότεροι έλεγχοι στους αλιευτικούς στόλους που δρουν εκτός κοινοτικών υδάτων. Σημειώνεται δε ότι η Ε.Ε. έχει θέσει στόχο το 2020 η αλιεία να είναι βιώσιμη με τερματισμό της υπεραλίευσης και απαγόρευση συγκεκριμένων μορφών επιδοτήσεων αλιείας, οι οποίες συντελούν στην πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα και στην υπερεκμετάλλευση.

Στοπ στην αλιεία με ηλεκτρικούς παλμούς

Εν τω μεταξύ, την επαναφορά της απαγόρευσης της αλιείας με τη χρήση ηλεκτρικών παλμών ζητούν από την Ε.Ε. ομάδες που εκπροσωπούν αλιευτικούς στόλους στην Ευρώπη, επισημαίνοντας ότι η χρήση ηλεκτρικών παλμών είναι καταστροφική μέθοδος.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του «Guardian», οι ηλεκτρικοί παλμοί χρησιμοποιούνται από αλιευτικά σκάφη, μέσω συσκευών που συνδέονται με τα δίχτυα τους, για να στέλνουν ηλεκτρική ενέργεια στον πυθμένα, όπου διαταράσσεται η θαλάσσια ζωή, προκειμένου τα ψάρια να μετακινούνται στα δίχτυα.
Πάντως, κάποιοι είναι υπέρμαχοι της συγκεκριμένης τεχνικής, τονίζοντας μάλιστα ότι προκαλεί λιγότερες διαταραχές στον βυθό από μεθόδους όπως η τράτα.
Σύμφωνα με την Κομισιόν, επιστημονικές μελέτες έδειξαν ότι η παλμική αλιεία θα μπορούσε να μειώσει τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα, να προκαλέσει λιγότερες ζημιές στο θαλασσινό νερό από την τράτα, αλλά και να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Υπενθυμίζεται ότι τον περασμένο Οκτώβριο είχε προκαλέσει αντιδράσεις σε αλιείς και επιστήμονες η απόφαση του υπουργείου Γεωργίας να επαναφέρει το ψάρεμα με βιντζότρατα. Η συγκεκριμένη μέθοδος είχε απαγορευτεί και από την Ε.Ε., καθώς έχει καταστροφικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Χαρακτηριστικό είναι ότι την αποκαλούν «σκούπα», καθώς είναι ένα δίχτυ που σύρεται στον βυθό και εγκλωβίζει τα ψάρια.

Στον Ειρηνικό «αδειάζουν» τα ψάρια

Στον ωκεανό αδειάζουν οι αλιευτικοί στόλοι το 10% των ψαριών που αλιεύουν, όπως αποκάλυψε διεθνής επιστημονική έρευνα. Σύμφωνα με τους ερευνητές των πανεπιστημίων British Columbia και University of Western Australia, 10 εκατομμύρια τόνοι από τους 100 εκατομμύρια τόνους ψαριών που αλιεύονται ετησίως πετάγονται πίσω στη θάλασσα.
Πρόκειται κυρίως για ψάρια νεκρά, μολυσμένα, πολύ μικρά ή ψάρια που δεν έχουν ζήτηση. Πάντως, ο αριθμός, αν και υψηλός, έχει μειωθεί σε σχέση με τα τέλη της δεκαετίας του ’80. Η συγκεκριμένη μελέτη διήρκεσε δέκα χρόνια και σύμφωνα με τους επιστήμονες η παραπάνω τακτική είναι πιο διαδεδομένη στον Ειρηνικό Ωκεανό αντί του Ατλαντικού.