Αυθαίρετα: Όσοι πληρώνουν τα σώζουν

Ενώ το περασμένο καλοκαίρι μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι η κυβέρνηση υποσχόταν γκρέμισμα των αυθαιρέτων, λίγο πριν από το τέλος του έτους το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έρχεται να τα «νομιμοποιήσει».

Το σχέδιο νόμου «Περιβαλλοντική διαχείριση των περιοχών με οικιστικές πυκνώσεις», που δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση έως τις 8 Ιανουαρίου, δίνει μεταξύ άλλων τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες αυθαιρέτων να τα διατηρήσουν έναντι προστίμου.

Τακτοποίηση αυθαιρέτων

Σύμφωνα με το σχέδιο νόμου που παρουσίασαν ο υπουργός ΠΕΝ, Γιώργος Σταθάκης, και ο αναπληρωτής υπουργός, Σωκράτης Φάμελλος, θα υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες δασικών αυθαιρέτων: αυτά που χτίστηκαν πριν από τις 11 Ιουνίου του 1975, ημερομηνία ψήφισης του Συντάγματος, και αυτά που χτίστηκαν μετά και έως τις 28 Ιουλίου του 2011. Τα πρώτα θα εξαιρούνται από την κατεδάφιση για 40 χρόνια και τα δεύτερα για 25.
Για να υπαχθεί στον νόμο, ο ιδιοκτήτης του αυθαιρέτου θα πρέπει να αποδείξει τον χρόνο ανέγερσης του κτιρίου με σχετικά έγγραφα. Επίσης, θα πρέπει να υποβάλει τεχνικές εκθέσεις δασολόγων και μηχανικών, δηλώσεις εντύπου Ε9 και υπεύθυνη δήλωση. Τα δικαιολογητικά θα υποβάλλονται σε πληροφοριακό σύστημα που θα λειτουργήσει η «Ελληνικό Κτηματολόγιο». Η αίτηση θα συνοδεύεται από παράβολο 250 ευρώ. Η ολοκλήρωση της υποβολής δικαιολογητικών θα πρέπει να γίνει σε έξι μήνες από την πληρωμή του παραβόλου, ενώ οι δηλώσεις θα ελέγχονται δειγματοληπτικά σε ποσοστό 30%.
Το κόστος του προστίμου υπολογίζεται μέσω αλγορίθμου στον οποίο προσμετράται, μεταξύ άλλων, η αξία δάσους, το κόστος αναδάσωσης, η έκταση εκχέρσωσης, η τιμή της πλησιέστερης ζώνης, η επιφάνεια του κτιρίου και το κόστος εργασιών των συνοδευουσών κατασκευών. Για παράδειγμα, αυθαίρετο κατασκευής προ του 1975, 100 τ.μ., σε περιοχή με τιμή ζώνης 2.000 ευρώ το τ.μ., θα καταβάλει πρόστιμο διατήρησης περίπου 20.000 ευρώ, αυθαίρετο κατασκευής από το 1975 και μέχρι το 2003, 37.500 ευρώ, και από το 2003 και μέχρι το 2011, 72.600 ευρώ.
Από το σχέδιο νόμου δεν λείπουν και οι διευκολύνσεις. Για παράδειγμα, το πρόστιμο μειώνεται κατά 33% αν είναι πρώτη και μοναδική κατοικία και κατά 33% αν είναι εντός ιδιωτικής δασικής έκτασης. Επίσης, εάν υπάρχει συνδυασμός των δύο παραπάνω, μειώνεται κατά 50%, ενώ εάν το πρόστιμο καταβληθεί εφάπαξ θα γίνεται έκπτωση 20%.Το συνολικό ενιαίο πρόστιμο θα μπορεί να καταβάλλεται σε 100 δόσεις, με ελάχιστο ποσό μηνιαίας δόσης τα 100 ευρώ.

Νέες τροπολογίες

Επιπροσθέτως, ο κ. Σταθάκης εξήγγειλε τρεις τροπολογίες που θα προωθηθούν το αμέσως επόμενο διάστημα προς ψήφιση στη Βουλή, «με σκοπό την πλήρη θωράκιση του συστήματος απέναντι σε οποιαδήποτε προσπάθεια αυθαίρετης δόμησης». Έτσι, με τη λήξη του νόμου 4495/2017 για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων σε λιγότερο από έναν χρόνο (9/11/2019), όποια αυθαίρετα κτίσματα ή κατασκευές εντοπίζονται από τους ελεγκτές θα κατεδαφίζονται άμεσα (είτε την ώρα που κατασκευάζονται είτε έχουν συντελεστεί), εφόσον δεν θα έχει υποβληθεί αίτηση υπαγωγής έως τις 8/11/2019.
Στις περιπτώσεις που οι ιδιοκτήτες προβαίνουν σε κατεδάφιση των αυθαίρετων κτισμάτων τους, το αρμόδιο για τη διαπίστωση της κατεδάφισης όργανο συντάσσει και εκδίδει πρωτόκολλο συμμόρφωσης, με το οποίο βεβαιώνεται η εκτέλεση της κατεδάφισης από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου. Το πρωτόκολλο κατεδάφισης κοινοποιείται στις αρμόδιες υπηρεσίες δόμησης για να εφαρμοστεί η διαδικασία διαγραφής προστίμων.
Με βάση την τρίτη τροπολογία, σε περίπτωση που έχει διαφοροποιηθεί η αυθαίρετη κατασκευή (ως προς τις διαστάσεις ή το υλικό, τη θέση ή υπάρχουν επεκτάσεις) σε σχέση με το αρχικό πρωτόκολλο κατεδάφισης, η διαδικασία κατεδάφισης προχωρά χωρίς να είναι απαραίτητη η έκδοση νέου πρωτοκόλλου κατεδάφισης.
Πρωταθλήτρια σε αυθαίρετους οικισμούς είναι η Αττική και ακολουθούν Κορινθία, Χαλκιδική, Θεσσαλονίκη, Άρτα, Βοιωτία, Κυκλάδες, Χανιά, Τρίκαλα και Εύβοια.

Οι πυλώνες για τις οικιστικές πυκνώσεις

Παράλληλα, ο κ Φάμελλος παρουσίασε την πρόταση νόμου για τις οικιστικές πυκνώσεις ιώδους περιγράμματος, σημειώνοντας ότι «πρόκειται για αποτέλεσμα της πολύμηνης εργασίας ομάδας νομικών, δασολόγων και μηχανικών». Όπως τονίστηκε, «η συγκεκριμένη πρόταση νόμου καλύπτει την ανάγκη διαχείρισης και περιβαλλοντικής αποκατάστασης των οικιστικών πυκνώσεων αντιμετωπίζοντας και την πολύχρονη παραβίαση των περιβαλλοντικών και συνταγματικών κανόνων, αλλά και το μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί».
Οι βασικοί πυλώνες που προβλέπονται για τις οικιστικές πυκνώσεις είναι η άμεση προστασία και αποκατάσταση των περιοχών με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και κρίσιμο φυσικό κεφάλαιο, δηλαδή εθνικοί δρυμοί, υγρότοποι Ramsar, περιοχές Natura 2000, προστατευτικά και παραγωγικά δάση, ρέματα, αιγιαλός και περιοχές αναδασωτέες από πυρκαγιά, περιοχές που συνολικά εξαιρούνται από τη δυνατότητα υπαγωγής στον νόμο.
Επίσης, η εισαγωγή του δασικού ισοζυγίου και των δράσεων αποκατάστασής του από τη βλάβη που προξένησαν οι οικιστικές πυκνώσεις, όπως δασώσεις, αναδασώσεις και άλλα δασοτεχνικά έργα, αλλά και των δράσεων της εθνικής στρατηγικής για τα δάση, η οποία θεσμοθετήθηκε πριν από λίγες ημέρες, για πρώτη φορά από την ίδρυση του ελληνικού κράτους.
Τρίτος πυλώνας είναι ο αυστηρός έλεγχος των πυκνώσεων, για να μην αποτελέσουν παράθυρο ικανοποίησης συμφερόντων και παραβατικότητας, καθώς επίσης και η ανάρτηση και κύρωση των δασικών χαρτών στο 100% της χώρας, περιλαμβάνοντας και τις προσωρινά εξαιρεθείσες οικιστικές πυκνώσεις.
«Οι παρεμβάσεις του υπουργείου αφορούν την αναστολή της κατεδάφισης και δεν αποτελούν έμμεση ή άμεση πολεοδόμηση» ξεκαθάρισε ο κ. Φάμελλος, τονίζοντας ότι «δεν θα παραβιαστούν οι κανόνες για την προστασία του δάσους».