Τυφώνας Ρέντσι στην Ιταλία

Σήμερα, τρεις μήνες μετά το φιάσκο του δημοψηφίσματος για μια αμφιλεγόμενη συνταγματική μεταρρύθμιση, όπου αυτοπαγιδεύτηκε και αναγκάστηκε να παραιτηθεί, ο Ρέντσι προκαλεί τη διάσπαση του Δημοκρατικού Κόμματος: παραιτείται για να επανεκλεγεί με συνοπτικές συνεδριακές διαδικασίες με ορίζοντα τον Μάιο και έτσι εξωθεί σε αποχώρηση της παλαιάς φρουράς και σημερινής αριστερής πτέρυγας υπό τους Μπερσάνι και Ντ’ Αλέμα, ενώ εντός κόμματος παραμένει ο Εμιλιάνο, που σκοπεύει να είναι ο αντίπαλός του στην εκλογή κομματικού ηγέτη.

Ο Ρέντσι βιάζεται να επανεκλεγεί και να οδηγήσει τη χώρα, στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό, σε πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο, καθώς γνωρίζει ότι κάθε μέρα που περνά τα ποσοστά του Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο διογκώνονται, με τον αντισυστημικό πρώην σατιρικό τηλεπαρουσιαστή να κινείται μεταξύ πρωτιάς και αυτοδυναμίας.

Η διάσπαση όμως που προκαλεί στο Δημοκρατικό Κόμμα εκτιμάται ότι θα έχει κόστος περίπου 10 ποσοστιαίων μονάδων και έτσι είναι φανερό ότι ο πρώην και φιλοδοξών να είναι και ο επόμενος πρωθυπουργός έχει εγκαταλείψει την αρχική ρητορική που ήθελε το 40% του «ναι» στο δημοψήφισμα να είναι και ρεαλιστικός στόχος για πρόωρες εκλογές και εκ των πραγμάτων βλέπει την επιστροφή του στην εξουσία μόνο μέσω ενός μεγάλου συνασπισμού με τη Forza Italia του Μπερλουσκόνι!

Είναι πέραν πάσης αμφιβολίας ότι και μόνο η υποψία για μια πολιτική συμμαχιών χωρίς αρχές, όπως η σύμπραξη με τον Καβαλιέρε, είναι αναπάντεχο δώρο για τον Γκρίλο, που μπορεί να κάνει οικονομία στην αντισυστημική ρητορική του, καθώς η πολιτική ελίτ της χώρας αυτοαπαξιώνεται.

Όπως, όμως, σε κάθε τανγκό χρειάζονται δύο για να το χορέψουν, έτσι και το φλερτ του Ρέντσι προς τον Μπερλουσκόνι χρειάζεται ανταπόκριση, η οποία δεν είναι δεδομένη.

Ο Μπερλουσκόνι, που δεν μπορεί να πολιτευτεί για αιρετό αξίωμα μέχρι το 2018 λόγω δικαστικής καταδικαστικής απόφασης, έχει οικοδομήσει μετά την αποπομπή του από την πρωθυπουργία τον Νοέμβριο του 2011 το προφίλ του τελευταίου εκλεγμένου πρωθυπουργού της Ιταλίας που ανετράπη με δημόσια παρέμβαση των Μέρκελ-Σαρκοζί, στην κοινή συνέντευξή τους μετά τη σύνοδο κορυφής της G-20 στις Κάννες τον Νοέμβριο του 2011. Έχει υιοθετήσει σκληρή ρητορική κατά της λιτότητας, έχει προτείνει την αποχώρηση της Γερμανίας από την Ευρωζώνη και έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο επιστροφής της Ιταλίας στη λιρέτα! Η εκλογική του πελατεία μάλλον βρίσκεται στην ετερόκλητη αντισυστημική και αντιευρωπαϊκή πλειοψηφία της κοινής γνώμης. Μαζί με τον Σαλβίνι της ακροδεξιάς και ρατσιστικής Λέγκας του Βορρά μάλλον βρίσκονται πιο κοντά με τον Γκρίλο, με το όποιο σενάριο συνεργασίας Forza Italia και Δημοκρατικού Κόμματος να είναι καταστροφικό και για τις δύο πλευρές.

Εκλογές τον Ιούνιο, όπως θέλει ο Ρέντσι, λοιπόν, ή στο τέλος της θητείας της παρούσας Βουλής, όπως θα ήθελαν Μέρκελ και Ολάντ αυτή τη στιγμή;

Με τον Ρέντσι να αναλαμβάνει την ευθύνη για τη συρρίκνωση της εκλογικής βάσης του Δημοκρατικού Κόμματος και να αναζητά συμμαχίες χωρίς αρχές, όποτε και να γίνουν εκλογές η νίκη των Πέντε Αστέρων του Γκρίλο είναι δεδομένη.

Το ερώτημα, λοιπόν, είναι αν η Ιταλία, το τραπεζικό της σύστημα, αλλά και το κόστος του δημόσιου δανεισμού, μπορούν να εγγυηθούν ότι η κυβέρνηση Τζεντιλόνι, όσο καιρό παραμείνει στην εξουσία, θα μπορεί τουλάχιστον να περιφρουρεί τις σημερινές εύθραυστες και οριακές πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές ισορροπίες.

Ο Ρέντσι θυμίζει τον Σαμψών της Βίβλου που σπρώχνει τους κίονες του ναού και αναφωνεί «αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων».

Σε κάθε περίπτωση, μάλλον βαδίζει προς το τέλος της τρίχρονης κυριαρχίας του στην κεντρική πολιτική σκηνή της Ιταλίας με τον ίδιο τρόπο που ξεκίνησε.

Την άνοιξη του 2014, νέος, δυναμικός, προβεβλημένος ως επιτυχημένος δήμαρχος της Φλωρεντίας, ο Ρέντσι ανέτρεψε τον Λέτα, τον οποίο είχε προωθήσει έναν χρόνο πριν στην πρωθυπουργία για να αποκλείσει τον Μπερσάνι, και ξεκίνησε τη θητεία του ως επικεφαλής της κυβέρνησης υποσχόμενος στην εκλογική του βάση άμεση έξοδο από τη λιτότητα και ανάπτυξη, και ταυτόχρονα στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο περαιτέρω δημοσιονομικές περικοπές, μεταρρυθμίσεις και διαρθρωτικές αλλαγές. Στο τέλος της διαδρομής του, τον περασμένο Δεκέμβριο, είχε διαψεύσει τις προσδοκίες και της κοινωνίας και της Κομισιόν και της καγκελαρίας.

Με τους ελιγμούς χωρίς αρχές του Ρέντσι κλείνει άδοξα ένα κεφάλαιο της ιταλικής Ιστορίας, καθώς τερματίζεται η ενιαία πολιτική εκπροσώπηση ενός ευρύτατου χώρου που ξεκινούσε από την Κομμουνιστική Αριστερά και έφτανε μέχρι την κεντρώα μετριοπαθή πτέρυγα της πάλαι ποτέ κραταιάς χριστιανοδημοκρατίας.

Έτσι, από το ιταλικό Κομμουνιστικό Κόμμα, που τον Δεκέμβριο του 1991 μετονομάστηκε σε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς, για να γίνει αργότερα, με τη συγχώνευση των προερχομένων από το κέντρο, Δημοκρατικό Κόμμα, φτάνουμε σε έναν προσωπικό πολιτικό και εκλογικό μηχανισμό του Ματέο Ρέντσι.

Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε σε ένα σκηνικό συνολικής κρίσης αποσταθεροποίησης της Ιταλίας όπου θα δοκιμαστούν οι αντοχές της σε όλα τα μέτωπα, από την πρόσβασή της στις αγορές μέχρι την αντοχή του τραπεζικού της συστήματος.

Η διακύβευση δεν είναι αν θα επιστρέψει ο Ρέντσι ή όχι στην πρωθυπουργία αλλά αν θα μπορέσει να διαμορφωθεί ένα νέο πολιτικό τοπίο, που είναι η προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την επανεκκίνηση μιας χώρας που είναι η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης.