Οι «Αγανακτισμένοι» του κ. Τραμπ

Στις φετινές αμερικανικές προεδρικές εκλογές ιδιαίτερη αίσθηση προκαλούν η παρουσία και οι απόψεις του υποψηφίου του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Ντόναλντ Τραμπ. 

Ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας έχει καταφέρει να δημιουργήσει φανατικούς οπαδούς και φανατικούς αντιπάλους με μια εμπρηστική ρητορική και με θέσεις που τουλάχιστον σε ομοσπονδιακό επίπεδο και για τα μεταπολεμικά χρόνια είναι χωρίς προηγούμενο.

Περισσότερο όμως από την περίπτωση Τραμπ εντυπωσιάζει η κινητοποίηση τόσων εκατομμυρίων ψηφοφόρων που ανταποκρίνονται στο μήνυμά του. Οι άνθρωποι αυτοί είναι λευκοί, στην πλειοψηφία τους χωρίς πανεπιστημιακή εκπαίδευση, όχι άνεργοι αλλά δυσαρεστημένοι με το εργασιακό τους καθεστώς και την οικονομία ευρύτερα. Είναι εκείνοι που είτε οι ίδιοι, είτε οι οικογένειές τους, είτε οι κοινότητες στις οποίες ζούσαν και ζουν είχαν συνηθίσει σε μια καλή ζωή, με σχετικά υψηλές αμοιβές από τη βιομηχανία, τις οικοδομικές εργασίες ή τις μικροεπιχειρήσεις. 

Η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική εξέλιξη κλόνισαν την οικονομική και επαγγελματική τους ασφάλεια, δημιουργώντας μια αβεβαιότητα που και τα νεότερα μέλη αυτής της κοινωνικής ομάδας εξακολουθούν να βιώνουν.

Με την υποβάθμιση του επιπέδου ζωής τους και χωρίς ευρύτερη παιδεία έφτασαν να πιστέψουν πως οι κύριοι συντελεστές του αμερικανικού ονείρου, οι λευκοί, σκληρά εργαζόμενοι, νομοταγείς πολίτες έχουν αποκλειστεί από αυτό. Η παρακμή της χώρας τους φαίνεται αδιαμφισβήτητη. Σαφείς ενδείξεις η εκλογή μη λευκού στο προεδρικό αξίωμα και η διεκδίκησή του, με μεγάλη πιθανότητα επιτυχίας, από μια γυναίκα. 

Αναζητώντας υπεύθυνους γρήγορα κατέληξαν στους μετανάστες και τους ξένους, μια τάση όχι νέα αλλά παρούσα στην αμερικανική πολιτική ζωή από τα μέσα του 19ου αιώνα, με σημαντική κατά καιρούς επιρροή. Και βέβαια τους επαγγελματίες πολιτικούς της Ουάσινγκτον, την αδιάφορη, διεφθαρμένη γραφειοκρατική ομοσπονδιακή κυβέρνηση, μια άλλη επίσης σταθερά του λαϊκίστικου μύθου για το τις πταίει, που ακόμη και κατεξοχήν μέλη του κατεστημένου λαϊκιστές πολιτικοί εκμεταλλεύονται με επιτυχία.

Το υποβόσκον αυτό ρεύμα δυσαρέσκειας, που ακραίοι Ρεπουμπλικάνοι πολιτικοί ενθάρρυναν, ήρθε να φέρει στην επιφάνεια και να αρθρώσει σε ανενδοίαστη, προκλητική, αιρετική, μαγνητική πολιτική θέση ο κ. Τραμπ. Το πλήθος βέβαια των οπαδών του (κάποιοι με χυδαία, φασιστοειδή συμπεριφορά) δεν είναι παρά μειοψηφία ακόμη και στις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων ψηφοφόρων. Η πλειοψηφία του αμερικανικού λαού δυσπιστεί, αποδοκιμάζει ή και φρίττει με το λεγόμενο φαινόμενο Τραμπ. 

Η πλειοψηφία των πολιτών έχει αποδεχτεί την αναγκαία προσαρμογή των ίδιων και της χώρας τους στις συνθήκες των καιρών και δέχεται απόψεις που υποδηλώνουν ρεαλισμό, ανεκτικότητα, σταδιακά προοδευτικότερες κοινωνικές αντιλήψεις και σύγκλιση σε πολλά θέματα με τους Ευρωπαίους. Το κακόφωνο μήνυμα του κ. Τραμπ έχει έτσι φτάσει στο μέγιστο της εμβέλειάς του, όπως μαρτυρούν και οι δημοσκοπήσεις. Γι’ αυτό και επιχειρεί να διευρύνει την απήχησή του υιοθετώντας επιλεκτικά χαμηλότερους τόνους. Ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα που θα παρακολουθήσω με μεγάλο ενδιαφέρον.