Δώδεκα κρίσιμοι μήνες

Πού θα βρίσκονται στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2017 η Ευρωζώνη και η Ε.Ε. συνολικά; Κανείς δεν θα διακινδύνευε πρόβλεψη σήμερα, καθώς η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση θα περάσει από πολλές και σκληρές δοκιμασίες τους δώδεκα επόμενους μήνες, με μια βεβαιότητα, ότι η μετάθεση των κρίσιμων αποφάσεων και η διαχείριση της ακινησίας δεν μπορούν να συνεχιστούν.

Τα όσα εκτυλίσσονται στην Ισπανία μας προειδοποιούν για το τι έρχεται, καθώς είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο τρίτης εκλογικής αναμέτρησης μέσα σε έναν χρόνο. Προς το παρόν οι Σοσιαλιστές του Σάντσεθ εμφανίζονται βραχυκυκλωμένοι ανάμεσα στο κόστος της στήριξης ή και της ανοχής της πολιτικής λιτότητας του Ραχόι και στην ανάληψη της ευθύνης για την παράταση της ακυβερνησίας. Σε κάθε περίπτωση, αν δεν προκύψει λύση στη Μαδρίτη μέχρι τον Οκτώβριο, η χώρα οδηγείται αυτόματα σε εκλογές.

Στις 2 Οκτωβρίου διεξάγεται ο επαναληπτικός δεύτερος γύρος της προεδρικής εκλογής στην Αυστρία με φαβορί τον ακροδεξιό Χόφερ. Την ίδια μέρα στην Ουγγαρία διεξάγεται δημοψήφισμα, όπου η κυβέρνηση Όρμπαν ζητά από τους πολίτες να απορρίψουν οποιαδήποτε αρμοδιότητα της Κομισιόν στη διαχείριση των προσφυγικών ροών, με όλες τις αποφάσεις να λαμβάνονται πλέον σε εθνικό επίπεδο. 

Με άλλα λόγια, οι εξελίξεις στη Βιέννη και στη Βουδαπέστη θα ενδυναμώσουν τη διαφοροποίηση, την ανταρσία της Κεντρικής Ευρώπης στην κοινή διαχείριση του προσφυγικού που προωθούν το Βερολίνο και οι Βρυξέλλες.

Στα παραπάνω θα πρέπει να προστεθούν τόσο η παρόμοια στάση της Σλοβακίας, που ασκεί την εξάμηνη προεδρία των «28», όσο και η αυταρχική και αντιδημοκρατική εκτροπή της κυβέρνησης στην Πολωνία.

Εντός του Οκτωβρίου αναμένεται να διεξαχθεί το δημοψήφισμα για τη συνταγματική μεταρρύθμιση στην Ιταλία, με τον πρωθυπουργό Ρέντσι να έχει προεξοφλήσει την ήττα του, καθώς παραδέχτηκε ότι ήταν λάθος του που δεσμεύτηκε να παραιτηθεί, μια δέσμευση που κατέστησε την ψηφοφορία για τον περιορισμό των αρμοδιοτήτων της Γερουσίας έγκριση ή απόρριψη της οικονομικής πολιτικής του.

Μετά την πιθανή παραίτηση Ρέντσι, τι; Εκλογή νέου πρωθυπουργού ή προσφυγή σε πρόωρες εκλογές στις αρχές του 2017 με πιθανή την πρωτιά του αντισυστημικού-λαϊκιστικού Κινήματος Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο και τον σχηματισμό κυβέρνησης με τη στήριξη και τη συμμετοχή του Μπερλουσκόνι και της Λέγκας του Βορρά του Σαλβίνι;

Να θυμίσουμε ότι σε διαφορετικούς τόνους οι Γκρίλο, Μπερλουσκόνι και Σαλβίνι έχουν αναφερθεί στην επιστροφή στη λιρέτα ως μια πιθανή επιλογή αν Βερολίνο και Βρυξέλλες επιμείνουν στη μονομερή λιτότητα.

Από τα παραπάνω προκύπτει το συμπέρασμα ότι η αποφυγή επιβολής κυρώσεων στην Ισπανία για παραβίαση του Συμφώνου Σταθερότητας αλλά και η ανοχή του χειρισμού της ανακεφαλαίωσης των προβληματικών ιταλικών τραπεζών από τον Ρέντσι κατ’ απόκλιση των υφιστάμενων κανόνων δεν οδήγησαν σε πολιτική σταθεροποίηση ούτε στη Μαδρίτη ούτε στη Ρώμη.

Όλα τα παραπάνω αθροιστικά επηρεάζουν και την πολιτική συγκυρία στη Γαλλία ενόψει των εκλογών –προεδρικής και βουλευτικών– την άνοιξη του 2017. Σήμερα το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι η δημοσκοπική πρωτιά της Λεπέν στον πρώτο γύρο της προεδρικής εκλογής με ποσοστά άνω του 30%.

Η σπουδή με την οποία ο Σαρκοζί ξεκίνησε εσωκομματική εκστρατεία για το χρίσμα του υποψηφίου της Δεξιάς δεν έχει τερματίσει τη δυνατότητα του Ζιπέ να κερδίσει το εσωκομματικό δημοψήφισμα, μια εξέλιξη που θα κάνει τη διαφορά: Ο Σαρκοζί ανταγωνίζεται το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν με σκληρή κατασταλτική ρητορική που καταργεί τις διαχωριστικές γραμμές Δεξιάς-ακροδεξιάς, ενώ ο Ζιπέ επενδύει στη διαφοροποίηση και στην παραδοσιακή παρεμβατική κοινωνική παράδοση του γκολισμού.

Ο Ολάντ θα ξεκαθαρίσει στο τέλος του χρόνου αν θα αναλάβει το ρίσκο να διεκδικήσει νέα πενταετία, καθώς στις δημοσκοπήσεις κινείται σε ποσοστά μεταξύ 12% και 13%. Η Λεπέν γνωρίζει ότι παρά τη δημοσκοπική πρωτιά της είναι αδύνατο να νικήσει στον δεύτερο γύρο κι έτσι το πραγματικό της ζητούμενο είναι μια ισχυρή παρουσία στη Βουλή, που θα της επιτρέψει ρυθμιστικό ρόλο την επόμενη μέρα. Στη σκιά της απόφασης της Βρετανίας να αποχωρήσει από την Ε.Ε. και με πιθανή κυβέρνηση λιρέτας στη Ρώμη, η Λεπέν θα συνεχίσει και θα εντείνει τη ρητορική για δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Γαλλίας στην Ε.Ε.

Μέσα σε αυτό το κλίμα η Γερμανία θα αρχίσει την πορεία της προς τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2017, με όλες τις δημοσκοπήσεις να προβλέπουν πολυδιάσπαση του πολιτικού σκηνικού: είσοδος της Εναλλακτικής για τη Γερμανία στην Μπούντεσταγκ με ποσοστό μεταξύ 15% και 20%, επιστροφή των Φιλελευθέρων ως σκληρής ευρωσκεπτικιστικής Δεξιάς, αποδυνάμωση των Χριστιανοδημοκρατών και αποστασιοποίηση των Βαυαρών Χριστιανοσοσιαλιστών από την κεντρώα γραμμή Μέρκελ, άνοδος των Πρασίνων, πτώση των Σοσιαλιστών, αβεβαιότητα για τα ποσοστά της Αριστεράς, όλα τα παραπάνω αθροιστικά θυμίζουν αστάθεια και αβεβαιότητα της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, παρά την παράδοση σταθερότητας της δημοκρατίας της Βόννης και του Βερολίνου.

Εύλογα τίθεται το ερώτημα αν οι μεγάλες ευρωπαϊκές εκκρεμότητες που προκάλεσαν το ντόμινο αποσταθεροποίησης που περιγράψαμε παραπάνω μπορούν να παγώσουν για έναν χρόνο, όπως φαίνεται τώρα να θέλουν στο Βερολίνο.