Η πανδημία ενίσχυσε τους ψηφιακούς κολοσσούς

Στη διάρκεια της κρίσης του κορονοϊού μετράμε απώλειες στην οικονομία και σε συγκεκριμένους κλάδους. Οι εκθέσεις των διεθνών οργανισμών γίνονται, με το πέρασμα του χρόνου, περισσότερο απαισιόδοξες για τη διάρκεια της κρίσης και το κόστος που θα έχει στην πραγματική οικονομία και στα δημόσια οικονομικά.

Μέσα σε αυτό το δυσάρεστο σκηνικό υπάρχουν και οι μεγάλοι κερδισμένοι της κρίσης, οι οποίοι βρίσκονται στους κλάδους της τεχνολογίας, του ηλεκτρονικού εμπορίου και των φαρμάκων, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις εταιρείες που κυριαρχούν στον τομέα της τεχνολογίας και μας πηγαίνουν στην ψηφιακή εποχή έχουν αρχίσει να επενδύουν και στον τομέα των φαρμάκων.

Δημιουργείται έτσι μια σύνθετη δυναμική, με τους ψηφιακούς κολοσσούς των ΗΠΑ και της Κίνας να ενισχύουν συνεχώς τη θέση τους σε βάρος παραδοσιακών κλάδων της οικονομίας, οι οποίοι τα πήγαιναν πολύ καλά μέχρι την εμφάνιση του κορονοϊού, αλλά τώρα βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση και στηρίζονται ολοένα και περισσότερο σε κρατικές ενισχύσεις, οι οποίες βέβαια έχουν ένα όριο.

Ουσιαστικά, έχουμε να κάνουμε με σημαντικές αλλαγές στον διεθνή καταμερισμό της εργασίας, με τις ΗΠΑ και την Κίνα να επιταχύνουν την πορεία τους προς το ψηφιακό μέλλον σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού και την Ε.Ε. απλώς να παρακολουθεί τις εξελίξεις, αποδυναμωμένη στον συγκεκριμένο τομέα και εξαιτίας του Brexit.

Η λίστα των κερδισμένων

Η έγκυρη οικονομική εφημερίδα «Financial Times» δημοσίευσε τη λίστα των επιχειρήσεων οι οποίες την περίοδο Ιανουαρίου 2020 - μέσα Ιουνίου 2020 αύξησαν την αξία των μετοχών τους τουλάχιστον κατά 1 δισ. δολάρια παρά την πανδημία. Στη λίστα των επιτυχημένων περιλαμβάνονται επιχειρήσεις του κλάδου της πληροφορικής, όπως η Microsoft και η Apple, που αύξησαν τη μετοχική τους αξία κατά 270 και 219 δισ. δολάρια αντίστοιχα.

Στις εταιρείες που καλύπτουν καταναλωτικές ανάγκες στη βάση της νέας τεχνολογίας ξεχώρισε η Amazon, που αύξησε την αξία των μετοχών της κατά 401 δισ. δολάρια, ακολουθούμενη από την Tesla, η οποία ειδικεύεται στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και κατέγραψε αύξηση της αξίας των μετοχών της 108 δισ. δολάρια. Στους μεγάλους κερδισμένους είναι και οι φαρμακοβιομηχανίες, όπως η AbbVie και η Chugai. Ένας τέταρτος κύκλος μεγάλων κερδισμένων της κρίσης είναι οι επιχειρήσεις στον κλάδο της επικοινωνίας, όπως η Facebook, η Tencent, η Netflix και η Alphabet.

Διαμορφώνεται έτσι μια νέα κατάσταση στον κόσμο των επιχειρήσεων, με υπερσυγκέντρωση πλούτου και επιρροής.

Πιο επιτυχημένη, από χρηματιστηριακή άποψη, θεωρείται η Amazon, του Τζεφ Μπέζος, της οποίας η χρηματιστηριακή αξία εκτοξεύτηκε κατά 401 δισ. δολάρια από την αρχή του έτους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 η Amazon προχώρησε στην πρόσληψη 175.000 υπαλλήλων για να διαχειριστεί την αύξηση των παραγγελιών, ενώ ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα 4 δισ. δολαρίων για την προστασία των εργαζομένων της από τον κορονοϊό. Όπως σημειώνεται στο σχετικό ρεπορτάζ, η αυξημένη ζήτηση των προϊόντων και της διαδικτυακής πλατφόρμας, καθώς και η ενισχυμένη χρήση της υπηρεσίας υπολογιστικού νέφους σε όσους εργάζονταν από απόσταση, έστειλε τη μετοχή της στα ύψη.

Οι επόμενες στη λίστα των μεγάλων κερδισμένων είναι η Microsoft και η Apple. Το προσωπικό πολλών επιχειρήσεων αξιοποίησε την υπηρεσία υπολογιστικού νέφους της Microsoft εργαζόμενο κατά τη διάρκεια της κρίσης από το σπίτι. Επιπλέον, στα διαδικτυακά παιχνίδια της κονσόλας Xbox υπήρξαν 90 εκατομμύρια νέες εγγραφές.

Ενδεικτικό της νέας εποχής είναι το γεγονός ότι η Apple, αν και υποχρεώθηκε να κλείσει εκατοντάδες καταστήματά της σε όλο τον κόσμο κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της κρίσης, μπόρεσε να τοποθετήσει στην αγορά τρία νέα προϊόντα, ένα καινούργιο iPhone και ανανεωμένα iMac και MacBook Air, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η χρηματιστηριακή της αξία κατά εκατοντάδες δισ. δολάρια.

Οι 20 πρώτοι

Μετά την τριάδα της Amazon, της Microsoft και της Apple ακολουθεί η αμερικανική αυτοκινητοβιομηχανία Tesla, με άνοδο της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 108,4 δισ. δολάρια.

Στην πέμπτη θέση η κινεζική Tencent, με άνοδο της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 93 δισ. δολάρια από την αρχή του έτους. Στις υπηρεσίες βίντεο της Tencent συνδέθηκαν συνολικά 112 εκατομμύρια Κινέζοι, στις υπηρεσίες μουσικής 31 εκατομμύρια, ενώ 1,2 δισεκατομμύρια χρησιμοποίησαν την εφαρμογή διαδικτυακών τηλεπικοινωνιών WeChat. Ο δυναμισμός της Tencent τής επιτρέπει σημαντικές επενδύσεις ακόμη και σε ευρωπαϊκές εταιρείες.

Στην έκτη θέση η Facebook, με άνοδο της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 85,7 δισ. δολάρια. Στη διάρκεια της κρίσης παρατηρήθηκε μείωση των διαφημιστικών της εσόδων, αλλά αύξηση της δραστηριότητας των 2,6 δισεκατομμυρίων χρηστών που αξιοποιούν τις υπηρεσίες της. Η ενίσχυση της επιρροής της εταιρείας του Μαρκ Ζάκερμπεργκ τον έφερε στο προσκήνιο σε σχέση με τις αναρτήσεις του Προέδρου Τραμπ, οι οποίες, κατά την άποψη πολλών χρηστών αλλά και εργαζομένων της Facebook, θα έπρεπε να είχαν προκαλέσει την αντίδρασή της.

Στην έβδομη θέση των πρωταθλητών του χρηματιστηρίου, η κινεζική Nvidia. Οι κάρτες γραφικών του κινεζικού κολοσσού στηρίζουν τον στοιχηματισμό και είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.

Στην όγδοη θέση η Alphabet, η οποία αντλεί τα περισσότερα έσοδά της από την Google, με άνοδο της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 68,1 δισ. δολάρια. Στην ένατη θέση, η PayPal, που θεωρείται πρωτοπόρος στις ηλεκτρονικές πληρωμές χωρίς μάλιστα επαφή, αύξησε τη χρηματιστηριακή της αξία κατά 65,4 δισ. δολάρια.

Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνει η T-Mobile, με αύξηση της αξίας της κατά 57,9 δισ. δολάρια, ενώ στη δωδέκατη θέση είναι η γνωστή μας Netflix, με αύξηση χρηματιστηριακής αξίας 55,1 δισ.

Το αργυρό στην Κίνα

Εκτός από την Tencent και την Nvidia, που καταλαμβάνουν την πέμπτη και την έβδομη θέση στην κατάταξη των μεγάλων κερδισμένων της κρίσης, υπάρχουν κι άλλοι κινεζικοί κολοσσοί που κατέγραψαν εντυπωσιακά χρηματιστηριακά κέρδη.

Η Pinduoduo, κινεζική εταιρεία ηλεκτρονικού εμπορίου, αύξησε τον κύκλο εργασιών της κατά 44% το πρώτο τρίμηνο του 2020, οπότε η πανδημία είχε φτάσει στην κορύφωσή της στην Κίνα.

Η χρηματιστηριακή της αξία ενισχύθηκε κατά 55,2 δισ. δολάρια σε διάρκεια πεντέμισι μηνών, ενώ οι χρήστες των υπηρεσιών της πλησιάζουν τα 726 εκατομμύρια του βασικού ανταγωνιστή της Alibaba.

Στη δέκατη τρίτη θέση της παγκόσμιας κατάταξης των κερδισμένων είναι η κινεζική Meituan-Dianping, με ειδίκευση στα deliveries, η οποία αύξησε τη χρηματιστηριακή της αξία κατά 53,6 δισ. δολάρια.

Ακολουθούν στη δέκατη πέμπτη θέση η Zoom Video, με κινεζική συμμετοχή και αύξηση χρηματιστηριακής αξίας 47,9 δισ., και στη δέκατη έκτη θέση η JD.com, με υπηρεσίες ανάλογες της αμερικανικής Amazon, με αύξηση χρηματιστηριακής αξίας 44,3 δισ. Στην εικοστή δεύτερη θέση ο όμιλος Alibaba, που αποτελεί τον κινεζικό γίγαντα στο ηλεκτρονικό εμπόριο, με αύξηση χρηματιστηριακής αξίας 32,8 δισ.

Στην τριακοστή θέση βρίσκεται η Alibaba Health Information, με αύξηση της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 20,1 δισ. Οι δραστηριότητές της είναι ενδεικτικές του παντρέματος που επιχειρούν ψηφιακοί κινεζικοί και αμερικανικοί κολοσσοί με τον τομέα της υγείας.

Από τη λίστα των «Financial Times» με τις εταιρείες που είχαν τη μεγαλύτερη αύξηση στη χρηματιστηριακή τους αξία κατά τη διάρκεια της πανδημίας προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι πρωταγωνιστές της νέας εποχής είναι βασικά Αμερικανοί και Κινέζοι, με τους Αμερικανούς να έχουν το πλεονέκτημα και τους Κινέζους, που βρίσκονται στη δεύτερη θέση παγκοσμίως, να έχουν τη δυναμική με το μέρος τους.

Εντυπωσιάζει η απουσία Ευρωπαίων πρωταθλητών του είδους, αν και υπάρχουν κάποιες τιμητικές εξαιρέσεις, όπως η ολλανδική ASML, με ισχυρή παρουσία στο internet των πραγμάτων, στην τεχνητή νοημοσύνη και στην τεχνολογία 5G και αύξηση της χρηματιστηριακής της αξίας κατά 27,3 δισ. δολάρια στη διάρκεια του 2020 στην 25η θέση στην παγκόσμια κατάταξη.

Ευρωπαϊκή αδυναμία

Η πανδημία ανέδειξε τη μεγάλη ευρωπαϊκή αδυναμία σε ό,τι αφορά την ψηφιακή οικονομία. Δεν υπάρχει ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για την ανάδειξη Ευρωπαίων πρωταθλητών που θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν τους αμερικανικούς και τους κινεζικούς κολοσσούς.

Κατά περιόδους εκδηλώνονται ευρωπαϊκές προσπάθειες για την επιβολή φορολογίας στους ψηφιακούς κολοσσούς των ΗΠΑ που κυριαρχούν στην ευρωπαϊκή αγορά. Επίσης, γίνονται κινήσεις για τον περιορισμό της μονοπωλιακής, ολιγοπωλιακής ισχύος τους, στην διαδικτυακή προώθηση αγαθών και υπηρεσιών και την προσέλκυση εμπορικής διαφήμισης.

Πρόκειται όμως για μια μάχη οπισθοφυλακής σε μια περίοδο κατά την οποία οι ψηφιακοί κολοσσοί των ΗΠΑ και της Κίνας ενισχύουν συνεχώς τη θέση τους. Η οικονομική αντιπαλότητα που εκδηλώνεται το τελευταίο διάστημα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας έχει τονισμένη την ψηφιακή της διάσταση, ενώ οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να παραιτηθούν του ψηφιακού τους πλεονεκτήματος έναντι της Ε.Ε., ούτε δέχονται τον περιορισμό του.

Με πρωτοβουλία του Προέδρου Τραμπ ανεστάλησαν οι διαπραγματεύσεις, στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, για την εξεύρεση κοινά αποδεκτής λύσης ώστε να φορολογηθούν επιτέλους οι αμερικανικοί ψηφιακοί κολοσσοί οι οποίοι κυριαρχούν στην ευρωπαϊκή αγορά.

Υποτίθεται ότι μέχρι τα τέλη του 2020 θα φτάναμε σε μια συμφωνία ΗΠΑ-Ε.Ε., στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ, που θα επέτρεπε την επιβολή φορολογίας σε επιχειρήσεις όπως η Amazon, η Facebook, η Google, η Netflix, η Apple και η Microsoft, οι οποίες αποφεύγουν τις φορολογικές τους υποχρεώσεις αξιοποιώντας τις διαφορές μεταξύ των Ευρωπαίων εταίρων και τις τεχνολογικές τους δυνατότητες.

Για παράδειγμα, η Ιρλανδία στήριξε την έξοδό της από την προηγούμενη οικονομική κρίση στη μετατροπή της σε ευρωπαϊκή έδρα των αμερικανικών ψηφιακών κολοσσών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει στραφεί κατά της Apple και του ιρλανδικού Δημοσίου, θεωρώντας ότι τα φορολογικά προνόμια που δόθηκαν ισοδυναμούν με κρατική επιδότηση της τάξης των 14 δισ. ευρώ.

Οι παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχουν διορθωτικό χαρακτήρα και έρχονται πάντα με μεγάλη καθυστέρηση. Οι αμερικανικοί ψηφιακοί κολοσσοί εξακολουθούν να μην επιβαρύνονται φορολογικά, ενώ αποδεικνύεται πρακτικά αδύνατη η επεξεργασία και εφαρμογή κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής.

Η κυβέρνηση της Γαλλίας προχώρησε μονομερώς στην επιβολή ψηφιακού φόρου 3% στον κύκλο εργασιών των ψηφιακών κολοσσών, βρέθηκε όμως αντιμέτωπη με τις αμερικανικές απειλές για εμπορικά αντίποινα και αποφάσισε να «παγώσει» την εφαρμογή του νέου φόρου σε αναμονή κοινά αποδεκτής λύσης στο πλαίσιο του ΟΟΣΑ.

Ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, Μπρουνό Λεμέρ, χαρακτήρισε απαράδεκτη την απόσυρση των Αμερικανών από τις σχετικές διαπραγματεύσεις, είναι όμως φανερό ότι η Ε.Ε. θα δυσκολευτεί πολύ να καταλήξει σε κοινή πολιτική. Χρειάζεται ομοφωνία για τη λήψη αποφάσεων σε ζητήματα φορολογίας και είναι αμφίβολο ότι χώρες όπως η Ιρλανδία, οι οποίες έχουν μετατραπεί σε φορολογικό παράδεισο για τους ψηφιακούς κολοσσούς των ΗΠΑ, θα δεχτούν να χάσουν το φορολογικό πλεονέκτημα που έχουν αποκτήσει.

Αδιευκρίνιστος παραμένει και ο ρόλος της Γερμανίας, οι εξαγωγές της οποίας θα δεχτούν τις μεγαλύτερες πιέσεις από τις ΗΠΑ σε περίπτωση που επιβληθεί ευρωπαϊκή φορολογία στα ψηφιακά μονοπώλια, ολιγοπώλια.

Το θέμα αποκτά μεγαλύτερη σημασία εξαιτίας της απόφασης που ανοίγει τον δρόμο στον δανεισμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις διεθνείς αγορές προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει, σε βάθος χρόνου, να αποπληρώσει τα δάνεια που θα συνάψει και ένας από τους νέους πόρους που προτείνεται είναι τα έσοδα από τον ευρωπαϊκό ψηφιακό φόρο. Βλέπουμε όμως ότι οι ΗΠΑ είναι αποφασισμένες να μην επιτρέψουν την επιβολή αυτού του φόρου. Αντίστοιχα, οι Κινέζοι δηλώνουν αποφασισμένοι να μην επιτρέψουν την επιβολή φορολογίας σε προϊόντα τους που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά χωρίς να πληρούνται οι υπό διαμόρφωση αυστηροί κανονισμοί για την παραγωγή τους με τρόπο που θα αποτρέπει την αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου.

Ο συμπληρωματικός έως περιθωριακός ρόλος που έχει η Ε.Ε. στην ψηφιακή οικονομία υπονομεύει τη διεθνή της θέση και προκαλεί ένα σωρό δυσλειτουργίες σε μια περίοδο κατά την οποία η πανδημία επιταχύνει το πέρασμα στην ψηφιακή εποχή και επιβραβεύει τους πρωταθλητές του είδους.

Η στρατηγική της Κίνας

Αντιμέτωπη με την ισχύ των ΗΠΑ και την ψηφιακή αδυναμία της Ε.Ε., η Κίνα ακολουθεί μια σύνθετη στρατηγική σε συνθήκες πανδημίας.

Οι κινεζικοί ψηφιακοί κολοσσοί φοβούνται τον σταδιακό αποκλεισμό τους από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (Nasdaq), εφόσον προωθείται ήδη η σχετική νομοθεσία με στόχο να περιοριστεί η δυνατότητα χρηματοδότησης των δραστηριοτήτων τους με αμερικανικά κεφάλαια.

Στρέφονται, λοιπόν, στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ για την άντληση των αναγκαίων κεφαλαίων. Δεν παραιτούνται από την παρουσία τους στον Nasdaq, συμπληρώνουν όμως τη στρατηγική τους με την ενίσχυση της χρηματιστηριακής παρουσίας τους στο Χονγκ Κονγκ.

Το τελευταίο διάστημα κινεζικοί ψηφιακοί κολοσσοί, όπως η JD.com, η NetEase, η Pinduoduo, όπως και η Alibaba, χρηματοδοτούνται ολοένα περισσότερο μέσα από αυξήσεις ιδίων κεφαλαίων στο Χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό και την αντιπαλότητα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας για την πολιτική οργάνωση του Χονγκ Κονγκ, εάν δηλαδή θα ελέγχεται πλήρως από το Πεκίνο ή θα διατηρηθεί το καθεστώς της σχετικής αυτονομίας που είχε συμφωνηθεί στo πλαίσιο της αποχώρησης των Βρετανών από την πρώην αποικία τους.

Ο χρηματιστηριακός δυναμισμός των κινεζικών ψηφιακών κολοσσών τούς επιτρέπει να χρηματοδοτούν και την ενίσχυση της παρουσίας τους στην ευρωπαϊκή αγορά. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι κινεζικές επενδύσεις στη Γερμανία την τριετία 2014-2017 κατευθύνθηκαν σε ποσοστό 15,2% στη ρομποτική, σε ποσοστό 20,5% στην ηλεκτροκίνηση και στα αυτοκινούμενα και σε ποσοστό 16,1% στον ηλεκτρικό εξοπλισμό και στη βιοϊατρική. Κατά τη διάρκεια αυτής της τριετίας πάνω από το 50% των κινεζικών επενδύσεων στη Γερμανία ήταν σε κλάδους που είναι τεχνολογικά εξελιγμένοι και αναπτύσσονται εξαιρετικά δυναμικά.

Η ευρωπαϊκή οικονομία αποδεικνύεται πολύ πιο ευάλωτη από την κινεζική σε ό,τι αφορά την πανδημία. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα μειωθεί κατά ένα ποσοστό της τάξης του 8%, ενώ το ΑΕΠ της Κίνας θα συνεχίσει να αυξάνεται με ρυθμό 1%, με βάση τις εκτιμήσεις των περισσότερων διεθνών οργανισμών. Η πανδημία οδηγεί την Ε.Ε. και την Ευρωζώνη σε μεγάλη ύφεση, πολύ μεγαλύτερη από εκείνη της προηγούμενης κρίσης, ενώ στην Κίνα παρατηρείται επιβράδυνση του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης από 6% προς το 1%. Έτσι, ενισχύεται κι άλλο η συγκριτική θέση της Κίνας σε βάρος της Ε.Ε. και δημιουργούνται πρόσθετες δυνατότητες για μεγαλύτερη διείσδυση των κινεζικών επιχειρήσεων στην ευρωπαϊκή αγορά. Ως αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, η Ε.Ε. αρχίζει να επιβάλλει περιορισμούς στις κινεζικές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αγορά στο όνομα της προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού, γνωρίζοντας ότι οι δραστηριότητες των περισσότερων κινεζικών επιχειρήσεων επιδοτούνται πλουσιοπάροχα από το κινεζικό Δημόσιο.

Σε ό,τι αφορά, όμως, τους ψηφιακούς κολοσσούς, έχουμε φτάσει σε ένα σημείο όπου οι κινεζικές εταιρείες-πρωταθλητές του κλάδου στηρίζονται στη δυναμική που έχουν αναπτύξει και λιγότερο στις κρατικές ενισχύσεις.

Το πρόβλημα με την Ε.Ε. είναι ότι ενώ παραδέχεται την υστέρησή της και την έλλειψη χρηματοδότησης σε σχέση με τον κινεζικό και τον αμερικανικό ανταγωνισμό –για παράδειγμα, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας 5G στηρίχτηκε σε κινεζικές επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές της τάξης των 100 δισ. ευρώ–, δεν κάνει τίποτα ουσιαστικό για τη δημιουργία Ευρωπαίων πρωταθλητών ικανών να ανταγωνιστούν τους αμερικανικούς και κινεζικούς κολοσσούς.

Ευρύτερες αλλαγές

Η πανδημία συμβάλλει στην επιτάχυνση της πορείας μας προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό και σε μια εντυπωσιακή συγκέντρωση πλούτου, επιρροής και εξουσίας. Αλλάζει με εντυπωσιακά γρήγορο ρυθμό ο τρόπος οργάνωσης της αγοράς εργασίας και του κράτους πρόνοιας ευρωπαϊκών προδιαγραφών.

Έχουμε νέες τάσεις, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την εργασία από το σπίτι για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας. Ενισχύεται έτσι εντυπωσιακά ο ρόλος των επιχειρήσεων που δεσπόζουν στην ψηφιακή οικονομία, οι οποίες επιβάλλουν με τη σειρά τους νέους κανόνες σε ό,τι αφορά την κοινωνική πολιτική.

Η δυνατότητά τους να φοροαποφεύγουν συστηματικά στερεί πόρους δεκάδων δισ. ευρώ από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σε μια περίοδο κατά την οποία αυξάνονται οι δημόσιες δαπάνες για να υποστηριχτεί η οικονομική δραστηριότητα, με αποτέλεσμα να διευρύνονται τα δημοσιονομικά ελλείμματα και να αυξάνεται εντυπωσιακά το δημόσιο χρέος.

Από τη στιγμή που οι ψηφιακοί κολοσσοί φοροαποφεύγουν ή φοροδιαφεύγουν, αυξάνεται αναπόφευκτα η φορολογία σε παραδοσιακούς οικονομικούς κλάδους και δραστηριότητες, με αποτέλεσμα να ενισχύεται κι άλλο το ψηφιακό πλεονέκτημα.

Η επιτάχυνση, λόγω πανδημίας, του ψηφιακού μετασχηματισμού γίνεται και σε βάρος της χρηματοδότησης του κράτους πρόνοιας. Οι ψηφιακοί κολοσσοί αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους και την απασχόληση στη βάση ελαστικών σχέσεων εργασίας με ελάχιστη και σε περιπτώσεις ανύπαρκτη συμβολή στη χρηματοδότηση της κοινωνικής ασφάλισης. Έτσι, μεγαλώνει η «τρύπα» της κοινωνικής ασφάλισης, συμβάλλοντας στη δημιουργία διαρθρωτικού δημοσιονομικού ελλείμματος και στη σταδιακή υπονόμευση των κοινωνικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και των συνταξιούχων.

Με την υπερσυγκέντρωση πλούτου και επιρροής υπέρ των ψηφιακών κολοσσών δημιουργούνται κι άλλα ζητήματα, όπως είναι η επιρροή τους στις πολιτικές εξελίξεις και στη διαμόρφωση των εκλογικών αποτελεσμάτων, η κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων και η παραβίαση της ιδιωτικότητας, η δημιουργία συνθηκών που ευνοούν κοινωνικές και πολιτικές ακρότητες, ο συγκεντρωτικός έλεγχος της διαφήμισης, ακόμη και της διάθεσης προϊόντων και υπηρεσιών. Η νέα εποχή προσφέρει εντυπωσιακές ευκαιρίες σε ό,τι αφορά τα επαγγέλματα και την καθημερινότητα των πολιτών, δημιουργεί όμως και νέες προκλήσεις και κινδύνους. Εξαιτίας της πανδημίας επιταχύνεται η ψηφιακή μετάβαση και αναδεικνύονται νέοι παγκόσμιοι πρωταθλητές. Δυστυχώς, η Ε.Ε. έχει μείνει πολύ πίσω σε αυτή την αντιπαράθεση, η οποία εξελίσσεται σε μονομαχία μεταξύ ΗΠΑ, που έχουν το πλεονέκτημα, και Κίνας, που έχει τη δυναμική με το μέρος της.